Dagblaðið Vísir - DV - 20.01.1982, Page 6

6
DAGBLADIÐ&VÍSIR. MIÐVIKUDAGUR 20. JANÚAR 1982.
Neytendur Neytendur Neytendur Neytendur Ney1
Þaö þykir gefa hinn þjóðlegasta svip að bera þorramatinn fram 1 gömlu og góðu trogi eins og tiðkaðist hér áður fyrr til sveita. Enda matur þessi að mestu upprunninn frá þeim tima þegar nota varð það sem
hendi var næst tii geymsiu, bæði aðferðir og ílát, þvi engir isskápar og frystikistur voru til i þá daga.
Þá er að þreyja þorrann...
og gera sér dagamun með rammíslenzku góðgæti
Og þá er blessaður þorrinn að
ganga í garð, napurlegur tími oft á
tíðum hvað veðurfar snertir, en
einnig tilefni góðra mannfunda og
veizluhalda á svokölluðum þorra-
blótum.
Sá siður mun næsta gamall að
halda hátiðlegan fyrsta dag þorra
með viðbúnaði í mat og drykk. Hitt
er aftur nýrra af nálinni að unnt sé að
blóta þorrann á fimmtu viku eins og
nú tiðkast. Enda þorrablótin í þeirri
mynd sem nú þekkist ekki eldri en frá
lokum nítjándu aldar, þó liklegt séað
þau eigi sér einhverja fyrirmynd í
heiðnum sið hér á landi.
Fyrsta þorrablótið, sem vitað er um
i nýjum sið, var haldið af Hafnar-
stúdentum 24. janúar 1873 í Kaup-
mannahöfn. Akureyringar urðu
fyrstir til að efna til þorrablóts hér á
landi ári síðar, en eftir það breiðist
þessi siður óðfluga um landið og nú
er svo komið að flestar sveitir, auk
ótal félagasamtaka og annarra,
halda árlega mikil blót.
Á þorrablótum er borinn fram
þorramatur. Þorramatur er tiltölu-
lega nýtt orð í málinu og sást fyrst á
prenti 1958, þegar veitingastaðurinn
Naustið fór að bjóða upp á slíkar
veizlur. Þetta er samheiti yfir margar
tegundir af gömlum og góðum
rammíslenzkum mat, hangiketi, súr-
meti, hákarli, harðfiski og flat-
brauði, ásamt fleira góðgæti sem
sumt hefur komið til sögunnar síðar.
Þorramat er nú hægt að kaupa
á mörgum veitingastöðum, auk
þess sem kjötkaupmenn bjóða
flestir upp á fjölbreytt úrval. Svo-
nefndir þorrabakkar, þar sem á er
skammtur af vel flestum algengustu
tegundum auk meðlætis, hafa náð
miklum vinsældum enda kjörnir til
kaupa fyrir minni heimili þar sem
fólk vill gjarnan smakka þennan mat
i eitt skipti eða svo.
Áður en við förum i upptalningu á
nokkrum þeim stöðum sem bjóða
þorramat og því sem þar verður á
boðstólum, er rétt að ítreka aðeins
örfá geymsluaÞiði.
Allt er þeita matur sent Itezt geym-
ist í kæliskáp. Snrmetið ,. alltaf að
geyma i ntvsu Séu kcvptir litlir
skammtar er rétt að kippa eins og
einni fernu af mysu með. Annars
þornar þetta upp á stuttum tíma og
þránar.
Rétt er að hafa ílátin vel lokuð því
annars gæti lyktin borizt í önnur mat-
væli og hið sama gildir að sjálfsögðu
um aðrar lyktsterkar tegundir eins og
hákarlinn. Um aðrar tegundir gildir
það sama og um kjötvöru almennt.
Pakkið öllu vel inn og geymið öllum
stundum i kæli, á milli þess sem
borðað er. Rófustöppu og
kartöflumús er rétt að leyfa að rjúka
aðeins, áður en skellt er í ísskápinn.
Annars vill það súrna.
Kjötmiðstöðin
Þorrabakkar verða á boðstólum í
verzluninni og er á þeim skammtur
sem áætlaður er fyrir einn mann.
Hann er þó ríflegur, vegur um 650
grömm og kostar 60 krónur. Á
bakkanum eru allar algengustu teg-
undir af súrmat, hangikjöt, sultur,
flatbrauð, rúgbrauð, smjör og fleira,
en ekki rófustappa eða kartöflur. Þar
er lika hægt að kaupa einstakar
tegundir í kílóavís fyrir hópa eða
aðra sem vilja útbúa matinn sjálfir.
Kjötverzlun Tómasar
Á bökkunum frá Tómasi eru fjöl-
margar tegundir af þorramat og
fylgir með bæði ítalskt salat og
rófustappa. Bakkinn er áætlaður
fyrir tvo, vegur um 1,2 kg og kostar
120 krónur. Þar má einnig kaupa
blandaðan súrmat i tveggja lítra
fötum og er það álitið duga fyrir 4-6.
Slíkt kostar 100 krónur.
Askurog
Veitingamaðurinn
Þessi tvö fyrirtæki bjóða bæði upp
á þorramat, að vísu hvort á sínu
sviði.
