Dagur - 16.10.1999, Blaðsíða 4

V
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ
Sýnt á Stóra sviði
kl. 20:00
SJÁLFSTÆTT FÓLK
- Halldór Kiljan Laxnes
Leikgerð: Kjartan
Ragnarsson og Sigríður
Margrét Guðmundsdóttir
Fyrri sýning:
BJARTUR
-Landnámsmaður íslands
lau 16/10 kl. 15:00 -
Langur leikhúsdagur, fim
21/10 kl. 20:00, lau 30/10
kl. 15:00 - Langur leikhús-
dagur TAKMARKAÐUR
SÝNINGARFJÖLDI
Síðari sýning:
ÁSTA SÓLLILJA
-Lífsblómíð
lau 16/10 kl. 20:00 -
Langur leikhúsdagur, fös
22/10 kl. 20:00, lau 30/10
kl. 20:00 - Langur leikhús-
dagur TAKMARKAÐUR
SÝNINGARFJÖLDI
TVEIR TVÖFALDIR
- Ray Cooney -
lau 23/10, fös 29/10
GLANNI GLÆPUR í
LATABÆ
- Magnús Scheving og
Sigurður Sigurjónsson -
sun 17/10 kl. 14:00 nokkur
sæti laus og 17:00 nokkur
sæti laus, 24/10 kl. 14:00
nokkur sæti laus og 17:00
nokkur sæti laus, sun
31/10 kl. 14:00 og kl.
17:00, laus sæti, sun 7/11
kl. 14:00 og kl. 17:00,
uppselt, sun 14/11 kl.
14:00 uppselt og kl. 17:00
nokkur sæti laus, sun
21/11 kl. 14:00 nokkur
sæti laus og kl. 17:00
nokkur sæti laus.
Sýnt á Litla sviði
Kl. 20:00
ABEL SNORKO
BÝR EINN
- Eric-Emmanuel Schmitt
lau 23/10 uppselt, fös
29/10 uppselt, mið 3/11
nokkur sæti laus.
Sýnt í Loftkastala
kl. 20:30
RENT (Skuld) söngleikur
- Jonathan Larson
lau 23/10, lau 29/10, fáar
sýningar eftir.
Sýnt á Smíðaverkstæði
kl. 20:30
FEDRA
sun 17/10, mið 20/10 og
sun 24/10
SÍÐUSIU DAGAR
KORTASÖLU
Miðasalan er opin mánud.-þriðjud.
kl. 13-18, miðvikud.-sunnud. kl. 13-
20.
Simapantanir frá kl. 10 virka
daga.
Sími 551 1200
www.lelkhusid.is - nat@theatre.is
MENNINGARLÍFÐ
LAUGARDAGUR 16. OKTÓBER 1999
Tkgftr
Metsöluhöfundur deyr
Morris West var
víðkunnur ástr-
alskur rithöf-
undur sem skrif-
aði spaklegustu
metsölubækur
sinar um flókið
valdatafl innan
kaþólsku kirkj-
unnar. Nú er
hann allur; lést
um síðustu helgi
sitjandi við skrif-
borð sitt í Sidn-
ey, 83 ára að aldri.
Eftir hann liggja 27 skáldsög-
ur, en sú síðasta kom út í fyrra,
og fjöldi annarra verka, þar á
meðal leikrita, kvikmyndahand-
rita og útvarpsþátta. Talið er að
bækur hans hafi selst í 60-70
milljónum eintaka og verið þýdd-
ar á nær þrjátíu tungumál.
Leiðin til Ítalíu
Morris West fæddist 26. apríl
árið 1916 í St. Kilda, úthverfi
stórborgarinnar Melbourne.
Hann var elstur sjö systkina og
fæddist inn í írska, kaþólska fjöl-
skyldu, en á þeim árum var al-
gengt að atvinnuauglýsingar í
Astralíu enduðu sem svo: Irar,
kajiólikkar og Gyðingar þurfa
ekki að sækja um!
