Dagur - Tíminn Reykjavík - 29.07.1997, Blaðsíða 4

16- Þriðjudagur 29. júlí 1997
ílagur-®tnmm
UMBUÐALAUST
Yngri en 16 ára - í fylgd með foreldrum
Valgerður
Magnúsdóttir
skrifar
Unglingar undir 16
ára aldri eiga ekk-
ert erindi á útihá-
tíðir eða önnur
mannamót Jjarri
heimaslóð án þess
að vera ífylgd með
foreldrum sínum
eða öðrum sem
bera á þeim ábyrgð.
s
Iþjóðsögum má lesa um að
fólk var ekki sjálfrátt gerða
siruia á ákveðnum stöðum
eða tímum. Það varð fyrir ein-
hvers konar álögum og aíleið-
ingarnar voru alvarlegar. Ólaf-
ur Liljurós og aðrir ungir menn
gengu í björg og sáust ekki í
mannheimum eftir það. Nú-
tímaævintýrin eru öðruvísi, en
þó svipar þeim til þeirra
gömlu. Það má t.d. segja að
þeir sem fóru verst út úr Uxa-
hátíðinni haíi horfið úr mann-
heimum, einhverjir vonandi að-
eins tímabundið þótt afleiðing-
anna gæti áfram.
Göngum í björg
Atburðarás þjóðsagna er aðferð
þess tíma til að reyna að skýra
mannshvörf eða hugstol sem
aðrar skýringar fundust ekki á.
Við þurfum mun síður á slíkum
skýringum að halda í dag. Samt
er eins og við verðum enn fyrir
einhvers konar álögum á viss-
um stundum, til dæmis um
verslunarmannahelgar. Þá
göngum við í björg um tíma og
gleymum að gæta barnanna
okkar fyrir aðsteðjandi hættum.
Við látum eins og útivistar-
ákvæði barnaverndarlaga séu
ekki til og gleymum að það er
lögbrot að fólk undir 20 ára
aldri hafi áfengi um hönd. Það
er eins og sjálfsagt sé að ungir,
ósjálfráða krakkar leggi af stað
landshorna á milli með áfengi í
svefnpokanum, e.t.v. peninga
fyrir hassi eða amfetamíni og
lítið af öðru nesti.
Vanræksla á börnum.
Þetta er nútíma vanræksla á
börnum. Það er ekki mikið um
að börn á íslandi í dag séu
matarlaus eða eigi ekki nóg af
klæðum. En í staðinn gleymum
við að gæta þeirra fyrir hætt-
unum sem felast í þeirra eigin
löngxm til að verða fullorðin
fyrir tímann og bergja bikar
lífsins í botn. Við lokum augun-
um fyrir því að á fjölmonnum
mannamótum safnast einnig
saman sölumenn dauðans, þeir
sem afla sér tekna með því að
selja fíkniefni. Forvitnir ungl-
ingskrakkar sem halda að
ógæfan hendi bara aðra eru
þeim auðveld bráð.
Ég beini hér með þeim tU-
mælum til foreldra að ungling-
ar undir 16 ára aldri fari ekki
einir til Akureyrar eða á aðra
staði þar sem útihátíðir og
skemmtanir eru um verslunar-
mannahelgina. í staðinn er
upplagt að öll fjölskyldan
skemmti sér saman og fari á
flakk með tjald og tilheyrandi.
Foreldrar
sæki krakkana.
Á Akureyri verður barnavernd-
arvakt alla verslunarmanna-
helgina og munu starfsmenn
bregðast við verkefnum sem
upp kuima að koma, sem von-
andi verða fá. Haft verður
samband við foreldra ef ungl-
ingar undir 16 ára aldri eru í
reiðUeysi og eiga í vanda. Þá
verður óskað eftir því að for-
eldrar sæki þá hið bráðasta.
Gildir þá einu hversu langt for-
eldrarnir þurfa að fara og hvort
dagur er eða nótt. Ef ekki næst
í foreldra verður haft samband
við félagsmálayfirvöld og lög-
reglu á heimaslóð og óskað
liðsinnis.
