Dagur - 17.02.2000, Blaðsíða 6

6 -FIMM TUDAGUR 17. FEBRÚAR 2000
.Vafíur
XWur
Útgáfufélag: dagsprent
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjóri: ELÍAS SNÆLAND jónsson
Aöstoðarritstjóri: BIRGIR GUÐMUNDSSON
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: strandgötu 3i, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo OG 800 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.900 KR. Á mánuði
Lausasöluverð: iso kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: soo 7080
Netföng auglýsingadeildar: greta@dagur.is-augl@dagur.is-gestur@ff.is
Sfmar auglýsingadeildar: cREYKjavíK)563-i615 Ámundi Ámundason
CREYKJAVÍK)563-1642 Gestur Páll Reynlss.
CAKUREYR 1)460-6192 Karen Grétarsdóttir.
Símbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Sfmbréf ritstjórnar: 460 6i7icakureyrí) 551 6270 creykjavík)
Samræður
s veitar stj ómarmaima
í íyrsta lagi
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir kallaði á fundi um byggðamál á
Akureyri í gær, eftir aukinni samræðu sveitarstjórnarmanna til
að sporna við þeirri búseturöskun sem einkennir íslenskt sam-
félag nú um stundir. Tónninn í þessu ákalli borgarstjórans í
Reykajvík endurspeglar þá staðreynd að byggðavandinn er ekki
eingöngu vandi landsbyggðarinnar, heldur er hann jafnframt
vandi höfuðborgarinnar. Það er ekki bara dýrt að missa fólk frá
sér, heldur getur líka verið dýrt að taka við því. Borgarstjóri
upplýsti til dæmis að nettó stofnkostnaður við að byggja Graf-
arvogshverfi nam um 700 þúsund krónum á hvern íbúa.
í öðru lagi
Ollum er ljóst að sú byggðastefna sem rekin hefur verið und-
anfarna áratugi hefur ekki náð að snúa byggðaþróuninni við.
Vissulega gefa njjar áherslur í þingsályktun um byggðamál íyr-
irheit um breyttar áherslur hjá ríkisvaldinu, en málinu hefur
ekki oft, ef einhvern tíma, verið stillt upp sem sameiginlegu
verkefni sveitarstjórnarmanna. Því vekur tillaga borgarstjórans
um samræður sveitarstjórnarmanna vonir um að þar megi ef til
vill velta upp ferskum flötum og nýjum hugmyndum.
í þriðja lagi
Samræður sveitarstjórnarmanna einar og sér munu þó að sjálf-
sögðu ekki breyta heiminum. En það verður auðveldara að
móta langtímastefnu, sem tekur til landsins alls - dreibýlis og
þéttbýlis - ef slík umræða kemur til viðbótar hefðbundinni
stefnumörkun ríkisvaldsins. Borgarstjóri sagði á Akureyrar-
fundinum í gær að til að ná fram markmiðinu um sterka höf-
uðborg og lífvænlega landsbyggð, þyrfti að koma til ábyrg
byggðastefna, sem m.a. fæli í sér langtíma pólitíska stefnu um
að byggja upp byggðakjarna á ákveðnum stöðum á landsbyggð-
inni. Sú skoðun er í sjálfu sér ekki ný, nema fyrir þá nálgun að
sjá vandann líka sem sameiginlegt viðfangsefni sveitarstjórnar-
stigsins. Og sú nálgun verðskuldar vissulega athygli.
Birgir Guðmundsson
Stórbrotin sýning
Lcikhússtjórinn: Uppfærsla LR
Höfundur: Sjeikspír
Leikstjóri: Þórhildur Þorleifsdóttir
og Páll Baldvin Baldvinsson
Lýsing: Sjónvarpsstöðvar og flöss
Ijósmyndara
Aðalhlutverk: Þórhildur Þorleifsdótt-
ir, Páll Baldvin Baldvinsson, stjórn
LR, borgarstjórinn í Reykjavík, leikar-
ar og starfsfólk Borgarleikhússins.
Borgarleikhúsið setur þessa
dagana upp óvenjulega Sjeik-
spírsýningu, þar sem brotin er
upp hin hefðbundna aristótel-
íska grundvallarregla um einn
stað lyrir leikritið. Þvert á
móti gerist leikverk þetta út
um allan bæ og þó
stundum líði nokkuð
langt á milli atriða má
segja að grundvallar-
reglan um einn tíma ( í
þessu tilfelli rauntíma)
og eina atburðarás sé í
heiðri höfð. Trúlega
er þó mesta nýjungin
sú að verkið fer fram á
mörgum stöðum og
tekur langan tíma í
flutningi en slíkar leiklistartil-
raunir hafa ckki verið algengar
í íslensku leikhúslífi þó ýmsir
tilhurðir í þessa veru hafi
raunar verið hafðir uppi hjá
Leikfélagi Reykjavíkur í gegn-
um árin. Þannig má í raun tala
um nýja og gamla dramatúrgíu
í þessu merkilega stykki.