Veitingamaðurinn sinnir veizlum
og blótum í heimahúsum. i stærri
veizlum erboðiðuppá 17tegundirog
kostar 120 krónur fyrir manninn, sé
gestafjöldi undir 100 manns. Séu
fleiri samankomnir lækkar verðið um
10 krónur á mann. í veizlur slikar eru
sendir matreiðslumenn til að fylgja
því eftir að allt komist nú vel og
áreiðanlega til skila.
Heimsendingarþjónustan er ekki
bundin við neinn ákveðinn fjölda.
Boðið er upp á trog með 15
tegundum og hentar það vel fyrir
smærri hópa, allt niður í fámenna
sauma-eða spilaklúbba. Þar kostar
skammturinn I lOkrónur.
Á Aski við Laugaveg verður eins og
í fyrra boðið upp á 17 tegundir af
hlaðborði i askinum þeirra. Ekki var
komið endanlegt verð á það er við
hringdum.
Naustið
Veitingastaðurinn Naustið var
brautryðjandi hér í Reykjavík á þessu
sviði. Þar er allur matur útbúinn á
staðnum og geymdur undir ströngu
eftirliti í sérstakri þorrageymslu.
Hefur oft verið boðið upp á sjald-
gæfa rétti svo sem selshreifa og fleira
góðgæti og í ár er meiningin að bæta
við laufabrauði, að hætti norð-
lenzkra.
Þorramatur, borinn fram í
sérstökum trogum, verður á
boðstólum allan þorrann, bæði í
hádeginu og á kvöldin. Um helgar er
meiningin að hafa opið til klukkan
eitt og bjóða upp á tónlist undir
borðum.
Múlakaffi
Þar er boðið upp á þorramat, bæði
til neyzlu á staðnum og einnig
útbúnar veizlur fyrir hópa úti í bæ.
Á staðnum er einnig hægt að
kaupa svonefnda hjónakassa sem
vega um 1400 grömm. Á þeim eru 14
tegundir og kostar hvert stykki 120
krónur. í veizlunum eru tegundirnar
öllu fleiri eða 20 alls og má þar nefna
til viðbótar hinu hefðbundna,
saltkjöt, sild og kartöflujafning.
í Múlakaffi er hægt að fá lánuð
trog undir matinn til að gera
veizluborðiðenn þjóðlegra.
Hamborg
Varla er boðið upp á þorramat i
Hamborg, segja eflaust margir sem
sjá þá verzlun hér í upptalningunni.
Nei, að sjálfsögðu ekki. En í
Hamborg er hægt að kaupa viðar-
trog, sem smíðuð eru sérstaklega
fyrir verzlunina af hagleiksmanni
nokkrum. Þau eru 55 cm á lengd og
37 cm á breidd og kostar hvert stykki
295 krónur. Skemmtilegt ílát til að
eiga á þeim heimilum þar sem
þorrinn er blótaður árvisst. —JB
Bezt að setja allt
strax í ísskápinn
— segir Franklín Georgsson matvælaf ræðingur
Ýmsir ráku augun í það i
húsráðum okkar á miðvikudag í
síðustu viku að þar var ráðlagt að
setja allan mat inn í kæli sem fyrst,
en láta hann ekki kólna hægt við
stofuhita. Ekki voru nú allir sáttir við
þetta, löldu sig ætíð hafa heyrt að
slæmt gæti verið að setja heitan mat
inn í ísskáp.
Við slógum á þráðinn til I ranklfns
Georgssonar matvælafræðings og
spurðum hann álits.
„Ég er alveg sammála þvi, að út
frá gerlafræðilegu sjónarmiöi er
langbezt að koma öllum mat I kæli-
skáp sem fyrst. Þarna er nú sennilega
fyrst og fremst átt við afganga af
máltíðinni sem mesti hitinn er þá
rokinn úr þegar neyzlu iýkur. Ég
ráðlegg hiklaust að þessu sé stungið i
isskápinn strax. Það eru margar teg-
undir gerla sem lifa enn í matnum
eftir suðu og þeir vaxa mjög fljótt
standi maturinn eitthvað f stofuhita.
Fólk virðist almennt ekki átta sig á
þessu en neyzla á slíku getur hæglega
valdið sýkingu.
Það má aftur deila um sjóðandi
heitan mat, hvort ekki sé betra að
láta rjúka aðeins af honum áður en
sett er í isskáp. Er það þá aðallega
vegna þess að slíkt gæti raskað hita-
stiginu i skápnum um stund og haft
áhrif á önnur matvæli sem þar eru
geymd. Eins eru eflaust skiptar
skoðanir um fyrrgreind atriði meðal
þeirra sem fróðir eru um matreiðslu
og þá út frá gæðasjónarmiði hvað
varðar upphitun síðar, sagði
Franklin.
-JB.
Allan mat cr bezt að geyma f kæliskáp og koma honum þangað sem fyrst eftir
neyzlu. Á það jafnt við um kjöt og fisk eða aðra soðna afganga.
Margir komast I feitt þegar þorrann ber að garði!