Dagur - Tíminn - 14.09.1996, Blaðsíða 10

22 - Laugardagur 14. september 1996 JDagur-'SImttrat
Tvíburabróðir Sambandsins
Björn Þóröarson, 94 ára gamall, er
fœddur sama dag og Samband íslenskra
samvinnufélaga, 20. febrúar 1902. Hann
hefur verið samvinnuhugsjóninni trúr,
starfaði 50 ár hjá Kaupfélagi Eyfirðinga
og leið eins og hann hefði misst
tvíburabróður sinn þegar Sambandið
hrundi. Björn býr í sérlega vistlegri íbúð
á Oddagötu 5. Þar hefur hann dvalið frá
árinu 1931 og heldur einsamall heimili
með reisn, en „er með stelpu til að líta
inn á hálfs mánaðar fresti sem ryksugar
og þurrkar af‘.
Hann hefur alla tíð keypt
tvö dagblöð, Dag og Tím-
ann. En það munaði litlu
að vinskapur Björns og blað-
anna tveggja sem nú eru orðin
eitt, færi út um þúfur á fyrstu
dögum þessa blaðs. „Túninn
var mitt uppáhaldsblað og ekki
síst vegna krossgátunnar sem
er sérlega góð. Svo í fyrsta
helgarblaði Dags-Tímans þá
var þetta orðið eitthvað svo
ræfilslegt að ég hringdi og sagði
starfsmanninum að ef ég fengi
ekki almennilega krossgátu þá
væri ekki alveg víst að við ætt-
um samleið áfram,“ segir Björn
og horflr sposkur á blaðamann.
Varð dauðillt
Þegar Björn er spurður hvort
aldrei hafi komið til greina að
kaupa Morgunblaðið eða Þjóð-
viljann hristir hann bara haus-
inn án þess að virða spurning-
una svars. „Maður fékk sam-
vinnuhugsjónina nánast með
móðurmjólkinni og ég hef alltaf
verið Framsóknarflokknum
trúr. Annars fékk ég minna af
móðurmjólkinni en margur
annar, móðir mín lést þegar ég
var 4 ára og eftir það ólst ég
upp hjá vandalausum.
Mér varð dauðillt þegar
Sambandið hrundi," heldur
Björn áfram. „Það fékk svo
mikið á mig að þú trúir því
ekki. Að hugsa sér að Sam-
bandið skyldi deyja á undan
mér. Þetta var eins og að missa
tvíburabróður sinn. Þeir eru
reyndar að segja að það sé ekki
alveg dautt, en mér finnst nú
svo vera.“
Ekki vill Björn kenna neinu
sérstöku um afdrif sís en þó
segir hann íhugull: „Ég býst nú
við að einhverjir hafi e.t.v. farið
svolítið óvarlega að ráði sínu.
Ég ætla þó ekki að fara að
sverta minningu ákveðinna
manna. En samvinnuhugsjónin
er góð hugsjón. Við Sambandið
erum órofa tengd og ég hef var-
ið lífshlaupinu í samræmi við
það.“
Fljótari með
stækkunarglerið
En hefur Björn orðið var við
miklar breytingar á efnistökum
og efnisvali blaðanna í tímans
rás. „Nei. Ég hef verið sérlega
hriíinn af því sem tengist þjóð-
málum, íslendingaþættirnir
voru þó í sérstöku uppáhaldi
hjá mér. Annars hef ég verið al-
æta á þetta og les gjarnan hvert
einasta ritað orð og jafnvel aug-
lýsingar líka. Það fer því drjúg-
ur tími í blöð, mestallur dagur-
inn, og ég verð að viðurkenna
að mér fmnst ég eyða heldur
miklum tíma í blaðalesturinn.
Mér finnst nefnilega heldur
skemmtilegra að lesa bækur. En
svona er þetta samt.“
Björn les blaðið sitt gjarnan
með stækkunargleri en að-
spurður neitar hann að vera
sjóndapur. „Ég er bara fljótari
að lesa svona í gegnum glerið."
Björn er sérlega ern og seg-
ist hafa verið heppinn með
heilsufar, hjúskap og afkom-
endur. „Ég segi stundum að það
sé allt í mínu lífi bundið við töl-
una þrjá. Við hjónin áttum 3
dætur, 3 tengdasyni, 3 dóttur-
syni, 3 dótturdætur og svo eru
þær komnar með 2x3 ömmu-
stráka."
Eiginkona Björns hét Sigríð-
ur Guðmundsdóttir, ættuð úr
Bolungarvík. Þau kynntust á
Vífilsstöðum árið 1929 og áttu
meira en hálfrar aldar hjúskap-
arafmæli þegar Sigríður lést.
