Dagblaðið Vísir - DV - 26.04.1983, Blaðsíða 4

4
DV. ÞRIÐJUDAGUR 26. APRIL1983.
Úrslitin túlkuð
á kosninganótt
Menn eru aðeins teknir að jafna
sig á talnaflóði kosningahelgar-
innar og umræðan snýst nú um
framhaldið, stjórnarmyndunina.
En kosninganóttin var fjörug eins
og kosninganætur eiga að vera.
Menn vöktu fram undir morgun og
fylgdust með tölum í útvarpi og
sjónvarpi. Flokkar og framboðs-
listar voru með samkomur fyrir
sína menn á kosninganóttina.
Menn voru misjafnlega kátir eins
og gengur, það geta ekki allir
unnið. En flestir báru sig vel og
túlkuðu úrslitin á sinn hátt. Hafi
menn tapað nú þá má hugga sig
við það að hreyfingar eru miklar í
kosningum. Það er aldrei að vita
nema sigur vinnist næst.
Blaðamenn DV voru á ferðinni
þegar fyrstu tölur tóku að berast
til stöðva flokka og lista í Reykja-
vík og á Reykjanesi.
Kratar
hylltu
Vilmund
„Ég legg til að viö hrópum húrra fyr-
ir Vilmundi. Hann hefur lengt líf
Alþýðuflokksins,” hrópaði kátur
Alþýðuflokksmaður á samkomu
flokksins í Akogeshúsinu í Reykjavík.
Fyrstu tölur bentu til þess að skoðana-
kannanir þær sem birtust fyrir
kosningar í blöðunum gæfu ekki rétta
mynd af fylgi flokksins, mönnum til
ómældrar ánægju. Jón Baldvin Hanni-
balsson og Jóhanna Sigurðardóttir
fylgdust náiö með tölum því á þeim
reið hvort Jóhanna héldi áfram þing-
störfum eður ei. Sveifluöust þau milli
vonar og ótta fram eftir nóttu.
DS
Spenna í herbúðum
Alþýðubandalags
Mikil spenna ríkti á heimili Svavars
Gestssonar, formanns Alþýðubanda-
lagsins. Þar voru samankomnir nokkr-
ir vinir og kunningjar sem fylgdust
með kosningasjónvarpi. Heyra hefði
mátt saumnál detta þegar tölur voru
lesnar upp. Menn sveifluöust líka
nokkuð á milli vonar og ótta í hvert
sinn sem nýjar tölur bárust. Allar tölur
voru jafnóðum færöar til bókar og
reiknað út og borið saman.
DS
Stuðningsmenn Bandalags jafnaðarmanna fylgjast með sjónvarpinu i
Þjóðleikhúskjallaranum. D V-mynd Einar Ólason.
Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði
Örlagatónninn í stjórnmálum þagnaður
Misjafnlega tekst að stjórna lönd-
um eins og dæmin sanna. Hvergi
hefur það tekist verr en einmitt þar,
sem lítið þarf að sækja tii fólksins
um val á mönnum í trúnaðarstöður,
og giidir einu hvort við köllum það
brún eða rauö ríki. Engu að síður
finnst stundum, sem fólk sé seinlátt
við að velja bestu leiðir, þegar það á
sjálft að ráða og er það hin venjulega
saga. í raun búa frjálsar þjóðir við
lögmál í pólitík, sem háö eru ámóta
sölumennsku og snjallir líf-
tryggingasalar verða að búa yfir.
Frambjóðendur verða aö keppa að
vinsældum, og staðreynd er að
áhrifarikast er að boða bjarta tíma,
fimm sólarlandaferöir á fjölskyldu á
ári eða eitthvað annað ámóta. Þeir
sem hafa uppi varnaöarorð í
kosningabaráttu eiga litla von nema
hjá svonefndu „föstu fylgi”. Þá geta
flokkar búið að þvi í áratugi að eiga
forustumenn, sem ganga í augun á
fólki. Yfirleitt verða slíkir forustu-
menn að hafa einhverja með sér sem
vinna verkin, því þeir sjálfir eru ekki
beint fallnir til alvörustarfa.
