Dagur - 11.10.2000, Blaðsíða 17

Xfc^wt-
MIDVIKUDAGUR 11. O K T Ó B F. R 2000 - 17
LAMDlWM
RannsóknarstofQun
á tunglinu
Á öldinni sem er að Ijúka og á fyrri öldum má finna endalaus ummæli lærðra úrtölumanna. Eigi að síður á maðurinn
eftir að fara til tunglsins og setja þar upp rannsóknarstofnun til þess að kanna heiminn betur.
■bækur
Skáldin í
Grafarvogi
Brúin út í Við-
ey - Skáldin í
Grafarvogi er
heiti á nýút-
kominni bók
sem í eru
smásögur og
ljóð eftir
skáld sem
eiga það sameiginlegt að
búa í því hverfi Reykjavíkur
sem kennt er við Grafarvog.
Pau sem lögðu bókinni til
efni eru Aðalsteinn Ingólfs-
son, Ari Trausti Guðmunds-
son, Einar Már Guðmunds-
son, Gyrðir Elíasson, Hjört-
ur Marteinsson, Kristín
Marja Baldursdóttir, Ragnar
Ingi Aðalseinsson og Sig-
mundur Ernir Rúnarsson.
Listakonur myndskreyttu.
Stripaðar
uppskriftir
Ungkokkur-
inn Jamie
Oliver sem-
ur rétti af
innlifun og
hefur skrif-
að bók um
það hugð-
arefni sitt. Hann kallar hana
Kokkur án klæða og hún er
komin út hjá PP Forlagi.
Heiti bókarinnar byggist
á lögmáli sem Oliver heldur
í heiðri: „Berstrípið upp-
skriftina og fáið hana svo til
að ganga upp“. Með þetta
strípilögmál að leiðarljósi
semur hann matreiðslubók
með einföldum uppskriftum.
Hann forðast lítt skiljanlegt
tungutak lærðra matreiðslu-
manna og flóknar matar-
uppskriftir, en leitast við að
ná sama árangri með ein-
faldri eldamennsku. Upp-
skriftum stráksins er ætlað
að ná til þeirra sem halda
að þeir geti ekki matreitt og
ekki síður til hinna sem
halda að góð eldamennska
sé að hafa réttina flókna og
erflða að allri gerð.
Flestar kyn-
slóðir fortíðar-
innar voru
haldnar þeirri
ranghugmynd
að þær hefðu
náð eða væru á
næsta leyti við
að ná enda-
marki fram-
þróunarinnar,
yrði ekki
lengra haldið.
A öldinni, sem nú er senn
lokið, tuttugustu öfdinni,
heyrðist þetta viðhorf næstum
daglega að það endurspeglað-
ist í orði eins og þróunarríki.
Sú kynslóð sem fann upp þetta
orð og notaði það á hverjum
degi leit svo á að hennar þjóð
og þær sem henni væru
skyfdastar væru fullþróaðar
og hefðu ekkert fleira að læra
eða afreka. Hins vegar væru
til margar þjóðir fjarlægar,
ekki síst í Afríku, Asíu og Suð-
ur-Ameríku, sem allar áttu
langt í land með að standa
þeim jafnfætis og voru þess
vegna kallaðar þróunarríki
einu nafni. Við getum verið
viss um að synir okkar og dæt-
ur verða ekki gömul þegar
þau byrja að afsanna þessa
kenningu hvað okkur snertir.
En eftir langa ævi og mikil ný
afrek gæti þessi sama kynslóð,
sem þá er orðin gömul, farið
að hailast að því að hún væri
komin á tindinn og lengra yrði
ekki haldið. Á hinn bóginn
getur svo farið að hún verði
vitrari en við og skilji að þró-
un mannsins er raunar engin
takmörk sett. Þetta yrðu mikl-
ar framfarir. í fortíðinni kom
aldrei fram nein tækninýjung
sem lærðustu menn og sér-
fræðingar lögðust ekki gegn
og sögðu að væri óhugsandi.