Þetta er fyrirbyggjandi að-
gerð, en óskastaðan er að sjálf-
sögðu sú að engir unglingar
verði einir að þvælast og að
ekki þurfi að koma til aðstoðar
af þessu tagi. Ég á fastlega von
á því að sömu vinnuaðferðir
verði viðhafðar á öðrum
mannamótum um verslunar-
mannahelgina, þannig að
hvergi verði látið viðgangast að
unglingar séu að þvælast í
reiðUeysi.
Vanræksla
Þess má geta að við félagsmála-
stjórar um aUt land höfum rætt
þessi mál í okkar hópi að und-
anförnu. Við erum sammála um
að aðgerða sé þörf og aUir
munu leggja sitt af mörkum tU
að ungUngar undir 16 ára aldri
komist sem fyrst heim tU for-
eldra fari svo að einhverjir
þeirra lendi í vanda um versl-
unarmannahelgina. Shkt er að
sjálfsögðu barnaverndarmál
sem bregðast þarf við af fullum
þunga. Unglingadrykkja um
verslunarmannahelgi sem og í
annan tíma er ekkert annað en
vanræksla, og löngu tímabært
að taka á henni sem slíku. Með
hálfgerðu þegjandi samkomu-
lagi höfum við íslendingar
lengi í rauninni stundað aUt of
markvissa vanrækslu að þessu
leyti.
Foreldrar vilja ekki að
krakkarnir drekki.
Skoðanakönnun sem gerð var
nýlega sýndi að næstum öUum
foreldrum finnst óásættanlegt
að unglingar undir 16 ára aldri
neyti áfengis. Könnunin sýndi
einnig að þeir vUja vita ef svo
er. Einnig er vitað að ungUng-
arnir sjálfir vilja skýr mörk.
Um þessar mundir er í gangi
mikil auglýsingaherferð þar
sem foreldrar eru hvattir tU að
sýna ást sína á ungUngunum
með því að segja nei og leyfa
þeim ekki að fara einum að
heiman um helgar. Unglingarn-
ir eru áhrifagjarnir og hætta er
á að þeir lendi í vanda, jafnvel
þótt það sé ekki ásetningur
þeirra að neyta áfengis eða
annarra fíkniefna.
SJCMS T/&>/9MÓ?AfD/ SP
06 ÆTl t #£> G£7M MA/WPP -
QOGGt;
Skilningur foreldra hefur
vaxið mjög mikið á mikilvægi
þess að setja unglingimum
skýr mörk þeim til verndar. Þeir
hafa t.d. náð miklum árangri á
foreldravöktum í stærstu mið-
bæjum og á sveitaböllum.
Einnig hafa stórir hópar for-
eldra verið duglegir að ferðast
með þessum ungUngum um
verslimarmannahelgar.
Verðlaun til ábyrgra
foreldra.
Foreldrar uppskera ríkulega
fyrir að vera duglegir að bera
ábyrgð á börnum sínum, setja
þeim eðUleg mörk og halda
þeim frá ýmsum hættum. Þeir
hafa taumhaldið rólega og æs-
ingslaust en þurfa oft að vera
fastir fyrir. Þeir leggja sitt af
mörkum til jákvæðs þroska og
verðlaunin eru fólgin í bjartri
framtíð barnanna, ærin verð-
laun og eftirsóknarverð. Það er
góð von um stóra vinninginn af
því tagi ef unglingum er sýnd
ást í verki og sett mörk. Og sem
betur fer sést víða árangur af
breyttum viðhorfum til ungl-
ingadrykkju í samstarfi og
samtakamætti foreldranna.
Ef allt um þrýtur
En hvað er tU ráða ef samt
gengur ekki að útrýma vandan-
um hratt og örugglega? Ef tU
viU ættum við að grípa tU sér-
stakra ráða fyrir happdrættis-
glöðu þjóðina. Örh'tU vinnings-
von og útdráttur í beinni út-
sendingu fá okknr tU að fjár-
festa í aUs konar happdrættum
í stórum stfl. Hvernig væri þá
að draga um verðlaun tU
ábyrgra foreldra sem elska
börnin sín og setja þeim mörk?
Þá getum við fengið Möggu
Blöndal tfl að draga um útigrill
í beinni útsendingu og birt
nöfn vinningshafanna á skján-
um. Nú eða þá að hafa ein-
hvers konar keppni milli sveit-
arfélaga í því hvaðan séu fæstir
vanræktir unglingar á skrá hjá
barnaverndaryfirvöldum auð-
vitað miðað við fólksíjölda.
Ámundi og ammngjarnir
Amundi Ámundason
blaðaútgefandi er óð-
um að
verða helsta
hetja Garra á
sviði íjölmiðl-
unar. Það kann
að vera að Jón
Ólafsson sé stór
í bransanum,
en hann er
hvergi nærri
eins yfirlýs-
ingaglaður og
Ámundi.
Ámundi var
ekki fyrr búinn að undirrita
kaupsamninginn á Helgar-
póstinum en hann rak alla
stasjónina. „Þetta eru aum-
ingjar,“ sagði hann til frek-
ari skýringar. Andsvar Helg-
arpóstsblaðamanna og rit-
stjóra var ekki að fara með
málið í Blaðamannafélagið
til að láta reyna á hvort það
sé viðurkennd ástæða upp-
sagnar að menn séu „aum-
ingjar" að mati Ámunda.
Helgarpóstsritstjórinn og
hans menn reyndu ekki
einu sinni að rengja þessa
yfirlýsingu Ámunda en
rengdu hins vegar að hann
væri hinn raunverulegi
meirihlutaeigandi í félaginu.
Við það situr - og enn einu
sinni eru faðernismál Gulu
pressunnar á íslandi orðin
að aðalumræðuefni manna
á meðal. Að vísu eru for-
merkin á faðernismálunum
nú með öðrum hætti en
venjulega, því algengara er
að fáir vilji gangast við
króganum en að fleiri en
einn vilji eigna sér hann.
Ámi á króann - í bili
En Garra skildist á fréttum
gærdagsins að Áma hafi
semsé verið dæmdur króinn
í það minnsta á meðan aðr-
ir reiddu ekki fram fé til að
neyta forkaupsréttar og
Ámundi segir stoltri röddu í
DV í gær: „Ég á Helgar-
póstinn." Og því
liggur sú hótun
í loftinu að allir
starfsmenn
verði látir sigla
sinn sjó, enda
aumingjar að
dómi Ámunda
blaðeiganda.
En Ámundi
er hvergi bang-
inn og er þegar
búinn að finna
fólk sem er ekki
aumingjar. Það eru þau Öss-
ur Skarphéðinsson og Ehn
Hirst. Lengi vel stóð Garri í
þeirri meiningu að Ámundi
væri búinn að ráða þau
bæði til að ritstýra Helgar-
póstinum en síðar hefur
komið í ljós að honum hafði
bara gengið eitthvað illa að
ná þeim í síma svo hann
bauð þeim ritstjórastólinn í
beinni útsendingu. Það kom
Garra verulega á óvart að
bæði Össur og Elín skuh
hafa hafnað boði Ámunda
tun ritstjórastól því það er
auðvitað einstakt tækifæri
að fá að starfa á blaði í
meirihlutaeigu Ámunda.
Aumingjar og
„ekki-aumingjar“
Og úr því Ámundi hefur
ekki áttað sig á því sjálfur
er rétt að benda honum á
að Garri myndi alls ekki
taka það óstinnt upp að fá
slíkt tilboð í beinni útsend-
ingu - ekki vegna þess að
Garri hafi svo mikinn áhuga
á að komast á Helgar-
póstinn. Heldur vegna þess
að Garri vill vera réttu meg-
in í lífinu og tilheyra þeim
hópi manna sem Ámundi
flokkar sem „ekki-aum-
ingja“. Garri