Dagur - 26.11.1999, Blaðsíða 1

Verð ílausasölu 150 kr.
82. og 83. árgangur - 226. tölublað
Matarverðbólga
af blokkamyndim ?
Seðlabankameim
gruuar að blokka-
inyndim í matvöru-
verslun hafi leitt til
hækkunar á álagn-
ingu, sem skýri marg-
falda verðhækkun
matvæla. „Misskiln-
ingur,“ segir aðstoð-
arforstjóri Baugs.
„Erfitt er að fullyrða hvað hér
býr að baki,“ segir Seðlabankinn
um 8-10% verðhækkun á mat-
vælum á undanförnum tólf mán-
uðum, „en getum hafi verið leitt
að því að aukin samþjöppun fyr-
irtækja í dreifingu og smásölu
matvæla eigi hlut að máli. Það
styður þessa tilgátu að bæði inn-
lend og innflutt matvæli hafa
hækkað álíka í verði. Ekki verður
séð að innflutningsverð matvæla
hafi almennt hækkað, sem gæti
bent til þess að álagning hafi
aukist," segir Seðlabankinn. „Of
snemmt er þó að fullyrða mikið
um áhrif aukinnar samþjöppun-
ar og blokkamyndunar í mat-
vöruverslun.“
Tryggvi Jónsson, aðstoðarfor-
stjóri Baugs hf., segir þetta „mik-
inn misskilning“.
Astæðan fyrir
hærra verðlagi á
matvöru sé að
verðið til verslana
hafi hækkað.
„Það er hægt að
skoða ársreikn-
inga okkar fyrir
árið í fyrra og sex
mánaða uppgjör
núna - sem eru
opinber plögg -
þá geta menn séð
að álagning hefur ekki hækkað í
matvöruversluninni. Samkeppni
er grimm á matvörumarkaði og
þrátt fyrir að til hafi orðið stór
fyrirtæki þá þarf í raun ekki
nema eina búð til að halda verð-
inu niðri. Eg er hræddur um að
KEA Nettó eða Fjarðarkaup
muni seint skrifa undir að vera
þátttakendur í hlokkamyndun,11
sagði Tryggvi.
Matur hækkað iiin 7-9%
Ef hækkandi bensínverð og hús-
næðiskostnaður væru einu skýr-
ingar aukinnar verðbólgu mætti
gera sér vonir um að hún hjaðn-
aði að miklu leyti sjálfkrafa. „Því
miður er því ekki
svo farið,“ segir í
nýrri skýrslu
Seðlabankans um
peningamál. I
greiningu á hækk-
un neysluverðs frá
því í nóvember í
fyrra kemur í Ijós
að verðhækkun
matvæla skýrir
ríflega fimmtung-
inn af allri hækk-
un vísitölunnar,
eða tvöfalt stærri hlut en allar
bensínverðshækkanir á tímabil-
inu. Athygli vekur að matvæla-
verð hefur hækkað um 7-9% um-
fram annað vöruverð frá því í
nóvember fyrra.
Búvörur litið hækkað
Þannig hefur verð innlendra
matvæla annarra en búvöru og
grænmetis hækkað um tæp 10%
á sama tíma og aðrar innlendar
vörur hafa aðeins hækkað um
rúmlega 2% að meðaltali, en bú-
vörur og grænmeti kringum 3%.
Verð innfluttra matvæla hækkaði
um ríflega 8% á sama tíma og
verð á öðrum innfluttum vörurn
hefur lækkað um rúmlega 1%.
„Að frátöldu innfluttu bensíni og
matvælum hefur verðþróun ann-
arrar innfluttrar vöru, svo sem
bifreiða og raftækja, haldið aftur
af hækkun vísitölunnar. Verð
þeirra hefur ýmist nánast staðið í
stað eða Iækkað,“ segir Seðla-
bankinn.
Tæpan þriðjung af hækkun
vísitölunnar má rekja til 13%
hækkunar húsnæðiskostnaðar.
En vísitalan hefur hækkað annað
eins vegna verðhækkana á þjón-
ustu, fyrst og fremst þeirri óop-
inberu. Þannig að yfir 97% allra
vísitöluhækkana undanfarna 12
mánuði er að rekja til hækkunar
á þjónustu, fasteignaverði, bens-
íni og matvælum - en innan við
3% eru af völdum verðbreytinga
á öllum öðrum vörum - m.a. bíl-
um, áfengi og tóbaki. - HEI
Matur hefur hækkað meira en
aðrar neysluvörur.