Hefðbimdið
Atburðarásin og dramað er að
mörgu leyti hefðbundið, því
hetjan í verkinu, Leikhússtjór-
inn sem leikinn er af Þórhildi
Þorleifsdóttur, stendur í upp-
hafi verks með pálmann í
höndunum allt virðist leika í
lyndi. Aðsókn að leikhúsinu
hefur stóraukist og leikhús-
stjórinn hefur fengið mikið lof.
í fyrsta þætti er því gleðin við
völd og skapar þannig góða
V
andstæðu við það sem á eftir
kemur. Á bak við öll gleðilætin,
undir yfirborðinu, kraumar
hins vegar myrkari hluti tilver-
unnar. Oánægja, fjárhagsá-
hyggjur og persónuleg and-
staða við Leihússtjórann. Höf-
uðpersónan í þessum hluta til-
verunnar er Stjórnarformaður-
inn sem leikinn er af Páli Bald-
vini Baldvinssyni. Stax í öðr-
um þætti verksins varð Ijóst að
til átaka og uppgjörs myndi
koma þegar Stjórnarformaður-
inn fékk stjórnina til að ákveða
að auglýsa stöðu Leikhússtjór-
ans.
Hápunktiir-
inn
I dag er leikverkið þar
komið að hápunktur
verksins er brostinn á.
Leikhússtjórinn hefur
nú komið einn fram á
sviðið og flutt sína ein-
ræðu á áhrifamikinn
hátt. Hann kastar frá
sér starfinu og dregur til baka
umsókn sína vegna þess að
hann hefur verið svikinn af
jieim sem hlífa skildi - „et tu
Brute“ er í raun það sem hún
segir áður en hún yfirgefur
sviðið helsærð á sál og sjálfs-
inynd, og öll jijóðin (sem eru
áhorfendur í þessu verki) horf-
ir hrærð á glæsilega frammi-
stöðu Leikstjórans. Það mun
verða erfið raun fyrir Stjórnar-
formanninn að yfirtrompa
þessa frammistöðu þegar kem-
ur að því að hann flytur sína
einræðu á föstudag - eftir að
búið verður að ráða hann sjálf-
an í starf Leikhússtjórans.
Leikhæfileikar Páls Baldvins
eru hins vegar miklir og ekki
að efa að hann muni túlka vel
þennan viðkvæma en mikil-
væga texta. GARRl
Þórhildur
Þorleifsdóttir.
JÓHANNES
SIGURJÓNS-
'J * SON
í y */ skrifar
Fjárbændiir og fjáreigendur
Tugmilljónamæringum fjölgar
dag frá degi á Islandi og ungir
trúboðar kunngjöra fagnaðarer-
indið um fjölskyldurnar 3000
sem eru guði svo þóknanlegar að
þær munu eiga meira en 70
milljónir hver eftir fáein misseri
og hallelújah! Þetta þarf kannski
ekki að koma á óvart þar sem
góðæri grasserar í landinu með
sívaxandi þunga og er raunar að
sliga ýmsa þó aðrir (leyti J)ar rjó-
mann ofan af.
Það var engin skemmtilesning
að glugga í vikunni í umfjöllun
Dags á könnun Rauða krossins
um helstu þrengingar í jijóðfé-
laginu t' miðju góðærinu. Þar
kemur glöggt fram það sem ríkis-
stjórnarliðar hafa þverskallast
við að viðurkenna, að bilið milli
fátækra og ríkra er að aukast á
Islandi. Sem raunar er allsstaðar
óhjákvæmilegur fylgifiskur
átrúnaðar þar sem aucðgildið er
sett ofar manrigildinu.
Fæði eða fatakaup
Könnunin bendir á ýmsa hópa
sem búa við óbærilcg kjör og að-
stæður. M.a. var komið inn á það
að fátækt for-
eldra, einkum í
dreifljýli, hefði í
för með sér rýrari
menntun barna
þeirra þar sem
víða væru ekki
lengur efni til að
senda unglingana
í heimavistar-
skóla.
Þetta kemur
heim og saman
við tvær fréttir í DV fyrir nokkru.
I þeirri fyrri var rætt við fjár-
bónda á Norðurlandi sem stað-
festi að það væri orðið mjög
erfitt að senda börn í heimavist-
arskóla, því tekjur búsins nægðu
ekki til að greiða uppihald jieirra
þar.
