Dagur - 17.02.2000, Blaðsíða 8

8- FIMMTUDAGUR 17. FEBRÚAR 2000
FRÉ T TA SKÝRING
Skól astoftir hverfa
Keimsluliættir og
skólastarf breytist.
Tölvur, fjarskipti og
upplýsingatækiii. Ein-
staklingur í stað fjöld-
ans. Færibauda-
kennsla nrelt. Sveigj-
anleiki.
Töluverðar breytingar eru fyrir-
sjáanlegar í kennsluháttum og
skólastarfi í framtíðinni og m.a.
vegna tilkomu tölva, fjarskipta-
og upplýsingatækni. Þessar breyt-
ingar taka mið af því að þjóðfélag-
ið sé að breytast úr iðnaðarsamfé-
lagi til upplýsingasamfélags.
Þetta hefur jafnframt í för með
sér breytingar á kjarasamningum
kennara og einnig í áherslum í
kennslu. Þar verður áherslan á
einstaklinginn í stað fjöldans með
miklum sveigjanleika í öllu starfi.
Fyrir vikið verður hver skóli sér-
stakur og markar sína sjálfstæðu
stefnu innan aðalnámsskrár. Þá
verður lögð auldn áhersla á þró-
unarstarf innan skóla og hlutverk
kennarans mun breytast úr því að
vera sá sem miðlar þekkingu yfir í
það að verða verkstjóri og leið-
beinandi. Umhverfi kennslunnar
tekur einnig þeim breytingum að
skólastofur í núverandi mynd
munu hverfa. Þess í stað mun
kennslan fara fram í opnum rým-
um þar sem nemendur hafa hver
sín skrifborð og vinnuaðstöðu. I
þessum framtíðarskóla verður
skólabókasafn og jafnvel tölvuver
í miðpunkti. Þetta hefur einnig
áhrif á allan undirbúning skóla-
bygginga þar sem starfsemin mót-
ar húsið en ekki öfugt.
Hópvúma
Þetta er meðal þess sem fræðslu-
yfirvöld borgarinnar eru farin að
huga að í framtíðarmótun
kennsluhátta og skólastarfs
grunnskólanna og reifað var á
sérstakari námsstefnu sem haldin
var nýlega. Þegar er kominn vísir
að þessum breytingum, m.a. í
Korpuskóla. Sá skóli er skipu-
lagður sem opinn skóli í rými og
er ennfremur tölvuvæddari en
margir aðrir grunnskólar í borg-
inni. I undirbúningi fyrir þessar
breytingar hafa fulltrúar fræðslu-
yfirvalda farið m.a. til Minnesota
í Bandaríkjunum til að kynna sér
hönnun skólabygginga og til Sví-
þjóðar vegna kjarasamninga
grunnskólakennara. Gerður G.
Oskarsdóttir fræðslustjóri segir
að áherslurnar í kennsluháttum
séu að færast yfir f það að nem-
endur leiti sér þekkingar undir
verkstjórn kennara í stað þess að
þeir séu að miðla henni til nem-
enda. Það verði til þess að ekki sé
lengur unnt að kenna öllum eitt-
hvað ákvcðið magn sem allir
þurfa að læra. Þess í stað sé lögð
áhersla á ákveðin þemu sem
nemendur vinna meira í hóp-
vinnu en áður hefur verið. Hún
telur að hópvinnan verði örugg-
lega meira ríkjandi kennsluform
e^rt fólk hefur átt að venjast til
þessa. Það sé afleiðing af þeim
breytingum sem eiga sér stað í
þjóðfélaginu. Þótt námsefnið sé
sífellt að verða tölvuvæddara, þá
telur fræðslustjórinn að bókin
hverfi seint og allavega ekki í
bráð. I stað þess að nám sé skipu-
lagt með þarfir bekkjarins í huga
séu líkur á því að það verði gert
fyrir hvern einstakling fyrir sig
þar sem m.a. verður tekið tillit til
áhugasviðs hans. Þá bendir allt til
þess að vinna sérhvers nemanda
verði sjálfstæðari en verið hefur.
Þetta hefur í för með sér að sam-
vinna og samábyrgð kennara um
nemendahópa verður á þann veg
að nokkrir kennarar í senn munu
bera ábyrgð á stærri nemenda-
hópuni og jafnvel fleiri en einum
árgangi.
MiMð fyrir Htið
Allar þessar breytingar snerta á
einn eða annan hátt kjarasamn-
inga kennara en þeir renna úr
gildi í árslok. Eiríkur Jónsson,
formaður Kennarasambands ís-
lands, segir að þótt það sé hægt
að setja þessa mynd upp með fal-
Iegum slagorðum og þessháttar,
þá hafi flestar breytingar af hálfu
borgarinnar og fleiri miðast við að
fá sem mesta vinnu frá kennur-
um fyrir sem minnstan pening.
