Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.1984, Page 4

4
DV. FÖSTUDAGUR 26. OKTOBER1984.
DV yfirheyrsla
DV-yfirheyrsla
DV-yfirheyrsla
DV yfirheyrsla
Haraldur Steinþórsson, framkvæmdastjóri BSRB, í DV-yfirheyrslu
ff
BSRB er talið krefjast 30—40%
beinna kauphækkana. Nú hefur
kröfu um kauptryggingu út samn-
ingstimann verið bætt vlð. Er það
viðurkenning á því að þið teljið að
væntanlegir samningar muni auka
verðbólguna?
Þessi krafa um kauptryggingu er
fyrst og fremst komin til vegna um-
ræðna um lengra samningstímabil,
út næsta ár í staöinn fyrir til 1. apríl.
En hvers vegna þessar báu
kaupkröfur?
Af þrennum ástæðum. Viö teljum
að kaupmátturinn sem um var samiö
fyrir nokkrum mánuðum hafi ekki
haldist vegna opinberra álaga,
vegna almennra verðhækkana og
síðan er staðreynd að yfirborganir
og launaskriö í þjóðfélaginu var mik-
ið og hefur stóraukist nú síöustu
mánuði. Þetta er samanlagt vegið af
okkur í kröfugerð sem mæld er 30%.
Aöferðir við að ná þessu eru hins
vegar margvíslegar þannig að sér-
hvert það atriði sem kæmi í stað
beinna launahækkana yrði fyllilega
metið af okkur.
t sambandi við kauptryggingar-
kröfuna. Finnst ykkur frekari
ástæða til þess að hræðast verðbólgu
eftir 1. april en til 1. apríl?
Það hefur verið gefiö í skyn aö
samningar sem aðrir hafa gert og
þaö að verða við okkar kröfum
myndi hafa í för með sér aukna verð-
bólgu. Þess vegna þykir okkur þessi
varnagli nauðsynlegur.
Bandalagið hefur hagfræðing á
sinum snærum. Er þaö mat hans og
stjórnar BSRB að efnahagskerfiö
þoli þær kauphækkanir sem krafist
er?
Já, með breytingum, í launamál-
um, lánamálum, í fjárfestingu og á
ýmsum fleiri sviðum. Með slíkum
breytingum gætu okkar kröfur fylli-
lega staðist.
Kauphækkun hjá rikisstarfs-
mönnum einum um hvert 1% er
metin á 60 milljónir króna. Þarf ekki
miklar breytingar til þess að vega
upp kauphækkanir i tugum
prósenta?
Það er eins og að
hlaupa á vegg”
Vissulega. Og þá á að gera þær. I
þessu sambandi vil ég einnig benda á
að þær skattalækkanir sem fram-
kvæmdar voru í fyrra til handa
öðrum en einstaklingum hefðu einar
getaö boriö uppi þá launahækkun til
opinberra starfsmanna sem við
förum fram á núna.
Eg tel full efni til þess að fullnægja
okkar kröfum og að allt launafólk á
Islandi geti búið við betri kjör en það
gerir nú.
Nærri allir kjarasamningar i land-
inu eru lausir nú i einu og líklega fá
allir svipaðar hækkanir. Standast
slikar hækkanir i anda ykkar krafna
með tilliti til þess aö undirstöðu-
greinar atvinnulifsins eru allar
reknar með tapi eða styrkjum áður
en samið er?
Mér þykir þessi spurning pinulitið
leiðandi. Sko, ef við byggjum stóran
hluta af kröfum okkar á því að aðrir
hafi fengið meira en viö þýðir það að
aðrir ættu ekki að fá sömu prósentu-
hækkun og við. Ef yfirborganir og
launaskrið hjá öðrum yrði dregið
frá, kæmi allt annaö út.
Hverju munaði það f prósentum?
Þetta er nú umdeilanlegt og við
höfum ekki nægar upplýsingar.
Hvað teljiö þiö?
Við höfum ekki reiknaö neina
meðaltalsprósentu á þetta.
