Dagur - Tíminn Reykjavík - 05.04.1997, Qupperneq 4

Ævintýramenn og
þrýstnar konur
Sœfarinn Sveinbjörn
Egilsson segir hér frá
slarksömu lífi tveggja
vegalausra. ungra sjó-
manna í Calcutta árið
1886
átturinn sem hér fer á eftir
er hluti frásagnar höfundar
af dvöl sinni í Calcutta á
Indlandi 1886. Þetta var fyrsta
fór hans til Austur-lndía og bar
hann þangaö á “clipper”-segl-
skipinu “Accrington”, en “clipp-
er"-skipin eru annáluð í siglinga-
sögunni fyrir hve hraðskreið þau
voru og glœsileg. — Sveinbjörn
kom til Calcutta 11. febrúar 1886
og skráði sig þá af skipinu, þar
sem bíða varð eftir farmi uns
vaxa tœki í stórfljótunum í lok
apríl. Lýsing Sveinbjarnar á dvöl-
inni í þessari jjarlœgu borg er
einstaklega fróðleg og skemmti-
leg. Hann lét blekkja sig til þess
að fá sér inni á “sjómannaheim-
ili” hins digra herra Price, sem
hét að útvega mönnum góð skips-
pláss, en rúði þá þess í stað inn
að skyrtunni og bjó þeim hina
verstu vist. Á ferðum sínum um
borgina kynntist Sveinbjörn við
vegalausan Þjóðverja, sem í
fyrstu kvaðst vera af aðalscettum
(barón) og heita “von Luditz”.
Þótt það reyndust eintóm ósann-
indi — því maðurinn hét aðeins
Bierfreund og var snauður al-
múgamaður — tókust bestu
kynni með þeim tveimur og skaut
Sveinbjörn yfir hann skjólshúsi
hjá herra Price. Hér segir frá
kynnum þeirra af frú Price og
öðrum œvintýrum er þeir lentu í
og loks hvernig kynnum þeirra
hlaut að Ijúka.
“Undir kvöld komum við heim
og tók Price á móti okkur með
fúkyrðum. Þegar það élið var um
garð gengið lét ég 3 rupie á borð-
ið og bað baróninn að gera slíkt
hið sama. Þegar Price sá sex
spegilfagra silfur-
peninga fyrir fram-
an sig á borðinu
hýrnaði yfir honum
og nú komst ég að
með mikla lyga-
sögu um vinnu sem
við hefðum haft
þessa daga við að
mála barkskipið
Mariposa að utan
og treysti því að
Price mundi ekki
framar fara út á
það skip og því
ekki frétta um ferð
okkar þangað.
Karlinn komst allur
á loft er hann
heyrði um þennan
dugnað okkar og
kvað það sjaldgæft
að gestir sínir
nenntu að hreyfa
sig til vinnu. Van-
inn væri að hann
einn yrði að þræla
fyrir öllum. Við
fengum svo mat og
fórum síðan með
það sem eftir var af
rommflöskunni
upp á þakið okkar
og sofnuðum brátt.
Morguninn eftir
vorum við lasnir og
vorum að reyna að
hressa okkur á
rommi, en það
verkaði ekki á okkur. Loft var
skýjað um morguninn, stinnings-
kaldi og svalara en við áttum að
venjast. Vorum við því að ganga
um gólf fram eftir morgninum og
hresstumst smám saman, en ljótir
vorum við í framan.”
Frú Price gerir
“toilette"
“Okkur varð litið niður í garð-
inn að húsabaki og sáum þar sjón
sem okkur þótti mikið til koma.
Það var frú Price allsnakin að
gera “toilette” í húsagarðinum.
Hún gljáði öll af olíu þeirri sem
hún var að bera á sig, og þótt hún
væri stórskorin mjög þá mátti hún
eiga það að vel var hún vaxin. Við
hreyfðum okkur ekki, aðeins
störðum á þennan hval — og
skemmtum okkur hið besta við að
sjá hinar ýmsu hreyfingar hennar.
Allt í einu leit hún upp og sá
okkur báða, en ekki brá henni hið
minnsta, heldur brosti hún til okk-
ar og benti okkur að koma niður.
