Dagur - 26.11.1999, Blaðsíða 4

4 - FÖSTVDAGUR 26. NÓVEMBER 1999
FRÉTTIR
Þær létta byrðar
eigtnmaimaima
Tekjur eiginkveima hafa
hækkað langt iiiiifrain tekj-
ur karla þeirra á síðustu
árum. Tekjur kvæntra
karla hafa hækkað miuua
en allra annarra hópa.
Konur virðast í vaxandi mæli létta undir
með körlum sínum við íjáröflun til
heimilanna. Hvort karlarnir hafa á móti
aukið hlut sinn heimavið vita skatta-
menn vitaskuld ekki. Samkvæmt upplýs-
ingum í Tíund, sem skattamenn hafa
unnið úr niðurstöðum skattálagninga
gjaldaárin 1994-1999, hafa Iaunatekjur
giftra kvenna eða í sambúð hækkað um
54% á þessum fimm árum á sama tíma
og tekjur karla þeirra hækkuðu aðeins
um 43%. Vekur raunar athygli, að
kvæntir karlar eru sá hópur sem hvað
minnst hefur hækkað í launum, því ein-
hleypingar hækkuðu líka ívið meira í
launum en fólk í sambúð eða hjóna-
bandi. Engir hafa þó dregist meira aftur
úr í tekjum en menn með eigin rekstur.
Að meðaltali hækkuðu Iaunagreiðslur
til launamanna um 47% á þessum fimm
árum. Athygli vekur að greiðslur frá
Tryggingastofhun ríkisins hækkuðu um
30% á sama tíma en greiðslur úr lífeyris-
sjóðunum hækkuðu um 61%.
Sjálfstæðir sjá við „skattmaim“
Góðærið virðist hafa sniðgengið ein-
staklinga með eigin atvinnurekstur öll-
um öðrum firemur, þvl' reiknuð laun
þeirra hækkuðu ekkert í fimm ár. Hagn-
aður af rekstrinum hækkaði að vísu um
64%, sem vegur þó ekki meira en það, að
heildartekjur þessa hóps af rekstri þeirra
hækkuðu aðeins um 18%, eða einungis
brot af Iaunahækkunum síðustu fimm
ára. Skattmann bendir auk þess á þann
mun á skattlagningu reiknaðra launa og
hagnaðar, að ekki er lagt tryggingagjald á
hagnaðinn. Þróunin bendir því til „að
menn reikni sér Iægri Iaun til að lækka
hjá sér stofn til tryggingagjalds".
Úr 121.100 kr.
í 135.500 á mánuði
Alls voru 246 milljarða laun talin
Samkvæmt álagningaskrám áranna 1994-1999 hafa launatekjur giftra kvenna eða í
sambúð hækkað um 54% á sama tíma og tekjur karla þeirra hækkuðu aðeins um
43%.
fram í ár, 12,6% hærri en í fyrra.
Meðallaun launamanna hækkuðu úr
121.100 kr. á mánuði í 135.500 kr.
milli ára. Hér er aðeins átt við laun,
en ekki bætur, styrki, lífeyrisgreiðslur
eða annað þess háttar og þaðan af
síður eignatekjur.
Um 9.500 manns (4,5% framtelj-
enda) þurfa að greiða hátekjuskatt í
ár, sem þýðir að þessi hópur hefur
haft yfir 266.500 króna mánaðartekj-
ur í fyrra. Þrátt fyrir 14% hækkun
viðmiðunarmarkanna stækkaði hóp-
urinn milli ára. Heildarupphæð há-
tekjuskatts hækkaði um 64% milli
ára.
Leiguíbúðiun fjölgað?
Einstaklingar töldu fram hátt í 200
milljarða eignir í bankainnistæðum,
verðbréfum og hlutabréfum á síðasta
framtali og höfðu þessar eignir þá
hækkað um hátt í 60% á tveim árum,
þ.e. frá upptöku fjármagnstekju-
skatts. Þá vekur athygli að þeim sem
töldu fram leigutekjur hefur fjölgað
um 42% því leiguíbúðum hefur vart
fjölgað að sama skapi. — HEI
Finnur
Ingólfsson.
í pottinum voru menn
að rifja það upp að enn
hefði enginn verið ráð-
inn í stól seðlabanka-
stjóra. Lengi hélt lands
lýður að það yrði Halldór Guð-
bjamarson en hann kaus frekar
að halda utan um greiðslu-
kortaviðskipti neysluglaðra ís-
lendinga en verðbólguspár og
blýantsyddara í Seðlabankan-
um. Pottverjar höfðu fregnað af
fundi sem Finnur Ingólfsson
átti með flokksfélögum sínum í
Kópavogi. Þar var viðskiptaráðherrann spurð-
ur um seðlabankastjórastólinn og setti hann
upp kankvísan svip. Sagði að búið væri að
ákveða liver það yrði og að hann yrði úr „rétt-
um flokki". Pottverjar vissu ekki alveg hvem-
ig ætti að ráða í þessi orð Finns þar sem fyrir
liggur framvarp um að færa Seðlabankann frá
viðskiptaráðherra til forsætisráðherra. Þeir
era nefnilega ekki í sama flokki, ef einhver
skyldi hafa gleymt því...
