Dagblaðið Vísir - DV - 07.06.1982, Qupperneq 10

10
DAGBLAÐIÐ & VISIR. MANUDAGUR 7. JUNI1982.
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Sviptingar á stjómmálasviðinu í ísrael:
Fimmti hver þingmaöur
vili skipta um flokk
—efaukin áhrifog
metorð eruíbodi
Viðræður hefjast
Allt frá því að stjóm Menahems
Begins í Israel var endurkosin fyrir
ellefu mánuðum hefur baráttan milli
hans og Simons Peres leiötoga
stjómarandstöðunnar, veriö ákaf-
lega hörö og þrásinnis hefur minnstu
munaðaðstjómin félli.
Stjóm Begins studdist við aðeins
eins atkvæðis meirihluta í Knesset,
ísraelska þinginu.Hins vegar hafa
skoðanakannanir verið stjórn hans
hagstæöar og þess vegna hefur Begin
verið f ylgjandi því að kosningar fæm
fljótlega fram á ný og treyst því að
þá myndi hann tryesta stööu sína
frekar.
Peres ekki spenntur
fyrir kosningum
Peres hefur á hinn bóginn ekki
veriö spenntur fyrir kosningum en
frekar reynt að vinna meirihluta í
þinginu sjálfu. I síðustu viku, þegar
fimm ár voru liöin frá því aö Verka-
mannaflokkurinn hrökklaðist frá
völdum í Israel, missti Begin í raun
þingmeirihluta sinn þegar tveir af
liðsmönnum hans úr Likudbanda-
laginu sögðu skiliö við bandalagið og
gengu til liðs við Verkamanna-
flokkinn. Það þýðir að stjórnarand-
staðan hefur raunverulega 50 þing-
menn að baki sér en stjórn Begins
aðeins46.
Engu að síður mistókst fyrsta
tilraun stjómarandstöðunnar eftir
þetta til að fá samþykkt vantraust á
stjóm Begins. 57 þingmenn greiddu
vantraustinu atkvæði sitt, 58 voru á
móti og þrír sátu hjá. Þetta lýsir vel
þeim margháttaða klofningi sem er
innan fylkinga þingsins og em mun
flóknari en svo að allar þær fylkingar
verði i raun flokkaðar með eða móti
stjórn Begins.
Tehiya hefndi
fyrir Sinaí
Hinn mjög svo þjóðernissinnaði
Tehiya-flokkur greiddi tvö af þremur
atkvæðum sínum með vantraustinu
og vildi með því móti hefna fyrir að
stjómin skyldi skila Sinaískaganum
til Egypta. Tveir þingmenn Telems-
flokksins (flokks hins látna Moshe
Dayans) og einn þingmaður Tehiya
björguðu lífi stjórnarinnar með því
að greiða ekki atkvæði. Tveir þing-
menn voru f jarverandi.
Verkamannaflokkurinn mun að
sjálfsögðu halda áfram að bera fram
vantraust á stjórn Begins þar til það
ber árangur. En Peres á vafalaust
eftir að finna fyrir því að erfitt getur
reynzt fyrir hann að starfa með
hinum tveimur nýju liðsmönnum
sínum og ekki er ótrúlegt að þeir eigi
eftir að valda honum vandræðum.
Báöir voru þeir nefnilega hluti af
harðlínuarmi Likud-bandalagsins.
Annar þeirra, Ammon Linn, lenti
upp á kant við bandalagið vegna þess
að því hafði ekki tekizt að uppræta
áhrif Frelsissamtaka Palestínu-
araba, PLO, á vesturbakkanum og
þjóðemistilhneigingar araba í Israel.
Hinum þeirra sinnaðist við stjómina
þar sem honum þótti hún ekki sýna
nægilega hörku í varnarmálum.
Peres býður
ráðherraembætti
Verkamannaflokkurinn hafði lofaö
að stofna ráðherraembætti er hefði
með höndum stjórn á málefnum ara-
bísku héraðanna og jafnframt heitið
því að Linn fengi að gegna þessu
embætti. Einnig var Peretz lofað
öruggu ráðherraembætti. Þessi
loforð hafa vakið mikla reiði þeirra
sem lengst standa til vinstri innan
Bandaríkjamenn og Sovétmenn
minnki um þriðjung kjamaodda-
birgðir sínar. Og að helming þeirra
megi hafa á langdrægum eldfalug-
um.
Viðbrögð Brésnefs
Sovétmenn vísuðu hugmyndum
Reagans á bug í fyrstu. Þó sagöi
Brésnef nýlega í ræðu að tilboð
Reagans væri spor í rétta átt. Lagði
leiðtoginn m.a. annars til að þjóð-
imar hættu framleiðslu á kjarnorku-
vopnum á meðan á viöræðum stæði.
Hann bauðst til þess að Sovétmenn
flyttu allar SS 20 meðaldrægu eld-
flaugarnar í burtu frá svæðinu
austan við Uralfjöll. Frá því svæði
draga flaugamar að skotmörkum í
V-Evrópu.
LítH hrifning í U.S.A.
Bandaríkjamenn hafa lítt tekið
undir þessar tillögur Brésnefs.
Fullyrða stjómvöld þar í landi að
stöðvun framleiðslu kjarnorkuvopna
í skamman tíma myndi einungis
staðfesta forskot Sovétmanna í víg-
búnaöarkapphlaupinu og að
„frystingin” myndi letja austan-
menn til minnkunar birgða ger-
eyðingarvopna. Að auki benda þeir á
að Sovétmenn geti hvenær sem er og
með lítilli fyrirhöfn flutt flaugamar
Begin, forsætisráðherra, og Peres, leiðtogi stjórnarandstöðunnar, ræðast við, í
góðu að því er virðist.
