Dagur - 28.10.2000, Blaðsíða 6

7, n *.
* c
30 - LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 2000
ÞJÓDMÁL
___ XJ^uir ___________________________________________
Útgáfufélag: dagsprent
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Skrifstofur: strandgötu si, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Simar: 460 6ioo OG soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.900 KR. Á mánuði
Lausasöluverð: iso kr. OG 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Netfong auglýsingadeildar: augl@dagur.is-gestur@ff.is-karen@dagur.is
Simar auglýsingadeildar: (reykjavIk)563-1615 Ámundi Amundason
(REYKJAVÍK)563-1642 Gestur Páll Reyniss.
(AKUREYR 1)460-6192 Karen Grétarsdáttir.
Simbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritstjórnar: 460 617i(akureyrd 551 6270 (REYKJAVlK)
Sjálfstæði Færeyja
í fyrsta lagi
Viðræður Færeyinga og Dana um sjálfstæði eyjanna hafa siglt
í strand vegna þeirrar harkalegu afstöðu sem einkennt hefur
viðbrögð dönsku ríkisstjórnarinnar við fullveldisóskum Færey-
inga. Danir hafa ekki aðeins hafnað að líta á Færeyinga sem
sjálfstæða þjóð í þjóðréttarlegum skilningi, heldur einnig vísað
á bug óskum um hæfilegan aðlögunartíma fyrir fjárhagslegan
aðskilnað landanna. Danir hafa þannig frá upphafi fylgt stefnu
sem hefur það að meginmarkmiði að hræða færeyska kjósend-
ur frá öllum hugmyndum um sjálfstæði eyjanna.
í öðru lagi
Danskir skattborgarar greiða árlega um 1300 milljónir danskra
króna til samfélagsþjónustu í Færeyjum. Landsstjórnin hefur
sýnt fram á að með hæfilegum aðlögunartíma sé hægt að fella
fjárstuðninginn niður án þess að það hafi neikvæð áhrif á
efnahag og lífskjör Færeyinga, og jafnframt boðist til að end-
urgreiða slíkan stuðning ef og þegar farið verði að vinna olíu á
færeyska landgrunninu. Þessu hafnar danska stjórnin og
kveðst muni fella allan fjárstuðning niður á fjórum árum ef
Færeyingar haldi sjálfstæðiskröfu sinni til streitu, vitandi að
slíkt yrði óviðunandi efnahagslegt áfall fyrir eyjarnar.
í þriðja lagi
Obilgjörn afstaða danskra stjórnvalda veldur vonbrigðum.
Vegna langvarandi fullveldisbaráttu við Dani hafa Islendingar
mikla samúð með eðlilegum sjálfstæðisóskum Færeyinga. Þeir
sem lengst og mest börðust fyrir fullveldi íslands mættu ára-
tugum saman skilningsleysi og þvermóðsku danskra stjórn-
valda á nítjándu öldinni og fyrri hluta þeirrar tuttugustu. Þrátt
fyrir þá reynslu kemur á óvart að við upphaf tuttugustu og
fyrstu aldarinnar skuli dönsk ríkisstjórn setja sig í nákvæmlega
sömu höfnunarstellingar gagnvart Færeyingum og forverar
þeirra í ráðherrastólunum sýndu Islendingum á sínum tíma.
Leitt er til þess að vita að í danska stjórnarráðinu ráði enn
ferðinni sams konar þverhausar og fyrir heilli öld.
Elías Snæland Jónsson

Feit þjóð og fögur
íslensk þjóð að er þyngjast.
Það er niðurstaða fyiggja
rannsókna sem framkvæmdar
hafa verið á síðustu árum. Og
þó kannski sé ekkert að marka
eina rannsólvn, þá hlýtur að
mega treysta niðurstöðum
þriggja rannsókna. Islendingar
eru sem sé þyngri en þeir voru
hér áður fyrr á árunum og þvk-
ir víst fæstum gott á þessum
mjónu- og spírutímum, þegar
allir eiga að vera svo rennileg-
ir og penir.
En það er þó huggun harmi
gegn að aukin líkamsþyngd
per lengdareiningu, hefur ckki
haldist í hendur við aukið
þunglyndi. Því í rann-
sóknirnar leiddu það
líka í ljós að heil sjötíu
prósent Islendinga eru
ánægð með þyngd
sína. Og auðvitað er
það jákvætt að menn
hafa ekki lagst í þung-
lyndi yfir þyngdar-
aukningunni en um
leið neikvætt Jiví
ánægjan yfir eigin yfir-
þungavigt kemur í veg
fyrir að viðkomandi
geri eitthvað í sínum
málum til að grennast.
Það eru sem sé tvær
hliðar á þessari tví-
böku eins og öðrum.
Vambprýðis-
meiui
Eitt atriði sem vekur athygli í
|>ungunarrannsóknunum er
að konur hafa að meðaltali
þyngst meira en karlar og er
kynjamunurinn heil 1300
grömm, konum í hag eða
óhag, eftir því hvernig á það er
litið. Þetta kemur á óvart því
margir hafa einmitt haft
áhyggjur af horunaraukningu
meðal íslenskra kvenna sem
létu glepjast af stöðugri
V
grenndarkynningu lystarstol-
inna fyrirmynda úr hópi fyrir-
sæta og kvikmyndastjarna.
Helstu fyrirmyndir karla úr
glansheimuni kvikmvndanna
eru afturánióti yfirleitt mið-
aldra og vambprúðar hetjur á
borð við Michael Douglas og
John Travolta. Þannig að fyrir-
l'ram hefði mátt ætla að konur
væru að grennast heldur ríf-
lega en karlar að þyngjast að
sama skapi. En annað er sem
sé komið á daginn.
Hjassar og
jussur
Niðurstöður þessara
fallþungarannsókna
eru líkast til nokkuð
áreiðanlegar. En |jó
er ýmislegt þarna sem
orkar tvímælis og
Garri t.d. neitar að
trúa, hvað sem tautar
og raular. Þarna segir
m.a. að offituvanda-
mál íslenskra barna
sé svipað og hjá jafn-
öldrum þeirra í
Bandaríkjunum. Og
raunar hefur áður
komið fram að um-
framjjyngdarpróblem
íslendinga almennt
sé svipað og Bandaríkja-
manna.
Þessu neitar Garri að trúa.
Eins og örugglega flestir sem
eithvað hafa fylgst með banda-
rísku sjónvarpi eða dvalið þar
vestra. Allir sem eitthvað til
þekkja hljóta að vita að hjassar
og jussur á öllum aldri eru
miklu algengari sjón í USA en
á íslandi, hvaö svo sem ein-
hverjar rannsóknir sýna.
Það er rétt og Iöngu vitað að
við erum Bandaríkjaniönnum
fremri á flestum sviðum, en
við eru ekki feitari en þeir.
En þaö er þó
huggun harmi
gegn að aukin
líkamsþyngd per
lengdareiningu,
hefur ekki hald-
ist í hendur við
aukið þunglyndi.
í vikunni voru kynntar skipulags-
tillögur, sem koma sitt út hvorri
áttinni en að baki þeim liggja
áþckkar hugmyndir. Um er að
ræða aukinn húsakost stofnana,
þar sem stækkunarmöguleikar
voru sigldir í strand, en starfsem-
in að sprengja húsnæðið utan af
sér. Hér er um að ræða byggingar
við Lækjarskóla í Hafnarfirði og
spítalana við Hringhraut og í
Fossvogi í Beykjavik.
Bæjarstjórnin í Hafnarfirði stóð
agndofa gagnvart því hvernig á að
bæta skólastofum við Lækjar-
skóla, þar sem lögboðin einsetn-
ing þrengir mjög að skólastarfinu.
Einsýnir menn, haldnir venjulegu
víðáttubrjálæði þeirrar ættar-
fylgju, að haginn taki við af hlað-
inu og að næsti nágranni sé helst
ekki í kallfæri, sáu ekki annan
kosti vænni en að flytja annexíu
Lækjarskóla á Hörðuvelli. Af
mörgum og gildum ástæðum
sætti ráðagerðin mikilli mót-
spvrnu Halhliiðinga, voru nú all-
Lausnir á tilbimum vanda
ar ráðagerðir um cinsetningu
komnar í harðastrand.
Þá kemur minnihluti bæjar-
stjórnar með einvalda og vel l’ull-
nægandi skipulagshugmynd um
hvernig leysa á vandamálið, sem
aldrei var nema heimatilbúið. Við
Lækjarskóla er nægt
rými fyrir nýjar og
hentugar byggingar.
Lagðar hafa verið fram
teikningar af hug-
myndinni og er óþarfi
að útskýra hana nánar.
Þörf er á að auka hús-
rými stærstu sjúkra-
húsa landsins. Hug-
myndir hafa verið uppi
um að leggja niður nú-
verandi spítala og reisa risabygg-
ingu á yrti mörkum þéttbýlis Inn-
nesja. Sænskir skipuleggendur
voru fengnir til að líta á málið.
Heima hjá Jieim er fyrir löngu
búið að bannfæra ofurskipulagða
svefnbæi og steindauð og niður-
drepandi úthverfi úriillum tengsl-
um við iðandi mannlíf.
Svíarnir hafa nú lagt fram til-
lögur um framtíðarhúsnæði
sjúkrahúsanna í Fossvogi og við
Hringbraut. Hið fyrsta sem þeir
ráku augun í var, að þar er víð-
áttumikið byggingasvæði við báða
spítalana. I Fossvogin-
um er mikið af óbyg-
gðu landi og eitt af
furðufyrirbærum
frumbýlinga, skógrækt
inni í miðri borg.
Ahugafólk um gróður
er enn ekki búið á átta
sig á hver er munur á
skógrækt og garðrækt.
Hvað um það, en
ljóst er að umhverfi
Borgarspítalans býður upp á tak-
markalitla stækkunarmöguleika,
sé hugviti beitt til einhvers annars
en að búa til tölvuleiki.
Illskiljanleg úvild
Húsasalat Landspítalans við
Hringbraut er tilkomið með því
að hrúga niður sem flestum við-
byggingum við aðrar viðbyggingar
á þröngu svæði. Spítálinn er mjög
aöþrerigdur og veldur umferðin
íbúum nærliggjandi gatna mikl-
uni óþægindum. Sænsku skipu-
leggjendurnir leika sér samt að
Jiví, að margfalda húsakost Land-
spítalans og reisa nýju bygging-
arnar á núverandi Hringbrautar-
stæði og í átt að herflugvcllinum í
Miðbænuni.
Þessar hugmyndir eru ekki nýj-
ar, en þar sem alþingismenn með
samgönguráðherra heiða- og fjal-
lagatna í fararbroddi telja sér Jiað
til pólitísks framdráttar að fjand-
skapast við ímyndaða hagsmuni
Reykjavíkur, þá verður hvorki
komið við hagkvæmni né hlustað
á nein skynsemisrök um skipulag
Landspítalans.
Nefndar skipulagshugmyndir í
I lalnarfirði og Reykjavík eru ein-
faldar og auðveldar í framkvæmd,
aðeins ef víðáttuvitleysingjunum
er haldið í skefjum.
Minnihlutinn í Hafnar-
firði kann ráð til að
bjarga HörðuvöHum.
spurtTa
svarað
Á að milda refsingar?
(í nýrri skýrslu til dómmálaráð-
herra kemur fram að afbrotamenn
brjóta ekki frekar af sér og jafnvel
síður þegar refsingar eru vægari
miðað við ]>að sem verið hefur.)
Lúðvík Bergvtnsson
þingmaðitrSamJylkingar.
“A íslandi hefur
almennt verið
fylgt stefnu um
mun vægari refs-
ingar en til dæm-
is í Bandaríkjun-
um. Þrátt fyrir
það eru vísbend-
ingar um að ítrekun brota ein-
staklinga sem hafa sætt refsingu
sé minni hér en þar. Af þessu má
draga þá ályktun að menn eigi að
fara varlega því fælingaráhrif
harðra refsinga eru oft ofmetin."
Ini.
“Sem verjandi
margra ungra al-
brotamanna er ég
ekki hlynntur
hörðum refsing-
um. Og það á að
gefa strákum sem
hafa verið í ein-
hverri vitleysu tækifæri ef þeir
snúa loks við blaðinu og sýna
vilja til að bæta sig; fara í með-
ferð, í skóla eða að vinna. El þeir
hafa sýnt viljann í verki að þessu
leyti er sorglegt ef dómar sem
þeir fá eru óskilorðsbundnir, en
blessunarlega hefur Jieim fækk-
að í seinni tíð."
Örn Clausen
Inga Þöll Þórgnýsdóttir
lögmaðurá Akureyri.
“Mér finnst af
þessu vera hægt
að draga ályktan-
ir um fangelsis-
mál á Islandi, Jiví
oft er haft á orði
að innan þeirra
sé allt vaðandi í
fíkniefnum og klíkustarfsemi ]>ar
sem afbrot eru skipulögð, en þar
fari lítil betrun fram. Eg hef
meiri áhyggjur af ósamræmi í
refsilöggjöf og mismunandi rel'si-
ramma sem dómarar eru bundn-
ir af við ákvörðun refsinga.
Refsirammi kynferðisbrota er
alltof Iár ef miðað er við ramma
fíkniefnabrota, sem stendur
reyndar til að hækka.“
Rúna Jónsdóttir
staifskoua Stígamóta.
“Hvað varðar
kynferðisbrota-
mál vek athygli á
því að innan við
10% kærðra mála
leiða til dóms;
flest eru þau felld
niður vegna
strangrar sönnunarbjTÖi. Þegar
refsingar í kynferðisbrotamálum
er bornar saman við refsingar í
öðrum brotaflokkum eru þær
undarlega lágar. Llins vegar er
það í samræmi við fslenska sið-
fræði að refsingar séu vægar, al-
mennt trúum við íslendingar
ekki á hefnd sem neitt úrræði.
Því eru niðurstöðurnar í þessari
nýju skýrslu rökréttar, en ég vek
athygli á því að ítrekunartíðni i
kynferðisbrotamálum er ha skv.
sænskum rannsóknum og þvi er
samfélagsþjónusta í þeim brota-
flokki ekki góð lausn."