í pottinum var sagt frá því að
einn ágætur starfsmaður á rit-
stjóm DV hafi verið að fletta
bókatíðindum í vikunni og þá
hafi hrokkið upp úr honum að
þetta væri nú nánast eins og að
fletta innanhúss símaskránni á
blaðinu. Óvenju margir blaða-
menn á DV eiga nefnilega bók í
ár. Jónas Kristjánsson, ritstjóri
er með bók um hesta. Óli Bjöm
Kárason ritstjóri er með bók um
valdablokkir í viðskiptalífinu.
Helgarblaðsmaðurinn Páll Ás-
geir Ágeirsson er með bók og
íþróttafréttamaðurinn Víðir
Sigurðsson er með árlega
íþróttabók. Reynir Traustason,
fréttastjóri er með bók um Svein Þormóðsson
ljósmyndara á DV. Óttar Sveinsson blaðamað-
ur er mað bókina Útkall á jólanótt og Jón Birg-
ir Pétursson blaðamaður hefur skrifað sögu
Þróttar...
Jónas Krist-
jánsson.
Óli Björn
Kárason.
Gengishækkun skilar kjarabótum
FRÉTTAVIÐTALID
Birgir ísleifur
Gunnarsson9
seðlabankastjóri.
OJþensla teflir verðstöðug-
leika enn í hættu segir í nýju
ársffórðungsriti Seðlabankans
um peningamál, þar sem enn
er varað við harkalegri lend-
ingu.
- Taka stjómvöld ekki aðvaranir Þjóðhags-
stofnunar og Seðlabanka um verðbólgu-
luettu nógu alvarlega?
„Við erum kannski að árétta það sem við
höfum áður sagt. Þó ýmislegt hafi verið gert
er það okkar niðurstaða að þrennt þurfi til að
koma til þess að tryggja að það mikla flug sem
verið hefur á efnahagslífinu endi með „mjúkri
lendingu":
I fyrsta lagi að áfram verði rekin aðhalds-
söm stefna í peningamálum, sem snýr nátt-
úrulega að Seðlabankanum fyrst og fremst.
Við höfum hækkað okkar vexti í tvígang og
styrkt gengi krónunnar og þar með unnið á
mótí verðbólgunni.
I öðru Iagi eru það fjármál hins opinbera.
Að vísu hefur mikið áunnist í ríkisfjármálun-
um en sveitarfélögin eru enn rekin með halla.
Engu að síður er það okkar niðurstaða, að við
endanlega afgreiðslu fjárlaga beri Alþingi að
skoða það mjög rækilega að auka afganginn
frá því sem fjár 1 agafrumvarpið gerir ráð fyrir,
vegna þess að forsendur þess virðast ekki
standast. Þ.e.a.s. að eftirspumarþenslan er
meiri en gert er ráð fyrir í forsendum fjárlaga-
frumvarpsins, sem kemur þá fram í auknum
viðskiptahalla á þessu ári og því næsta.
I þriðja lagi skiptir það mjög miklu máli
hveijar niðurstöðumar verða í kjarasamning-
unum, sem flestir verða lausir nú eftir ára-
mótin. Við sýnum t.d. fram á það með dæmi,
að samspil getur verið á milli gengis og launa-
hækkana, þ.e. að menn geti jafnvel tryggt
sama kaupmátt með lægri launahækkunum
en hærra gengi.“
- Er þetta ekki bara gamli söngurinn um
verðbólguhættu, þegar kjarasamningar
nálgast?
„Tölurnar tala sínu máli, að við erum með
hækkandi verðbólgu, sem mjög brýnt er að ná
tökum á. Og þorri verkalýðsleiðtoga talar Iíka
á skynsömum nótum, sem gefur tilefni til
bjartsýni um að menn ættu að geta náð nið-
urstöðu sem samrýmist verðstöðugleika í
framtíðinni."
- Hver er sú harkalega lending sem ella
má búast við?
„Sú sem við höfum oft upplifað áður. Á ár-
unum 1987 til 1988 var mikil uppsveifla í
efnahagslífinu en síðan mjög harkaleg lend-
ing, sem menn voru mjög lengi að ná sér eft-
ir. Eg held að það sé mjög mikilvægt að koma
í veg fyrir að slíkt gerist aftur - og það á að
vera hægt.“ ,
- Er áfram liægt að liæklui vexti og gengi
krónunnar?
„I rauninni er ekkert sem mælir gegn því að
það sé gert áfram, ef við teljum ástæðu til.
Vaxtamunur milli Islands og annarra landa er
núna að vísu mjög mikill og við fullyrðum
ekki að að koma þurfi til frekari hældeunar.
En það er leið sem við verðum þó áfram að
hafa í huga því það eru ekki margar aðrar Ieið-
ir sem Seðlabankinn getur gripið til.“
- Hver er að eyða ofmiklu og valda við-
skiptahalla?
„Arið 1997 skýrðu miklar fjárfestingar í
orkuframkvæmdum og stóriðju lang mestan
hluta hallans. En síðan fer þetta smám sam-
an að breytast, og í ár eykst fjárfesting ekkert
m.v. síðast ár. Það sem nú drífur þetta áfram
er mikil einkaneysla, mikill innflutningur á
alls kyns neysluvarningi, ekki síst svokölluð-
um varanlegum neysluvarningi, eins og bílum
heimilistækjum og fleiru."
- Þutfa einstaklingar þá líka að „taka til“
hjá sér?
„Einmitt. Og eitt af því sem hefur fætt þessa
miklu eftirspurnarþenslu er mikil útlánaaukn-
ing í bankakerfinu og að stöðva hana er eitt af
þvi sem. sjqptjr mög miklu rnáli." — $Ej