Verkamannaflokksins.
Það sem heldur Verkamanna-
flokknum saman þrátt fyrir þetta er
sameiginleg löngun þingmanna
flokksins aö komast til valda á ný.
En útlitið fyrir flokkinn er alls ekki
gott. I fyrsta lagi hefur aldrei gróið
um heilt á milli Peresar, og Rabins,
fyrrverandi forsætisráöherra í
stjóm Verkamannaflokksins. Þar
við bætist að megn óánægja er í
röðum liðsmanna Mapams, mann-
réttindafylkingarinnar í vinstri
væng flokksins, og þeirra sem hóf-
samastir eru í afstöðunni til Pale-
stínuaraba.
Fiokkabönd riðiast
Koma þessara fyrrverandi
liðsmanna Likuds til Verkamanna-
flokksins kann að hafa ófyrirsjáan-
legar afleiðingar í för meö sér. Meðal
þess sem gæti gerzt væri þaö að
vinstri vængur Verkamanna-
flokksins klyfi sig út úr f Iokknum. Þá
myndi meginhluti Verkamanna-
flokksins færast nær miöju ísra-
elskra stjómmála og fyndi þá vafa-
laust til aukins skyldleika Frjáls-
lynda flokksins innan Lukudbanda-
lagsins.
Frjáíslynda
vantar formann
Innan Frjálslynda flokksins er
einmitt mikill áhugi á því að losna
undan formennsku Begins og starfa í
þess staö í sérstökum miðjuflokki er
stæði gegn klerkaveldinu og legði
áherzlu á fr jálst framtak.
Vandi Frjálslynda flokksins felst
einkum í því að hafa ekki á að skipa
neinu nægilega sterku formannsefni.
Lausn á því vandamáli gæti falizt í
því að biðla til óánægðra Likud-
manna eins og Ezer Weizmans,
fyrmm vamarmálaráðherra, eða
Samúels Tamir, fyrrum dómsmála-
ráðherra. Herut-flokkurinn, flokkur
Begins innan Likud-bandalagsins,
myndi þá færast enn lengra til hægri.
Þannig ætti hann að vera fær um að
ná til sín a.m.k. hluta af Tehiya-
flokknum og hauka úr röðum Verka-
mannaflokksins. Einnig ætti hann þá
betur að ná til Þjóðlega trúar-
flokksins.
Talið er að a.m.k. fimmti hluti
ísraelska þingsins, Knesset, sé opinn
fyrir tilboðum frá öðram flokkum en
þeir skipa nú, svo framarlega að það
skapi þeim aukiö svigrúm og áhrif í
þinginu. Meðan viðræður fara fram
við þá eru þeir líklegir til að koma í
veg fyrir lagasetningu sem leysti
upp þingið og boðaði til kosninga.
-GAJ.
Viðræður um afvopnunarmál hafa
verið lítt árangursríkar síðan sam-
skipti vesturs og austurs versnuðu
vegna Afganistan — og síöar Pól-
landsmálanna. Ronald Reagan
hefur ætíð lýst sig andstæöan Salt 2
samkomulaginu. öldungadeildin
hefur verið á sama máli. Hún hefur
aldrei staðfest samninginn. 1 raun og
veru hafa Bandaríkin og Sovétríkin
þó fylgt samkomulaginu. Friðar-
hreyfingar í Evrópu og vaxandi fylgi
viö málstað þeirra í heimalandinu
hafa orðið til þess að Reagan hefur
boðið upp á viöræður. Bandamenn
Reagans í Evrópu hafa haft þungar
áhyggjur af frumkvæðisleysi
Bandaríkjamanna í afvopnunar-
málum undanfarin misseri. Það er
því engin tilviljun að Reagan lagði
fram tillögur sínar um nýtt sam-
komulag skömmu fyrir fund sinn
með æðstu mönnum NATOríkja í
þessum mánuði.
Tiiiögur forsetans
Reagan lagði fram vissar hug-
myndir um afvopnun í ræöu sem
hann hélt í Eureka í Illinois í síðasta
mánuði. I tillögum forsetans felst að
fíeagan atti frumkvæð/ð að nýjum viðræðum.
bug.
á fyrri stöðvar. Kennedy öldunga-
deildarþingmaður hefur látið í ljós
efasemdir um tillögur Brésnefs.
Samt sem áður hefur hann sett
svipaöar hugmyndir fram hvað
varðar stöövun á framleiöslu vopn-
anna.
I/iðræður hefjast
Þjóðarleiðtogamir virðast vera
um fátt annað sammála en nauösyn
þess að ræðzt sé við. Viðræður um
takmörkun og niðurskurö á kjam-
orkuvopnabirgðum (START) hefjast
í lok mánaðarins í Genf. Reagan
hefur lofað að Bandarík jamenn haldi
ákvæöi SALT 2, geri Sovétmenn slíkt
hiö sama. Líklegt er talið að utan-
ríkisráðherrar landanna, Haig og
Gromyko, hittist á afvopnunarráð-
stefnu S.Þ. til þess að undirbúa jarð-
veginn.
Reagan hefur upplýst aö í skrif-
legu svari Brésnefs við tillögum hans
komi fram að hann sé samþykkur
þeirri hugmynd Bandaríkjaforseta
að leiðtogamir hittist að máli. For-
setinn hefur ekki viljað greina nánar
frá svari Brésnefs að öðra leyti en
því að engin dagsetning hafi verið
ákveðin fyrir fund þeirra.
Afvopnun-
armál: