Dagur - 11.10.2000, Blaðsíða 5

MIÐVIKUDAGUR 11. OKTÓBER 2000 - S
FRÉTTIR
Geðslúkdómar
kosta 20 millj arða
Göngufólk á leid á samkomu í tilefni af alþjóðlega geðheilbrigðisdeginum
sem haldinn var I Ráðhúsinu I gær.
„Við erum að hefja átak sem ekki
einungis beinist að því að verjast
geðsjúkdómum heldur kannski
miklu frekar að efla geðheil-
brigði,“ sagði Sigurður Guð-
mundsson landlæknir á blaða-
mannafundi þar sem kynnt var
samstarfsverkefni Geðhjálpar,
Landlæknisembættisins og
geðsviðs Landspítalans: „Geð-
rækt“, í gær, 10. október sem er
alþjóðlegi geðheilbrigðisdagur-
inn. Landlæknir segir ekki síður
mikilvægt að við eflum andlega
heilbrigði okkar en líkamlega.
F.kki klassísk íslensk
bóla....
Og ástæðan virðist ærin. „Af tíu
sjúkdómum scm Alþjóða heil-
brigðisstofnunin telur verða hel-
stu váðfangsefni heilbrigðisþjón-
ustunnar á næstu áratugum eru
fimm geðsjúkdómar. Þar ber
þunglyndi hæst,“ sagði land-
læknir. „Þetta á ekki heldur að
verða svona klassísk íslensk bóla
þar sem við sendum rakettu upp
í loftið og bíðum eftir að prikið
komi til jarðar og síðan er það
búið. Þetta á að standa í 3 ár -
við teljum að ekki sé hægt að bú-
ast við árangri á skemmri tíma,“
sagði landlæknir.
Um 50.000 íslendingar geð-
truflaðir
Hannes Pétursson prófessor og
sviðsstjóri geðlækningasvið
Landspítalans ságði sérstaklega
mikilvægt að huga að bæði geð-
ræktinni sem slíkri og einnig
geðvernd á vinnustað. Og geð-
vernd á vinnustað væri raunar
þema dagsins. Hannes segir
ljóst að vægi geðsjúkdóma og
geðrænnna kvilla muni fara
mjög vaxandi á næstu árum og
áratugum. Auk þess að valda
einstaklingum og aðstandend-
um þeirra miklum þjáningum
og erfiðleikum, þá valdi þeir
Iíka mikilli samfélagslegri
byrði.
Sænskar rannsóknir sýni að
þunglyndi kosti þjóðfélagið um
3% af þjóðarframleiðslu. Það
samsvarar um 20 milljörðum
króna á ári á Islandi. Hér er til
dæmis 1/4 allra örorkulífeyris-
þega geðfatlaðir, eða yfir 2 þús-
und manns. En alls er talið að
um 50.000 Islendingar þjáist af
einhvers konar geðtruflunum á
hverjum tíma. Athygli vekur að
þrátt fyrir stóraukna lyfjanotkun
á síðustu árum, einkum þung-
lyndislyfja, hefur innlögnum á
geðdeildir og sjálfsvígum samt
ekki fækkað.
Batnandi heiniur?
„Geðheilsa er háð umhverfis-
þáttum, líkt og almenn heilsa.
Húsnæði og atvinna skipta máli
sem og áhættuatriði á borð við
áfengi og fíkniefni. Sérstakt
áhyggjuefni er vaxandi fjöldi
ótímabærra dauðfalla ungs fólks
í Evrópu, oft vegna álags, von-
leysis, hjálparleysis og þunglynd-
is“, er haft eftir doktor Wolfgang
Rutz í gögnum Geðhjálpar.