Ófremdar-
ástand
Trúnaðarmannaráð Þroska-
þjálfafélags Islands hefur sent
frá sér ályktun þar sem er lýst
yfir ófremdarástandi á heimilum
og þjónustustofnunum þroska-
heftra. Ekki hafi fengist fólk til
starfa og þeir sem eru þar vinni
allt að 200 yfirvinnutíma á mán-
uði.
Þroskaþjálfar segja að skapast
hafi ástand þar sem gæði þjón-
ustu minnki og öryggi notenda
er stefnt í hættu vegna aukins
álags þeirra starfsmanna sem
fyrir eru. „Hver ber í raun
ábyrgðina á því að ekkert fari úr-
skeiðis í þessu alvarlega ástandi?
Eru það yfirkeyrðir þroskaþjálfar
og forstöðuþroskaþjálfar
starfseininga eða eru það ráða-
menn málaflokks fatlaðra?
Astæður þess að ekki fæst fólk
til þessara starfa eru ekki síst
mjög Iéleg Iaunakjör,“ segja
þroskaþjálfar í þessari ályktun
sinni.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri afhenti í gær lyklavöldin að nýrri viðbyggingu Fellaskóla í Breiðholti til
skólastjórans, Úrlygs Richter. Fellaskóli er einn þeirra fjögurra grunnskóla Reykjavíkur sem urðu einsetnir í haust.
Framkvæmdin kostaði í heild um 130 milljónir króna. í byggingunni, sem er um 700 fermetrar að stærð, eru sex
kennslustofur, tölvuver, hópherbergi, áhaldageymsla, tæknirými og fleira. mynd: e.ól.
Kröfluvirkjun.
Risahola
íKröflu
„Þetta er eins og að vinna í
happdrætti," sagði Oskar Arna-
son, svæðisstjóri Norðurlands-
deildar Landsvirkjunar, um tvær
borholur sem boraðar voru í
september og október sl. og skila
samtals 28 megavöttum. Onnur
þeirra er stærsta borhola sem
boruð hefur verið hér á landi og
skilar um 20 megavöttum en hin
skilar um 8 megavöttum, sam-
kvæmt spá Orkustofnunar. Osk-
ar segir að endanleg stærð hol-
anna komi ekki í ljós fyrr en far-
ið verður að nýta gufuna úr
þeim.
Alls hafa verið boraðar 34 hol-
ur við Kröfluvirkjun frá því byrj-
að var að bora á svæðinu. Óskar
segir að stærsta borholan hjá
Kröflu fram að þessu skili 12
megavöttum. Hann segir að al-
gengt sé að borholurnar skili
þetta 3 til 6 megavöttum. A
þessu sést að hér er um risaholu
að ræða. Hann tók fram að sum-
ar af þessum 34 holum skili
engu gufuafli, séu bara ónýtar.
Fleiri túrbínur
„Við erum nú með tvær vélar í
Kröfluvirkjun og höfum þegar
nægt gufuafl fyrir þær, þannig
að nú er komin gufa fyrir fleiri
vélar. Þessar nýju holur ýta að
sjálfsögðu undir stækkun í fram-
tíðinni enda fara þær langt með
að duga fyrir eina túrbínu í við-
bót. Hver túrbína notar 30
megavött. A þessu sést hve mik-
ill happdrættisvinningur þessar
tvær holur eru,“ segir Óskar.
Hann segir að þegar menn
ræddu um stækkun Kröfluvirkj-
unar frá því sem nú er, var talað
um að setja upp þrjár þrjátíu
megavatta túrbínur. Það væri
framtíðarsýnin.
„Menn geta nú ekki búist við
svona heppni í bráð að þurfa að-
eins tvær borholur fyrir hverja
túrbínu eins og nú var að ger-
ast,“ sagði Óskar Arnason.
- S.DÓR
Vcnjulegirog
demantsskomir
trúlofunarhringar
GULLSMIÐIR
SIGTRYGGUR & PÉTUR
AKUREYRI ■ SÍMI 462 3524