Daginn eftir var önnur frétt í
DV þar sem rætt var við stúlkur í
Verslunarskóla Islands. Þær
höfðu aungvar áhyggjur af mat
og húsnæði, heldur því að til
þess að vera gjald-
gengur í þessum
snobbskóla þyrfti
að eyða tugum
þúsunda á mán-
uði í fatakaup og
framundan var
árshátíð skólans
sem kostaði með
öllu ekki undir 50
jjúsundum.
Þessar tvær
fréttir endur-
spegluðu betur en flest annað
jrjóðirnar tvær sem nú lifa í
þessu landi.
Menntaðir fávitar?
En er þetta ekki í lagi? Er ekki
nóg af menntafólki í landinu og
skiptir máli hvort það kemur úr
dreifbýli eða úr borginni? Og
sagði ekki Jesús að fátækir verði
alltaf á meöal okkar? Ha?
Til er hugtak sem flestir styðja,
a.m.k. f orði og er „jafnrétti til
náms“. Jafnrétti til menntunar
þykir ekki aðeins sjálfsögð
mannréttindi heldur byggir
einnig á þeirri staðreynd að gáf-
ur og hæfileikar barna fara ekki
eftir efnahag foreldra þeirra.
Þeir sem stýra samfélögum vita
sem sé að það kann ekki góðri
lukku að stýra, m.a. annars með
hliðsjón af hagvextinum, ef
treggáfuð og illa innrætt af-
kvæmi auðmanna eigi miklu
greiðari aðgang að menntun en
fluggreind og velviljuð börn fá-
tækra foreldra. Samfélag sem
byggir á slíku misrétti á ekki
mikla framtíð fyrir sér.
Hér þarf því að taka í taumana
áður en í óefni er komiö. Ekki
aðeins í þágu viðkomandi ung-
menna hcldur einnig með jijóð-
arhagsmuni að leiðarljósi.
Ereðlilegtað Umhverfis-
vinir leiti erlendis
eftirliðveislu í haráttu
sinni?
Einar Rafn Haraldsson
formaðurAfls fyrir Austurlaiids.
„Einhverntím-
ann hefðu
þetta verið
kölluð landráð.
Mér finnst
þetta afar
ógeðfelld fram-
koma sem sýn-
ir lítilsvirðingu
á lögum og Alþingi Islendinga.
Ríkisstjórnir annarra landa hafa
auðvitað skynsemi til að ansa
þessu ekki, en framferði svokall-
aðra umhverfisvina er jafn and-
styggilegt fyrir því. Þessi fram-
koma lýsir ekki öðru en [jví að
svokallaðir Umhverfisvinir segi
okkur þá það að þeir hafi tapað
stríðinu hér heima og eru flúnir
úr Iandi. Og eiga Norðmenn þá
að fara að segja okkur fyrir verk-
um.“
Katrín Fjeldsted
þ i ugmaður Sjálfstxðisflokhs.
„Umhverfismál
eru fjölþjóðleg.
Þannig hefur
verið áhugi
víða um Iönd,
svo sem á ís-
landi, að berj-
ast fyrir vernd-
un regnskóganna í Amason, svo
dæmi af þessum vettvangi sé
nefnt. Samstarf jijóða í milli í
umhverfismálum er afar mikil-
vægt, bæði samstarf ríkisstjórna
en ekki síður samstarf einstak-
Iinga og frjálsra félagasamtaka.
Því er nijög eðlilegt að þeir sem
líta svo á að umhverfinu sé ekki
sýnd næg virðing Ieiti fulltingis
þar sem líklegt er að stuðning sé
að fá.“
Valdimar Jóhannsson
kvótabani.
„Já, og J)að er
vegna þess að
íslensk stjórn-
völd daufheyr-
ast við röddum
fólksins í land-
inu. Það virðist
vera að þetta
geri stjórnvöld í þessum efnum -
og þá grípur fólk til ráða sem
þessarra til að ná fram réttlátum
kröfum sínum, einsog að melin
verði umhverfisáhrif fram-
kvæmda á Eyjabökkum."
Steingrímux Hermannsson
umhverfisvinur.
„Ég er ekki
samþykkur
þessari aðferð
og tel að við
ættum að vera
menn til þess
að leysa þetta
mál hér heima.
Hinsvegar er sjálfsagt að leggja
norskum stjórnvöldum lið vilji
þau sjálf eitthvað í málununi gcra
- og ég veit einmitt að slíkt hefur
verið gert. Eg tel það þó mikil-
vægast í þessu máli að þrýst verði
á Norsk Hvdro að ef fyrirtækiö
byggi álver hér á landi verði um-
hverfismálin í góðu lagi, en ekki
með þeim hætti einsog umhverf-
ismál stóriðjuvera hafa í sumum
löndum verið.“