Meðal fjölmargra markmiða
Geðræktar eru: Að draga úr for-
dómum. Auka þekkingu almenn-
ings um eðli geðraskana. Auka
tilfinningu manna og skilning
samfélagsins fyrir geðheilsu,
eigin og annarra. Fækka veik-
indadögum af völdum geðrænna
kvilla. Fækka innlögnum á geð-
deildir. Stuðla að skynsamlegri
notkun geðlyfja. Fækka sjálfsvíg-
um. -HEl
Málefni innanlandsflugs voru rædd
á þingi í gær.
Flugiðí
kreppu
Kristján L. Möller, þingmaður
Samfylkingarinnar, hóf umræð-
ur utan dagskrár í gær vegna
þess að verið er að leggja niður
áætlunarflug til margra minni
staða á landinu auk þess sem
ákveðið hefur verið að hætta
áætlunarflugi til Sigluíjarðar og
Húsavíkur.
Kristján gagnrýndi mjög hið
nýja flugleiðsögugjald sem hann
kallaði nýjan landsbyggðarskatt
og hcfði það í för með sér að
flugfargjöld innanlands stór-
hækkuðu. Hann sagði að flugfé-
lögin væru að hætta flugi til ým-
issa staða út á landi vegna þess
hve stefnumótun samgöngu-
ráðuneytisins og undirbúningur
útboðs á flugi sem á að njóta
styrkja, hefur tekið langan tíma.
Hann sagði að staðan í innan-
landsfluginu væri að færast til
upphafstíma þess.
Sturla Böðvarsson samgöngu-
ráðherra benti á að innanlands-
flugið hefði um langan tíma ver-
ið í mikilli kreppu. Hann benti á
að samgöngumynstur í landinu
hefði gjörbreyst á undanförnum
árum. I því sambandi benti hann
á þá staðreynd að vegakerfið
hefði stórbatnað. -S.DÓR
Sameiningarhug-
myndiimihafiiad
Bæjaxráð Akureyrar
mim fjalla urn stöðu
málsins á fimmtudag,
en lhndur verður hoð-
aður í samstarfs-
nefndnmi þegar svör
allra sveitarfélagaima
hafa borist.
Svo virðist sem beiðni bæjar-
stjórans á Akureyri, Kristjáns
Júlíussonar, til eyfirskra sveitar-
félaga um að taka upp viðræður
um sameiningu allra sveitarfé-
laganna við Eyjafjörð í eitt sveit-
arfélag, hafi víða verið hafnað
svo hugmyndin virðist ekki ná
fram að ganga á þessu stigi.
Fundur verður boðaður í sam-
starfsnefndinni af Akureyrarbæ
þegar svör allra sveitarfélaganna
hafa borist, en í nefndinni eru
fulltrúar allra sveitarfélaganna.
Mörg sveitarfélaganna hafa mik-
Kristján Þór Júlíusson:
Þetta er ný staða
ið samstarf, s.s. á sviði skóla-
þjónustu, barnaverndarmála, í
brunavörnum, sorpmálum og
um aðgang að dvalarheimilum
aldraðra, og þau mál hljóti að
koma til endurskoðunar í ljósi
þessarar niðurstöðu að mati
margra sveitarstjórnarmanna.
Hrísey, Arnarneshreppur,
Hálshreppur og Siglufjörður
hafa tekið jákvætt í viðræður um
sameiningu og einnig Dalvíkur-
byggð, en þó með þeim fyrirvara
að allar aðrar sveitarstjórnir geri
það, svo svar þeirra er í raun orð-
ið neikvætt nú. Bæjarráð Olafs-
fjarðar fjallar um erindið í dag,
en iíkur eru taldar á að erindinu
verði hafnað. I Grímsey hefur
ekki verið fjallað um erindið og
óvíst hvenær fundur verður
haldinn að sögn Þorláks Sig-
urðssonar, oddvita.
Glæsibæjarhreppur, Skriðu-
hreppur og Oxnadalshreppur
sameinast um næstu áramót, og
hafa því tekið neikvætt í erindið
og sama má segja um öll önnur
sveitarfélög á svæðinu. Við-
brögðin hafa verið neikvæð þó
svo að ástæður einstakra sveitar-
félag séu ólíkar.