7 Hinir lærðu menn og sérfræð-
ingar sáu ævinlega öll vand-
kvæði sem varð að yfirstíga en
bjartsýnum mönnum með
betra ímyndunarafl opnuðust
ævinlega nýjar og óvæntar
leiðir. Napóleon Bónaparte til
dæmis sagði við Robert
Fulton, þegar sá síðarnefndi
reyndi að útskýra það að hann
gæti tekið England með því að
smíða vélknúin skip: ILættu að
eyða tíma mínum með þessu
rugli. Ætlast þú til að ég trúi
þvx' að það sé hægt að sigla
skipum gegn straumum og
vindum með því einu að
kveikja eld neðan þilja? Einn
frægasti prófessor síns tíma,
Díonysius Larder, hafði þetta
að segja um gufuskip: Þið get-
ið alveg eins fengið mig til að
trúa því að maðurinn geti ein-
hvern tímann spígsporað um á
tunglinu eins og það að hœgt
sé að komast yfir Atlantshafið
á gufuskipi.
Ríkisstjórinn í New York,
Martin van Buren, skrifaði for-
seta Bandaríkjanna 1829: Eins
og yður er kunnugt, herra for-
seti, þá eru járnbrautarvagnar
dregnir á feikna hraða, allt að
því fimmtán mílur á klukku-
stund, af vélum sem setja bœði
líf og limi farþeganna í hœttu.
Almœttið hefur aldrei œtlast til
þess að fólk ferðaðist á slíkum
manndrápshraða. Stjörnu-
fræðingurinn Scemon
Newcomb skrifaði 1830: Að
fljúga um loftið er eitt af því
sem maðurinn verður aldrei
fær um að gera.
Á öldinni sem er að ljúka og
á fyrri öldum má finna enda-
laus ummæli lærðra manna af
þessum toga. Eigi að síður á
maðurinn eftir að fara til
tunglsins og setja þar upp
rannsóknarstofnun til þess að
kanna heiminn betur. Það er
engin ástæða til að ætla að
hann muni láta staðar numið.
. urúin
ut i VIÐEY

HORN HBM-
SPEKINGSINS
Frambj óðandi
ánsjarma
indaþnller; prógrammeruð vél í
mannslíkama. Laus við allar
syndsamlegar hvatir en hefur
ekkert rými fyrir ímyndunarafl.
Kannski ekkert verri uppskrift
af forseta en ýmsar aðrar.
Sennilega er bara betra fyrir
öryggi heimsins að Bandarfkja-
forseti sé ekki sífellt að fá hug-
myndii-. En ef ég má segja
skoðun mína sem kona þá
finnst mér æskilegt að karl-
menn sem eru mikið í sviðsljós-
inu hafi vott af sex-appeal.
endist betur til að hlusta á þá
talandi trjábol þá var hann eins og ef svo er.
sprottinn út úr vel heppnuðum vís- Og svo var Karl Th. Birgisson að
Ríkissjónvarpið sýndi fyrir ekki
ýkja löngu beint frá kappræð-
um bandarísku foi-setafram-
bjóðendanna. Ég entist í fjöru-
tíu mínútna áhorf áður en ég
dröslaðist vonsvikin í háttinn.
Bush virtist ekki stíga í vitið og
Gore var fullkomlega laus við
demókratískan sjarma. Ég
hafði svo sem ekki búist við
neinu af Bush en hafði gert
mér nokkrar vonir um Gore. En
hann var svipbrigðalaus allan
tímann og virtist merkilega sál-
arlaus. Ef hann líktist ekki
MENNINGAR
VAKTIN
Kolbrún
Bergþórsdóttir
skrifar
mest Maðux
„Ég hafði svo sem
ekki búist við neinu
af Bush en hafði
gert mér nokkrar
vonir um Gore. En
hann var svip-
brigðalaus allan
tímann og virtist
merkilega sálarlaus."
ræða um kosningaslag Nixons og
Kennedys í skemmtilegum og fróðleg-
um þætti sem var á dagskrá RUV um
síðustu helgi. Eitthvað var hann að
leitast við að rétta hlut Nixons og
benti á að Kennedy hefði verið glaum-
gosi og stuðst við óprúttnar aðferðir.
Það tal allt hafði engin áhrif á mig
enda hef óg þekkt nokkra sjarmerandi
gutta sem hafa komist áfram í lífinu
með því að leika eftir sérkennilegum
leikreglum. En þeim fyrirgefst margt
vegna sjarmans. Alveg eins og Kenn-
edy.
“Ö' *