Mér er sagt að kjararannsóknar-
nefnd hafi reiknað þennan mun 3—
4%, varla telst þaö mjög stórvægi-
______________legt?____________
Já, bara á nokkrum mánuðum. En
þetta á sér miklu lengri sögu aftur í
tímann auk þess sem við teljum
þessar tölur mjög óeðlilega lágar
miðað viö upplýsingar sem við telj-
umokkurhafa.
Þið talið mikið um launaskrið á al-
mennum vinnumarkaði. Hvers vegna
skipta opinberir starfsmenn þá ekki
um vinnu og færa sig á þennan
hálaunamarkað?
Það er nú áreiðanlega of mikið aö
tala um hálaunamarkað annars staö-
ar þótt launin þar séu betri en hjá
okkur. Annars er þetta ekki svona
einfalt, þetta er að sjálfsögöu ekki
síður sálfræðilegt atriði. Tökum sem
dæmi kennara og aðrar stéttir sem
ríkið eitt hefur í þjónustu sinni, eöa
svo að segja. Fólkið hefur menntað
sig til þessara starfa og áreiöanlega
sækjast flestir eftir að starfa við það
sem þeir kunna og hafa ánægju af að
starfa við. Og þarf ekki ríkiö á þessu
fólki að halda hvort sem er? Má þaö
kannski missa rjómann af því?
BSRB er orðið heimsfrægt siðan
það fékk verkfailsrétt fyrir hörku og
óbilglrni í verkföllum. Það er álitið
að 2% árslauna tapist á viku í verkföil-
um. Reyndari verkalýðssamtök í
landinu hafa notað aðrar aðferðir
fremur á seinni árum og eru samt á
undan ykkur að ykkar eigin mati.
Eruð þið ekki á rangri braut?
Sko, ég held nú að öll orsök þeirrar
hörku, sem er í þessu verkfalli, liggi
hjá fjármálaráðuneytinu. Þaðhöfum
við útskýrt meöal annars í bréfi til
alþingismanna. Eg tel að ef verk-
fallsréttur okkar yrði viðurkenndur
að fullu mótaðist baráttan talsvert
öðru vísi. Og við teljum okkur til
dæmis ekki hafa brotið nokkur lög.
Og munum ekki gera.
En með baráttukostnaðinn og
aðferðir annarra?
Já, sko við teljum okkur hafa reynt
allt og lagt fram niðurstöður kjara-
rannsókna bæði frá Vinnuveitenda-
sambandinu, kjararannsóknameúid
og fleirum sem állar styðja okkar
mál. En þaö er eins og að hlaupa á
vegg. Við höfum ekki fengið nein
andsvör eða neina umræðu um þetta.
Verkfallsvopnið er eina vörn okkar
að svo komnu máli og auðvitað
nauðvörn.
Við höfum meira að segja útskýrt
fyrir gerðardómi að viö þyrftum
hlutfallslega meira. En hann hefur
ekki staðist það aö fella hlutlægan
dóm.Þvímiöur.
En er þá rétt staðið að viöræðum.
Hver vika kostar ykkar fólk 2% og
annaðhvort þurfið þið að bæta þeim
við í hverri viku eða umsamdar
kjarabætur rýrna þannig hlutfalls-
lega viku fró viku?
Viö erum náttúrlega í þeirri stöðu
að viðsemjandi okkar er aðeins einn,
ríkisstjórnin meö fjármálaráðherra
sem málsvara. Og þar fáum við
ekkert mismunandi viöbrögð heldur
eitt einasta nei. Þetta er því ekki á
okkar valdi.
Nú var síðasta boð fjármálaráð-
herra 14% kauphækkun og síðasta
gagnboð ykkar enn 30%. Haldið þið
ykkur við það mark?
Eg vil vekja athygli á að siðasta
svar okkar var aö við þyrftum meira
en hann bauð. Það held ég að sýni
vilja okkar.
Hvað viltu slaka mikið á hérna í
viðtalinu?