Bæjarráð Akureyrar mun fjalla
um stöðu málsins á morgun
fimmtudag. Kristján Þór Júlíus-
son, bæjarstjóri, segir þessa
stöðu málsins nýja og það þurfi
að taka afstöðu til framhaids
málsins í í ljósi þess. -GG
Skipverjar imdir lágmarki
Sjómannafélag Reykjavíkur telur
sig hafa fyrir því öruggar heim-
ildir að útgerðarfyrirtækið Atl-
antsskip greiði skipverjum um
borð í flutningaskipinu Wilke,
kaup og kjör sem eru langt undir
samningsbundnum lágmarks-
kjörum á íslenskum \dnnumark-
aði. Samkvæmt upplýsingum frá
Sjómannafélaginu ber Atlants-
skipum að greiða skipverjum
4aun samkvæmt gildandi kjara-
samningum enda hafi það verið
staðfest með dómi í hæstarétti.
Sjómannafélagið lýsir jafnframt
furðu sinni á því að utanríkis-
ráðuneytið skuli ganga frá milli-
ríkjasamningi til hagsbóta fyrir
íslensk fyrirtæld án þess að upp-
fylla íslensk lög um lágmarksrétt-
indi launafólks.
Kaupsamningiii' staöfestur
Meirihluti bæjarstjórnar Kópavogs
samþykkti í gær kaupsamning bæjarins
við landeigendur á Vatnsenda vegna
fyrirhugaðra íbúðabygginga á svæð-
inu. Flosi Eiríksson fulltrúi minnihluta
vildi láta bíða með samþykkt kaup-
samningsins og láta fara fram mat á
stöðunni enda hafi mótmælendum og
íbúum á svæðinu verið lofað að tillit
yrði tekið til þeirra í skipulagsmeðferð
málsins. Það sé því órökrétt - ætli
menn að heiðra fyrirheit sín - að sam-
þykkja kaupsamninginn áður en skipu-
lagsmeðferð sé lokið. Þessum rökum
hefur meirihlutinn vísað á bug.
Magnús Gauti til VSÓ
VSO Ráðgjöf á Akureyri hefur ráðið Magnús Gauta Gautason £ stöðu
framkvæmdastjóra í stað Magnúsar Magnússonar sem sagði starfi
sínu lausu í júlí sl. Magnús Gauti starfaði áður sem framkvæmda-
stjóri Snæfells hf og þar áður sem kaupfélagsstjóri KEA.
Ólafur hættir hjá Laudssímauum
Olafur Þ. Stephensen hefur verið ráðinn forstöðumaður stefnumót-
unar- og samskiptasviðs hjá Samtökum atvinnulifsins. Hann kemur
til starfa hjá samtökunum um miðjan nóvember og er um að ræða
nýtt starf hjá SA. Ólafur er 32 ára og hefur undanfarin tvö ár verið
forstöðumaður upplýsinga- og kynningarmála hjá Landssíma íslands.
Eugiu áfrýjuu enuþá
Engin ákvörðun hefur verið tekin um hvort Bláhvammsmálinu svokall-
aða verður áfrýjað samkvæmt upplýsingum frá embætti ríkissaksóknara
í gær. Tæpar sex vikur eru enn eftir af áfrýjunarfresti eftir að Þórður
Bragi Jónsson frá Bláhvammi var í Héraðsdómi Norðurlands eystra sýkn-
aður af ákæru um manndráp en fundinn sekúr um manndráp af gáleysi.
Sigríður Friðjónsdóttir saksóknari sagði fyrir skömmu í Degi að ríkissak-
sóknari myndi væntanlega sjálfur taka ákvörðun um framhaldið. -BÞ
Frá bæjarstjórnarfundinum I
gær var mætt áhugafólk um
„Sveit i borg“ auk bæjarfull-
trúa.