Dætur Björns og Sigríðar heita
Guðrún, Erla og Birna.
Ötull
félagsmálamaður
Ekki hefur Björn látið félagslífið
sitja á hakanum á langri ævi. Á
veggjum má sjá á viðurkenn-
ingum að hann er heíðursfélagi
bæði hjá Leikfélagi Akureyrar
og Ferðafélagi Akureyrar og sat
í stjórnum beggja félaga til
margra ára. „Ég held að ég hafi
verið í stjórn Ferðafélagsins í
25 ár og á því tímabili sat ég
nánast í öllum embættum innan
stjómarinnar."
Hvað LA varðar upplýsir
Björn að hann hafi þar verið
formaður um tíma. Einnig
starfaði hann um tíma sem
hvíslari. „Ég hef svolítið tekið
þátt í störfum innan bæjarfé-
lagsins svona utan vinnu, en
ekki neitt sem heitir."
Samfara þessum félagsstörf-
um þjónaði Björn í 25 ár sem
meðhjálpari í Akureyrarkirkju.
Hann er að mestu hættur að
fara til messu nú orðið en segist
ná að fylgjast með nánast öllu
sem fram fer utan við kirkjuna.
Akureyrarkirkja blasir tignar-
lega við úr suðurglugga stof-
unnar hjá Birni. „Hún lokaði
svolítið fyrir útsýnið yfir Garðs-
árdalinn, en það er lítill skaði
miðað við þessa fallegu kirkju.“
Karlaklúbburinn
Einn er sá félagsskapur sem
Björn stundar enn og það er
svokallaður Karlaklúbbur sem
þeir karlar einir hafa þátttöku-
rétt sem eru komnir á eftir-
launaaldur. „Við komum saman
yfir vetrartímann, fyrsta þriðju-
dag á Hótel Kea og þar eru flutt
erindi og ýmis skemmtiatriði.
Þetta er ljómandi skemmtilegur
félagsskapur og svo förum við í
skemmtiferðir. Við erum einmitt
nýkomin úr einni í Skagafjörð-
inn þar sem m.a. var kíkt á
hinn merkilega Sölvabar."
Félagar eru um 40 talsins og
er Björn í hópi eldri manna en
á þó tvo jafnaldra, þá Steindór
Steindórsson frá Hlöðum, fyrr-
um skólameistara MA, og Ágúst
Jónsson athafnamann og upp-
finningamann, eins og Björn
orðar það. Þegar blaðamaður
spyr Björn út í karlrembu í
klúbbnum, hlær hann við og
segir klúbbinn eiga gott sam-
starf við konurnar. „Við bjóðum
þeim á einn fund árlega, jóla-
fund, og þar koma makar allra.
Svo fara þær með í ferðalögin."
Eini óreglumaðurinn
í lokin berst talið að reglusemi
og neysluháttum. „Ég er mjög
reglusamur en ég hef reykt svo-
lítið. Ég lærði þetta í kaupa-
mennsku á Hólum og stundum
sendu menn eftir sígarettum til
Sauðárkróks. Nú orðið reyki ég
um það bil einn smávindil á dag
og gríp einstaka sinnum í píp-
una. En það er svo merkilegt að
ég er eini óreglumaðurinn í ætt-
inni að þessu leyti. En ég hef
alltaf látið áfengið eiga sig.“
Björn býður blaðamanni
góðgerðir á leiðinni út en hann
nýtur vináttu góðvinar síns úr
Eyjafirði, Helga Sigurjónssonar,
sem fer með hann á hverjum
föstudegi upp í Hríslalund. Þar
kaupir Björn vistir til vikunnar
og síðan tekur við fataþvottur,
blaðalestur og annað er þarf til
að halda gott heimili. Á 94 ár-
um hefur Björn lifað ótrúlegar
breytingar í lífinu og þegar
hann er spurður hvað honum
þyki minnisstæðast segir hann
einfaldlega: „Það er allt jafn
minnisstætt. Við höfum gengið
til góðs í nánast einu og öllu.
Lífið sem ég bý við núna, allt
sem er hér í kringum mig er
ekki sambærilegt við líf fólks á
mínum aldri fyrir 100 árum. Ég
er óskaplega ánægður með ís-
land í dag, framfarirnar hafa
verið geysilega miklar og góð-
ar.“ BÞ
Ég er sérlega ánægður með ísland í dag segir Björn Þórðarson, 94 ára gamall, sem er fæddur sama dag og Samband íslenskra samvinnufélaga.
Mynd: Jón Hrói.