Hin kaþólska trú skipti Morris
mildu máli allt frá bernskuárum,
og hann ætlaði sér að verða kirkj-
unnar maður. Þrettán ára hóf
hann nám á vegum munkareglu í
Sidney. Þegar hann átti að taka
síðasta skrefið inn í regluna tæp-
um tíu árum síðar sagði hann
skilið við munkalífið, einkum
vegna þess að hann treysti sér
ekki til að lifa án kynh'fs alla æv-
ina.
Hann þurfti því að byija nýtt líf
23 ára gamall. Hann notaði
næstu árin til að ljúka háskóla-
prófi, reyndi svo fyrir sér við
kennslu, en var kallaður í her-
inn þegar Ástralir drógust inn í
síðari heimsstyrjöldina og vann
við lestur dulmálsskeyta í fjögur
ár. Jafnframt skrifaði hann
skáldsöguna Moon in My
Pocket sem byggði á reynslu
hans innan kirkjunnar. Hún
kom út árið 1943 og vakti nokk-
urt umtal vegna efnisins.
Að stríðinu loknu hóf hann
störf við útvarp og fór að semja
leikþætti. En einkalífið var
erfitt og eftir nokkur ár fékk
hann alvarlegt taugaáfall. Upp
úr því fór hann aftur að skrifa
skáldsögur: Gallows on the
Sand (1955) og Kundu (1956).
Tekjur af þeim gerðu honum
kleift að halda til Ítalíu; sú för
skipti sköpum fyrir framtíðina.
Hann gerðist aðstoðarmaður
Mario Borelli, kaþólsks klerks
sem helgaði líf sitt baráttunni
fyrir börnum sem lifðu í örbirgð
á götum Napólí sem var enn í
rústum vegna strfðsins. Um
þetta skrifaði hann bókina The
Children of The Sun sem kom
út árið 1957 og vakti mikla at-
hygli. Bókin varð til þess að
Borelli fékk víða fjárstuðning
við hjálparstarf sitt.
Meiru máli skipti fyrir Morris
West að kynni hans af Borelli
hafði gefið honum hugmyndina
að skáldsögunni sem gerði hann
frægan: The Devil’s Advocate,
sem kom út árið 1959. Fyrir þá
sögu fékk hann ekki aðeins fjölda
verðlauna, heldur varð hún ein-
nig metsölubók. Hann hafði
slegið í gegn.
Margar kvikmyndir
Morris West hélt áfram að skrifa
hverja skáldsöguna af annarri.
Þær sem fjölluðu á einn eða ann-
an hátt um Páfagarð og kaþólsku
kirkjuna vöktu mesta athygli,
enda hafði hann yfirgripsmikla
þekkingu á innviðum þeirrar
stofnunar og var gjarnan á undan
öðrum að sjá hvað kynni þar að
gerast. Þannig Qallar ein bóka
hans um það þegar klerkur aust-
an járntjalds verður páfi (The
Shoes of the Fisherman, 1963) -
löngu áður en það gerðist í raun
og veru. Sú var kvikmynduð með
Laurence Olivier, John Gielgud
og Anthony Quinn í aðalhlut-
verkunum. Nokkrar aðrar bóka
hans voru einnig kvikmyndaðar,
þar á meðal The Devils Advocate,
The Naked Country og The
Second Victory.
Á sfnum tíma var West mikið á
móti þátttöku Ástrala í Víetnam-
stríðinu, en þar börðust þeir við
hlið Bandaríkjamanna. Um þetta
skrifaði hann skáldsöguna The
Ambassador (1965). Af öðrum
vinsælum bókum hans má nefna
Daughter of Silence (1961), The
Tower of Babel (1968), The
Navigator (1976), The Clowns of
God (1981) og Lazarus (1990).
Hann tilkynnti á sínum tíma
formlega að The Lovers (1993)
væri síðasta skáldsaga sín. En gat
ekki hætt að skrifa og sendi Van-
ishing Point frá sér 1996 og The
Eminence í fyrra. Hann var með
nýja sögu í smíðum þegar hann
dó.
