Dagur - 03.05.2000, Qupperneq 6

6 - MIDVIKUDAGVR 3. MAÍ 2000
Tkyfir'
ÞJÓDMÁL
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjóri: el(as snæland jónsson
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: STRANDGÖTU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo OG 800 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.900 KR. Á mánuði
Lausasöluverð: iso kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Netföng auglýsingadeildar: augl@dagur.is-gestur@ff.is
Simar auglýsingadeildar: (REYKJAVfK)563-i6i5 Ámundi Ámundason
(REYKJAVÍK)563-1642 Gestur Páll Reyniss.
(AKUREYR 1)460-6192 Karen Grétarsdóttir.
Símbréf auglýsingadeildar: 460 6i6i
Simbréf ritstjórnar: 460 6i7i(AKUREYRi) 551 6270 (reykjavík)
Boðskapur fyrsta maí
í fyrsta lagi
Haldið var upp á fyrsta maí með hefðbundnu sniði en þátttaka
var með minnsta móti í höfuðborginni. Nýgerðir kjarasamn-
ingar og nauðsyn á meiri samstöðu hreyfingarinnar voru efst á
baugi hér á landi, en erlendis beindust sjónir manna að bar-
áttu gegn alþjóðavæðingunni sem er að breyta efnahagslegu
umhverfi, skapa mikla veltu og mikinn gróða en jafnframt
stóraukið misrétti milli ríkra og fátækra. Grétar Þorsteinsson,
forseti Alþýðusambands Islands, benti réttilega á það í ræðu
sinni að alþjóðavæðingin yrði að snúast um fólk, kjör þess og
réttindi, en ekki aðeins um verslun.
í öðru lagi
I sumum nágrannalandanna voru það ekki hin hefðbundnu
stéttarfélög sem vöktu mesta athygli á baráttudegi verkalýðs-
ins heldur aðgangsharðir hópar sem telja sig vera að berjast
gegn ógnarvaldi auðhringanna, það er fjölþjóðlegu stórfyrir-
tækjanna, sem beita alþjóðavæðingunni markvisst til þess eins
að ná fram sem mestum hagnaði og eru því stöðugt að leita að
launafólki sem hefur rýrust kjörin og minnst réttindin. Islend-
ingar hafa þegar kynnst þessum vinnubrögðum með viðkomu
hentifánaskipa hér á landi, en þau hafa mörg hver réttilega
verið kölluð þrælakistur. Þar blasa hin neikvæðu áhrif alþjóða-
væðingar við hveijum þeim sem vill opna augun. Og eru af-
leiðingarnar þó enn smávægilegar hér miðað við það sem
þekkist í öðrum heimsálfum.
í jþriöja lagi
Forseti Alþýðusambandsins þakkaði réttilega stéttarfélögun-
um íyrir að hafa í nýgerðum kjarasamningum lagt mesta áher-
slu á hækkun lægstu launa og náð þar áfangasigri skili breyt-
ingarnar sér í auknum kaupmætti. Til þess þarf að koma bönd-
um á verðbólgu og þenslu á suðvesturhorni landsins. Annars
er hætt við að kaupmáttur hækki lítið ef nokkuð. I því efni er
hlutur stjórnvalda lang mikilvægastur. Ríkisvaldið og bæjarfé-
lögin verða að ganga á undan með góðu fordæmi ef forsendur
kjarasamninga eiga að standast. Þeirra er mesta ábyrgðin.
Ellas Snæland Jónsson

Tvær stilliiigar
Því hefur verið haldið fram að
það séu einungis tvær stilling-
ar á Birni Bjarnasyni. Sé stillt
á aðra stillinguna tali hann í
föðurlegum umvöndunartón
við pólitíska andstæðinga og
sé stillt á hina tali hann af
virðngu og hlýju um Sjálf-
stæðisflokkinn og hinn mikla
Ieiðtoga hans, sjálfan Davíð
Oddsson. Nýjasti fréttapistill
Björns á heimasíðu hans er
eins konar staðfesting á þess-
ari reglu. Þar er vandað um
við fyrrum og núverandi póli-
tíska andstæðinga
og fjölmiðlamenn fá
þar raunar sinn
skammt líka, og
Davíð Oddsson fær
hjartnæma lofgjörð
fyrir stjórnvisku og
mannkosti almennt.