Hann segir einnig að það sem
viðsemjendur þeirra séu tilbúnir
að gera sýnilegt í launahækkun-
um sé tekið einhvers staðar innan
úr kerfinu. Það leiðir til tilfærslu
á milli einstaklinga og raskar um
leið öllu innbyrðis jafnvægi.
Hann segir engar viðræður hafa
farið fram á milli kennara og
launanefndar sveitarfélaga um
tilraunasamning að sænskri fyrir-
mynd eftir að slitnaði uppúr sl.
vor. Hinsvegar séu kennarar farn-
ir að undirbúa gerð nýrra kjara-
samninga. Þá sé óvíst hvort borg-
in muni semja sér eða með öðr-
um undir forystu Iaunanefndar
sveitarfélaga. Hann segir að öll
framþróun í skólamálum verði að
taka mið af hagsmunum nem-
enda og að laun kennara verði að
vera með þeim hætti að eftirsókn-
arvert sé að kenna. I því sam-
bandi minnir hann á að hlutfall
Ieiðbeinenda hefur sjaldan verið
hærra í grunnskólum borgarinnar
á sama tíma og þeim hefur hlut-
fallslega fækkað í öðrum sveitar-
félögum. Það segir meira en mörg
orð um stefnu borgaryfirvalda í
málefnum grunnskólans.
Færibandið úrelt
Hafsteinn Karlsson, skólastjóri
Selásskóla, leggur áherslu á að
samið verði við hvern skóla þar
sem samningar taka mið af sér-
stöðu hans og því starfi sem þar
fer fram. Þá þarf að skilgreina
kennarastarfið upp á nýtt þar sem
þróunarstarf verður hluti af
vinnu kennara, kennaraskyldan
verði afnumin og vinnutfmi
breytist. Hann segir nemendur
hafna gamla skólanum og vilji sé
meðal kennara um aðrar áherslur
og önnur vinnubrögð. Enda sé
samfélagið að breytast í upplýs-
ingasamfélag sem hefur ekki þörf
á fyrirkomulag færibandsins
heldur frumkvæði og atorku ein-
staklinga með aðlögunarhæfni í
stað staðlaðs hugsunarháttar. Til
að gera góðan skóla enn betri sé
því nauðsynlegt að brjóta upp
miðlæga kjarasaminga kennara
og skapa meiri sveigjanleika þar
sem tekið sé mið af sérstöðu
hvers skóla.
Alþjóðavæðing skóla
Aukin fjarskipti í upplýsingasam-
félaginu hafa óneitanlega áhrif á
allt skólastarf. Þar má nefna net-
samskipti, fjarkennslu og sam-
vinnu milli skóla innan lands og
utan. Þess utan er alþjóðavæð-
ingin þegar hafin í skólastarfinu
þar sem margir grunnskólar borg-
arinnar eru í samstarfsverkefnum
með skólum í öðrum Iöndum.
Þarna er m.a. um að ræða ýmis
þemaverkefni sem nemendahóp-
ar vinna sameiginlega að.
Fræðslustjóri segir að það sem
hefur mikil áhrif á skólana og
starfsemi þeirra séu breytingar í
þjóðfélaginu og breyttar kröfur
atvinnulífsins. Enda sé það svo
að jafnframt því sem nemdand-
inn sé að þroskast í skólanum þá
sé hann líka að búa sig undir það
að verða fuliorðinn og taka fullan
þátt í þjóðlífinu. Bæði persónu-
lega og þá ekki síður þátttöku
sína í atvinnulífinu. Af þeim sök-
um verður skólinn að taka mið af
þeirri þróun sem á sér stað í þjóð-
félaginu til að búa nemendur sína
sem best til að takast á við verk-
efni framtíðarinnar. Til að svo
geti orðið þarf að kenna nemend-
um að nýta sér þá tækni sem sé á
boðstólum hverju sinni og til-
heyrandi vinnubrögð. Allt miðar
þetta að því að gera einstakling-
inn sem best úr garði til að takast
á við sinn samtíma. Ein helsta
breytingin í atvinnulffinu er m.a.
alþjóðavæðing markaðar, þ.e. all-
ur heimurinn samhliða áhrifum
frá tölvu- og fjarskiptatækni. Þá
Gerður G. Úskarsdóttir fræðslu-
stjóri: Hópvinna verður meira ríkj-
andi kennsluform.
ú.í..-.. n.. q...--
Eiríkur Jónsson, formaður Kennara-
sambands íslands: Meiri vinnu fyrir
sem minnstan pening.
Anna Kristín Sigurðardóttir deildarstjóri
en ekki öfugt. Ragnheiður Hermannsdí
á svo til óbundna stund,