Ef nefna ætti dæmi úr íslenskri
pólitík um menn, sem urðu pólitískar
stórstjörnur vegna „sjarma”, mætti
fyrstan telja Olaf Thors. Um hann
befur Matthías Jóhannessen skrifað
merkilegt verk í tveimur bindum,
sem sýnir, að þótt Ólafur hafi á
stundum nálgast það aö vera póli-
tískur æringi í samskiptum við f jöld-
ann, þá kunni hann vel til verka á
bak við tjöldin og hafði sina sann-
færingu. Engu að siður studdist hann
lengi við glögga menn, sem gáfu sér
tima tO að hugsa málin, og má þar
heistan nefna Bjarna Benediktsson,
sem seinna ríkti i Sjálfstæðisflokkn-
um með allt öðrum hætti en Ólafur.
Annar pólitískur „sjarmör” var
Hermann Jónasson, sem þó átti
fremur erfitt með að lelka það hlut-
verk frammi fyrir almenningi. Það
sem vantaði vann hann upp með
einskonar skáldlegri dramatik, sem
fór honum vel og almenningur kunni
að meta. Hermann Jónasson var oft
að upplifa örlagastundir, sem fólkið.
gerði aö sínum örlagastundum. Má
þar nefna hernám Islands og afsögn
ríkisstjórnarinnar 1958. Þessar
stundir öfluðu honum virðingar
manna úr öllum flokkum og styrktu
flokk hans að auki. En Hermann
hafði samstarfsmann, sem gegndi
daglegu puði, sem var Hermanni
f jarri. Það var Eysteir.n Jónsson.
Helsti „sjarmör” þess flokks, sem
nú kallar sig Alþýðubandalag var
Einar Olgeirsson. Eldmóður hans i
ræðuflutningi og óbilandi sannfæring
yfirsteig yfirleitt flest annaö, sem’
bar á góma á hans tíma. Allt sem
hann tók sér fyrir hendur varð að
helgum málum, svo jafnvel andmæl-
endur hans áttu í erf iðleikum með að
svara. Ræður Einars gengu beint i
hjartastað vinstri manna. Á bak við
hann stóð svo Brynjólfur Bjarnason,
kaldhyggjumaður með ívafi örlaga-
trúar og grufli í öðrum heimi til
hvíldar sér. Fátæklegt er um að llt-
ast í Alþýöuflokknum i leit að
„sjarmör”. Þ6 mun Haraldur
Guðmundsson verða að teljast i hópi
manna, sem náði til almennings.
Þá er vert að minnast á Vilmund
Gylfason, dr. Gunnar Thoroddsen í
þessu sambandi. Þeir hafa fylgi.
Þetta er rif jað upp hér til að benda
fólki á, að í pólitíkinni i dag verður
ekki vart þeirra stóru „sjarmöra”,
sem stóöu á sviðinu á liðnum áratug-
um. Liðnar kosningar eru í raun
dæmi um það rólega andrúmsloft
skrifstofumanna, sem kjósendur
hrærast í og getur engu breytt um
hugsanagang þeirra. Sá sem kemst
næst þvi að bera á sér svipmót hinna
gömiu „sjarmöra” er Svavar Gests-
son, sem talaði af sannfæringu þótt
hann talaði stundum í hring. Nú
orðið halda forustumenn mjög á lofti
flokki sínum og þörfum hans. Áður
fyrr töluðu menn eins og þeir væru
með örlög þjóðarinnar i hendi sér,
sem þeir náttúrlega voru. Nú eru
menn feimnir við að hef ja sig upp frá
skrifborðinu til að búa til dramatísk-
ar stundir. Þótt Svavar sé um margt
háður þeim tíma, sem leyfir ekki hið
stóra tungutak, horfir hann þó stund-
um til himins.
Svarthöfði.