Ég mundi eftir brosi hennar um
morguninn þegar hún hálfnakin
varð á vegi mínum og ég flýði
hana. Við fórum nú frá þessu
varðbergi, en brátt vorum við
komnir þangað aftur og enn var
frúin allsnakin farin að nudda sig
alla. Tók þá baróninn að ræskja
sig og var hún þá fljót að líta upp
og benti okkur ennþá að koma
niður. Mér fór að lítast illa á þetta,
því ekki vissi ég hvar Price var;
kæmi hann að konu sinni þegar
hún gæfi okkur merki mátti búast
við öllu illu. Ég skoraði því á bar-
óninn að bregða sér niður og kom-
ast að hvar Price væri. Var hann
fús til þess og kom að vörmu spori
með þær fréttir að hann væri lagð-
ur af stað til Calcutta og að gest-
irnir væru úti.
Meðan baróninn var að njósna
hafði ég augun með frúnni og sá
að hún var að fara í skyrtu, svo
kom kjóllinn næst, því brækur
voru engar og hún var alklædd
þegar baróninn kom.
Nú kölluðum við og spurðum
hvort við mættum koma niður tii
hennar og svaraði hún okkur svo
að hún væri margbúin að bjóða
okkur það.
Áður en við fórum niður supum
við vel á flöskunni, því hálfdeigir
vorum við, þar sem báða grunaði
að ævintýri þetta endaði með
skelfingu.
Frúin talaði ensku nokkurn
veginn og var bæði kát og ijörug.
Bar ekki á að hún hugsaði mikið
um Price meðan við vorum að tala
við hana, en eftir því tókum við að
hún talaði við matsveininn um
eitthvað sem við ekki skildum og
grunaði okkur að hún hefði skipað
honum að þegja um komu okkar
til sín, því hann sá þegar hún bauð
okkur inn í dagstofu þeirra hjóna
sem var stór og ekki óskemmti-
leg.”
... og kvaðst geta
dóið þannig
“Hún bauð okkur í staupinu og
spurði hvers vegna við hefðum
“Clipper”-skip. Þessi miklu skip voru fræg fyrir tíguieik og jafnframt fyrir hve hraðskreið
þau voru. Hér að ofan er bandarískur “clipper” — “Eldingin”, smíðuð 1853 (sama árið og
“Accrington”, skip Sveinbjarnar). Stórmastrið var 50 metrar á hæð og stórráin 29 metra
löng. Þegar öll segl voru uppi voru þau 1000 fermetrar að flatarmáli.
Sæfarinn
Sveinbjörn Egilsson
Sveinbjörn Egiisson, höf-
undur meðfylgjandi frá-
sagnar, fæddist í Hafnar-
firði 1863 og bar nafn föð-
urafa síns, Sveinbjarnar Egils-
sonar skálds og rektors. Hann
gekk menntaveginn, varð
stúdent 1884 og var því næst
við nám í Prestaskólanum
einn vetur. Hann hneigðist
hins vegar snemma til sjó-
mennsku, lagði guðfræðinám-
ið á hilluna, gerðist sjómaður
og var í siglingum víða um
heim í tvo áratugi, m.a. á einu
af stærstu seglskipum Breta
þá. Árið 1890 lauk hann stýri-
mannsprófi í Rönne á Borg-
undarhólmi í Danmörku.
Segja má að á sínum tíma hafi
Sveinbjörn verið í hópi best
menntuðu sjómanna íslend-
inga. Hann var ætíð mikill að-
dáandi seglskipa.
í farmennskunni dreif
margt á daga Sveinbjarnar, og
lýsir hann því á frábærlega lif-
andi hátt í “Ferðaminningum”
sínum og “Sjóferðasögum”
sem út komu á árabilinu
1922-1934 og nutu mikilla
vinsælda.
Sveinbjörn gerðist starfs-
maður Fiskifélags íslands árið
1914 og þjónaði félaginu hátt
á þriðja áratug, lengst af sem
skrifstofustjóri. Hann var
óþreytandi að miðla af brunni
þekkingar sinnar á ýmsu því
er viðkemur sjómennsku og
sigfingum. Til vitnis um það
eru greinar eftir hann, fyrir-
lestrar hans í Stýrimannaskól-
anum og fræðslurit sem hann
samdi.
Hann var ötull framherji ís-
lenskrar sjómannastéttar á
miklu umbrotaskeiði í sögu
hennar. Hann var líflegur í fasi
og frásagnarlist hans varð
mörgum samferðamanninum
minnisstæð. Sveinbjörn lést
árið 1946. AM
Sæfarinn og frásagnarsnillingur-
inn Sveinbjörn Egilsson.