Eg fer ekki að semja um það við
DV með fullri virðingu fyrir blaðinu.
En segðu mér þá, hvers vegna er
ekki höfð uppi nein viðleitni núna til
þess að bæta kjör þeirra lægra
launuðu umfram kjör þelrra hærri?
Við gerðum þetta í samningunum
1977 og sömdum um mest fyrir
lægstu hópana og töldum raunar að
við værum þá um leiö að gjaida
verkalýðshreyfmgunni nokkra
þakkarskuld fyrir margra áratuga
baráttu. Síðan sýnir ailur saman-
burður að munurinn er jafnvel ennþá
meiri um miðbik og í efri hluta
launastigans hjá okkur. Og ef við
ætlum að fá upp hliðstæða mynd og
er í þjóðfélaginu almennt þá erum
við eiginlega neyddir inn á þessa
braut sem við förum nú.
Það er ljóst að lægst launuðu
starfsmenn hins opinbera lenda fyrst
í erfiðleikum persónulega í verkfalli
eins og því sem nú er rekið. Hafa
stjórn og samninganefndir BSRB
engar áhyggjur af þessu fólki?
Vissulega. Og sú aðstoð sem við
reynum aö veita í gegnum okkar
verkfaOssjóð er ekki til allra félags-
manna. Við reynum að meta þörfina
og menn veröa að sækja um
greiðslur úr sjóðnum. Aðstæður fólks
eru þannig metnar miðað viö stöðu
hvers og eins.
Hvað er verkfallssjóðurinn stór?
Hann var fimm milljónir í upphafi.
Síðan hefur hann líklega tvöfaldast.
Hvaðan kemur það fé?
Bæöi frá aðilum innanlands og
utan. Það er búið að tilkynna okkur
um þónokkuð stórar upphæðir utan-
lands frá. Aðallega frá Svíþjóð enn
semkomiðer.
Hve margir rOdsstarfsmenn vinna í
verkfallinu?
Eg hef giskað á aö af 15 þúsund
manns sem um er aö ræða séu 9—10
þúsund beinlínis í verkfalii, sumir hinna
þó einnig að einhverju leyti.
Víkjum aftur að hörkunni. Kjara-
deilunefnd, meðal annarra skipuð
ykkar fulltrúa, kveöur upp úrskurði
sem báðum deiiuaðilum ber að hlíta
skilyrðislaust samkvæmt landslög-
um. En þið hunsið þá ef ykkur sýnist
svo. Er það ekki augljóst lögbrot og
því farið þlð ekki dómstólaleiðína
eins og löghlýðnir borgarar?
Lögin kveða afdráttarlaust á um
verksvið nefndarinnar og það er
aöeins í fáeinum tilvikum þar sem
úrskurðir hennar eru alveg augljós-
lega í bága við það sem við höfum
neitaö að fara eftir þeim. Ef viö
erum taldir hafa brotið lög þá á að
kæra okkur, en mér er ekki kunnugt
um að slík kæra hafi borist.
Þjónar það einhverjum tilgangi i
kjarabaráttu opinberra starfsmanna
að skapa neyö hjá almenningi, til
dæmis vöruskort eða öngþveiti í
simamálum?
Ef við fengjum að stjórna okkar
verkfalli þá myndum við firra alla
neyð meö undanþágum. En það er
sjónarmið hins aðilans aö neita aö
viðurkenna okkar verkfallsstjórn,
jafnvel tilveru hennar.
Væru þá allar búðir fullar af lauk
og sigarettum, ef þið réðuð þessu?
Nú skal ég ekkert fullyrða, en það
hafa veriö veittar alls konar
undanþágur þegar því hefur veriö
við komið þegar sótt hefur verið um
þaö til okkar verkfallsstjórnar og
hún metiö þær þess eðlis. Við erum
ekki að skapa neyð þótt við séum
knúðir til þess að beita okkar neyðar-
rétti.
Viðtal: Herbert Guðmundsson Mynd: Sveinn Þormóðsson