HLutiir
íslenskra
stjómvalda
Meðal þess misskilnings sem
Björn Bjarnason nær að leið-
rétta í þessum fréttapistli sín-
um er hlutur íslendinga og þó
sérstaklega íslenskra stjórn-
valda í því hvernig víkingasýn-
ingin á Smithsonian safninu
þróaðist. í þeim efnum eru
það fjölmiðlar sem fá um-
vöndunarfyrirlesturinn. Þeir
hafa einmitt flutt dálítið af
fréttum um það að sýning
sem þessi hafi þróast eins og
hún þróaðist m.a. fyrir til-
verknað ýmissa íslenskra
ráðamanna. Utanríkisráðu-
neytið og utanríkisráðherra
hafi þannig beitt sér í málinu,
en sérstaklega hefur þó verið
greint frá hlut forseta íslands,
Olafs Ragnars Grímssonar í
málinu. Raunar hefur bein-
línis verið fullyrt að samræður
hans við ameríska forustu-
V
menn fyrir þremur árurn hafi
haft afgerandi áhrif á það að
víkingaþemað varð jafn áber-
andi á sýningunni og raun ber
vitni. Og Garri horfði á sjón-
varpsviðtal við Olaf Ragnar
þar sem forsetinn tók einmitt
undir þessa túlkun.
Heimasíðan
En sem betur fer höfum við
Björn Bjarnason til að rétta
okkur við þegar við vöðum í
villu og svíma í málum sem
þessu. Og varðandi víkinga-
sýninguna hafa
greinilega fleiri en
Garri verið á villi-
götum. Þannig segir
Björn á heimasíðu
sinni: „Látið hefur
verið í veðri vaka í
fjölmiðlum, að
þessa mildu sýningu
megi rekja til ein-
hvers sérstaks frum-
kvæðis af Islands
hálfu eða íslenskra stjórn-
valda. Mér þykir það meira en
hæpin sagnfræði, hitt er Ijóst,
að við íslendingar hvöttum
víða til þess, að staðið yrði
sem mest og best á bakvið
þetta einstaka framtak.“
Garri neitar að trúa því að
þessar Ieiðréttingar Björns
beri að skilja þannig að hann
sé vísvitandi að gera Iítið úr
framlagi forsetans eða jafnvel
utanríkisráðherra bara vegna
þess að þeir eru ekki sjálf-
stæðismenn og Davíð kemur
hvergi nærri í þessu vel
heppnaða máli. En á móti
kemur óneitanlega sú áleitna
kenning að ef maðurinn hefur
bara tvær stillingar, og er
greinilega ekld stilltur á lof-
gjörðarrullu um Davíð, þá
hljóti hann að vera stillur á
hina stillinguna! GARRI
BIRGIR
GUÐMUNDS
SON
skrifar
Samband Ólafs Ragnars Gríms-
sonar og Dorritar Mussaieff er
augljóslega orðið mjög alvarlegs
eðlis. I síðustu viku var það
meira að segja upplýst í Ríkis-
sjónvarpinu að ef til hjónabands
kæmi væru það ckki skattaleg
sjónarmið sem réðu ákvörðun
fröken Mussaieff um að ganga í
hjónaband með forsetanum - því
þótt hún yrði skattlaus sem for-
setamaki á Islandi, yrði hún að
greiða skatta og skyldur af um-
talsverðum eignum sínum er-
lendis. Það er sannarlega léttir í
því að vita að þetta yrði ekki bara
eins og hver önnur sparimerkja-
gifting!" En hins vegar heí’ur
ekkert verið gefið út um hugsan-
lega gifingu þannig að e.t.v. er
það ekki alvegt tímabært hjá
Sjónvarpinu að velta mikið fyrir
sér hvötunum að baki henni ef
hún hugsanlega yrði.
Sjö mánaöa pistill
Fyrir rétt rúmum sjö mánuðum
Svigrúmið biíið
Sjónvarpið hefur upplýst að ef til hjónabands kemur
verður það ekki einhver sparimerkjagifting!
ritaði sá sem
þetta skrifar pis-
tíl á þessum
sama stað hér í
blaðinu þar sem
fjallað var um
samband forset-
ans og fröken
Mussaieff. Sá
pistill var skrifað-
ur daginn eftir
slysið
Landsveitinni
þegar forsetinn
féll af hestbaki.
Þar segir m.a.:
„Eftir slysið má
segja að atburða-
rásin hafi öðlast
sitt eigið líf. Það
er ekki lengur hægt að gæla við
tilhugsunina um að stýra um-
fjölluninni og þróuninni, jafnvel
þótt menn væru allir af vilja
gerðír til að skapa forsetanum
meiri tíma. Það hlýtur því að
koma að því fyrr en síðar að for-
setinn skilgreini fyrir okkur hver
staða Dorritar Mussaieff er í
hans lífi og gagnvart forsetaemb-
ættinu. Hvort hún muni hafa
eitthvert opinbert hlutverk og þá
hvað? Og hver verður staða
hennar í forsetakosningum
næsta vor?“
Tíml skilgreminga
Og í þessum sjö mánaða gamla
pistli segir síðan enn fremur:
„Það er augljóst nú þegar, að al-
menningur tckur hreyttum að-
stæðum forsetans með hlýhug og
velvilja og allir eru tilbúnir að
gefa forsetanum svigrúm. Hins
vegar er ljóst að þetta svigrúm
getur úr þessu ekki orðið sér-
staklega langt.“ Síðan hefur all
nokkuð vatn runnið til sjávar og
enn hefur staða fröken Mussai-
eff ekki verið skilgreind þrátt fyr-
ir að hún komi nú fram við hlið
forsetans við opinber tækifæri.
Hafi tímabili hins tillínningalega
svigrúms ekki verið lokð lýrir sjö
mánuðum þá er því örugglega
lokið núna. Tími skilgreininga er
runninn upp. Það felur þó eldd
endilega í sér ltröfu um hjóna-
band, heldur einungis að útskýrt
sé með formlegum hætti hver
staðan er í þessum málaflokld
forsetaemhættisins.
Er DNA-bankinn sem
kynntur hefur veriðgóð
hugmynd?
Pétur Hauksson
lækttir ogfonmðnrMamtvemdar.
„Hugmyndin
lítur mjög vel
út við fyrstu
sýn og fær auð-
veldlega póli-
tískt fylgi. En
reynslan er-
lendis frá sýnir
að þessir DNA-bankar eru not-
aðir í öðrum tilgangi en upphaf-
lega var til ætlast og því skiptir
mestu að koma í veg fyrir mis-
notkun á þessum gangagrunni -
eins og öðrum - sem væntanlega
mun verða. Sumstaðar í Banda-
ríkjunum eru tekin lífsýni af öll-
um þeim sem handteknir eru
sem og úr bandarískum her-
mönnum. Þar eru þessar upplýs-
ingar ekki aðeins notaðar í að
upplýsa glæpi, heldur hefur ver-
ið mikil ásókn í að nálgast og
kaupa þessar upplýsingar sem
mörgum eru mikilvægar."
Helgi Guimlaugsson
dósent og afbrotafræðingur.
“Tæknilega er
þetta mjög góð
hugmynd, en
við þurfum að
einnig að velta
fyrir okkur
ýmsum sið-
ferðislegum
spurningum til dæmis um per-
sónuvernd. Eg trúi því að upplýs-
ingar af þessu tagi gætu orðið
okkur að liði við að upplýsa ein-
staka afbrotamál, en þetta er
tæplega lykillinn að Iausn allra
mála - þó ég vilji ekki hafna
þessu alfarið. Menn mega ekki
um of vera haldnir blindu tækni-
hyggjunnar og trúa því að í litlu
samfélagi sé hægt að leysa öll
mál einsog gerist í stórborgum
og hjá FBI.“
Guðrún Ögmundsdóttir
þingmaðnrSamfylkingar.
“Nei, ég held
að nú sé tíma-
bært að við
stöldrum að-
eins við og
ræðum málið
aðeins út frá
sjónarhóli sið-
eigum við að
ræða hver eigi hvað og hvað megi
gera - því tæknin bíður uppá
endalausa möguleika. Að um-
ræðu lokinni má ræða hvort
DNA-banki sé framtíðin."
fræðinnar. Þar
Ililmar Ingimundarson
hæstaréttarlögmaður.
“Ef ég á að
segja eins og er
þá finnst mér
þessi hugmynd
um DNA-
gagnabanka
ganga ansi
langt inn á
einkalíf og persónufrelsi fólks.
Eg held að menn hljóti að staldra
við og hugsa sinn gang. Þó svona
gagnabankar séu að einhverju
leyti komnir á hjá frændum okk-
ar á Norðurlöndunum er ekki
nauðsynlegt að taka þetta upp -
aðeins þessvegna."