West lýsti trúarlegum hug-
myndum sínum f A View From
the Ridge (1996), en neitaði
alltaf að skrifa eiginlega ævisögu
með þeim orðum að ævi hans
væri að finna í skáldsögunum.
BÚKA-
HILLAN
Elías Snæland
Jónsson
ritstjóri
Snubbótt spennumynd
★ ★
Dóttir hershöfð-
ingjans (The
General’s
Daughter) sýnd
í Háskólabíói og
Nýja bíói Ráð-
hústorgi. Leik-
stjóri: Simon
West
Aðalhlutverk:
John Travolta,
Madeleine
Stowe, James
Cromwell, James Woods og
Timothy Hutton
KVIK-
MYNDIR
John Travolta hélt mér nokkuð
órólegri á fyrstu mínútum þess-
arar myndar. Mér sýndist hann
vera að leika bjána og ég hafði
verið að bfða eftir hetju. ,En það
var mitt að skipta um sjónar-
horn sem ég gerði og h'ann vann
mig með góðri túlkun sinni á
hermanni og Ieynilögreglu sem
hefur komið sér f hlutverk gal-
gopa og töffara einfaldlega
vegna þess að þannig veitist
honum léttast að þrauka í nokk-
uð erfiðu umhverfi. Við hlið
Travolta í þessari mynd er ung
leikkona, Madeleine Stowe, ein
af þessum tiltölulega hæfileika-
lausu og ögn þreytandi fegurð-
ardísum sem svo gjarnan eru
hafðar upp á punt f myndum
sem karlstórstjörnur einoka.
Þrátt fyrir fagurt útlit er Stowe
Úr myndinni Dúttir hershöfðingjans.
þarna eins og illa gerður hlutur
og maður saknaði þess að í
hlutverkið hefði ekki valist Ieik-
kona með karakter og hæfileika
og kannski venjulegra útlit.
Travolta og Stowe rannsaka í
myndinni morð sem framið er f
herstöð en sú myrta er dóttir
herforingja. Við rannsóknina
kemur í Ijós að einkalíf fórnar-
lambsins var ekki beinlínis til
fyrirmyndar og fljótlega fer hin-
um grunuöu að fjölga. Myndin
er oft spennandi og í byrjun
heldur hún athyglinni nokkuð
vel. Veikleiki hennar felst í síð-
asta hálftímanum.
Þegar manneskjur búa við
mikla vanlíðan geta þær auð-
veldlega tekið upp á ólíklegustu
hlutum. Bæði í raunveruleika
og ímyndun er ofur auðvelt að
sýna því skiining. I þessari
mynd tekst hins vegar ekki að
gera trúverðugar gjörðir hinnar
myrtu, á síðustu klukkustund-
unum í lífi hennar. Drama-
tfkin verður yfirspennt og
illa undirbyggð og
sprengjuatriði undir Iok
myndar er margtuggin ldisja
sem ég ætlaði varla að trúa
að verið væri að bjóða upp
á enn eina ferðina. Það var
þá sem ég fann hvernig
mynd sem fram að því
hafði haldið mér hætti að
snerta mig, rétt eins og
gerist þegar lausn í
leynilögreglusögu gengur
ekki upp. Þannig varð
þessi mynd Jregar til kom
ekkert mikið meira en enn
ein myndin þar sem hand-
ritahöfundar unnu ekki
vinnuna sfna nægilega vel.
Það sem upp úr stendur
er því góður leikur John
Travolta. Hann er einn
þeirra leikara sem hefur
mikla útgeislun og maður
fylgir honum á hvíta tjald-
inu eins og vini sem manni þyk-
ir vænt um. í aukahlutverkum
má sjá marga þekkta Ieikara en
þeim hefur oft tekist betur upp
en hér. Þá er James Woods und-
anskilinn, en hann er afar góð-
ur í hlutverki sínu og samspil
þeirra Travolta er áhugavert og
spennuþrungið. Þar er best gert
í mynd sem hefði með meiri
natni getað orðið hörkugóð
sakamálamynd.