Dagblaðið Vísir - DV - 23.04.1985, Qupperneq 11

DV. ÞRIÐJUDAGUR 23. APRÍL1985.
11
Menning
Menning
Menning
Menning
Öll viðhorf virt
Myndhöggvarar að Kjarvalsstöðum
Myndhöggvarafélagið f Reykjavik.
Skúlptúrsýning að KJarvalsstöðum.
Þegar litiö er yfir íslenska myndlist
á síðastliðnum einum og hálfum ára-
tug þá leikur varla vafi á því aö ný
viðhorf innan hennar hafa aðallega
orðið til innan vébanda tvennra sam-
taka, SUM og Myndhöggvarafélags-
ins. Það er vitaskuld engin tiiviljun að
þessi tvö samtök skuli hafa verið sam-
taka að þessu leyti, því nýlistin
svokallaða gekk ekki sist út á
endurmat á forsendum þrívíðrar
myndlistar og oft voru sömu menn að
verki á vígstöðvum Myndhöggvara-
félagsins og SUM hópsins. Jafnvel
mætti færa fyrir því rök að mynd-
höggvarar hafi plægt akurinn fyrir
hinni eiginlegu starfsemi SUM
gallerísins með sýningum sinum 1967
og 1968.
I sakramentinu
Myndhöggvarar hafa einnig verið til
fyrirmyndar í íslensku listalífi fyrir
það umburðarlyndi sem þeir hafa sýnt
hver öðrum. Menn hafa ekki verið
settir út af sakramentinu fyrir til-
raunastarfsemi og andóf gegn við-
teknum sjónarmiðum heldur hefur
veriö sýnt saman gegnum súrt og sætt.
Á sýningum myndhöggvara hefur fólk
getað gengið á milli brauðhleifa
Kristjáns Guðmundssonar og granít-
skúlptúra Sigurjóns Olafssonar og
verið í friði með skoðanir sínar.
I þeim efnum hefur Ragnar Kjart-
ansson verið driffjööur og mannasætt-
ir og á mikinn heiður skilinn. Frá 1972,
er Myndhöggvaraf élagið var formlega
stofnað, hefur félagiö svo unniö ötul-
lega aö uppbyggingu á vinnuaðstööu
aö Korpúlfsstöðum og nú hillir undir
lokaáfanga þess starfs.
Tuttugu saman
En myndhöggvarar hafa einnig
fundiö sér tíma til aö vinna að eigin
verkum og að Kjarvalsstöðum stendur
nú yfir samsýning tuttugu félags-
manna sem gefur nokkuö gott yfirlit
yfir stöðuna i íslenskum skúlptúr.
Þó sakna ég nokkurra einstaklinga
sem gert hefðu sýninguna enn ríku-
legri, Ivars Valgarðssonar, Brynhildar
Þorgeirsdóttur, Grétars Reynissonar,
Guðjóns Ketilssonar og Páls
Guðmundssonar. Strangt til tekið eiga
listamenn úr öðrum greinum einnig
heima á svona sýningu, t.d. Sigurður
Guðmundsson með steypur sínar,
Leifur Breiðfjörð með glerskúiptúra
og Gunnar Orn meö málaöa tré-
drumba sína. Mér virðist tími til kom-
inn að efna til veglegrar yfirlitssýning-
ar á islenskum skúlptúr. Væri þaö
verðugt framlag tii Listahátíðar 1988.
En sú staðreynd að þessi sýning
skuli, þrátt fyrir gloppur þær sem ég
hef nefnt, vera svo ásjáleg og
skemmtileg sem raun ber vitni, er í
sjálfu sér vitnisburöur um þá grósku
sem nú ríkir í greininni.
Efniskennd og efnis-
þörf
Eins og venjulega eru öll viðhorf
virt. Þó er minna um verk í ný og tor-
kennileg efni en á árum áður, svo og
verk gerö undir merkjum láðlistar
og/eða „process” listar af ýmsu tagi.
Huglæg gildi hafa vikið fyrir efnis-
kennd og efnisþörf. Ahorfandinn þarf
ekki að klára verk í huganum, heldur
eru þau tii lykta leidd i þeim efnivið
sem notaöur er hverju sinni.
„Regnbogi” Rúriar er þama und-
antekning, fallegt verk sem gætt er
þeirri ljóðrænu sem virðist einkenna
svo mikið af íslenskri nýlist.
Ragnar Kjartansson er þama helsti
fulltrúi hins fígúratífa expressjón-
isma, en verk Þorbjargar Pálsdóttur
sýnir hinn táknræna anga hennar.
Módemisminn gengur aftur i „Dansi"
Sigrúnar Guðmundsdóttur og stein-
myndum Gests Þorgrímssonar — en
Ámi Páll — Herotica-lslandica, 1982.
Steinunn Þórarinsdóttir —
Veruleikur, 1985.
tvö höfuð eftir hann komu fleirum en
mér þægilega á óvart.
Líf á yfirborði
Þar í flokki erulíka lágmyndir Gunn-
steins Gíslasonar, gerðar með
sgraffito (múrristu) tækni og skúlptúr-
ar Hallsteins Sigurðssonar. Hvað þann
síðamefnda snertir, þykir mér nokkur
stöðnun hafa átt sér stað í verkum
hans hin síöari ár. Æ oftar viröist hann
leita aftur fyrir þá jámsuðuhefð sem
verið hefur undirstaða bestu verka
hans, aftur í gráan kúbisma og hefur
þá ekki erindi sem erfiði. Bronsverk
Helga Gíslasonar tilheyra einnig
evrópskum módemisma, hinu hálf-
fígúratífa afbrigöi hans sem rekja má
allar göturtil Rodins. En þrátt fyrir
skilning listamannsins á efni sínu,
bronsinu, og leikni hans í því að
kveikja líf á yfirborði þess, er ég samt
efins um hlutverk hins figúratífa í
skúlptúr hans. Sá hluti þykir mér ekki
nógu markviss í táknrænni og til-
finningalegri skírskotun sinni.
Jón Gunnar Amason er hér fyrir
hönd síns eigin konstrúktífisma.
„Skip” hans, sem virðist samkvæmt
ljósmyndum eiga að verða viðameira
verk með seglum þöndum, er meðal
áhrifamestu verka sýningarinnar,
ekki síst vegna þess hve listamaðurinn
hefur nýtt sér loftið fræga til endur-
kasts.
Ung í anda
I „Hug-sjón” sinni leggur
Ragnhildur Stefánsdóttir einnig
sitthvað til hinnar konstrúktífu hefðar,
en blandar hana með táknrænu. Líf-
rænar myndir hennar úr steinleir eru
Jón Gunnar Árnason — Án títiis, 1985.
annars eðlis og hafa ekki til að bera
svipaðan slagkraft.
Verk Ama Páls, Björgvins Gylfa
Snorrasonar og Þórs Elíasar Pálsson-
ar eru svo í anda áttunda áratugsins.
Hjá Arna Páli er Dada síungt, Björg-
vin Gylfi sýnist mér hafa tiieinkað sér
ýmsa táknmyndun og efnismeöferð
Beuys (án þess þó að ég geri mér grein
fyrir inntaki verks hans) og Þór Elías
hefur sett saman bráðfallegt verk úr
Myndlist
Aðalsteinn Ingólfsson
myndbandi og massífum efnum. Velti
ég fyrir mér hvort myndbandið eitt og
sérhefði ekki komiö útsetningu hans a
sögunni um Apolló og Dafne til skila.
Mannsbúkar í meðferð
Nú á níunda áratugnum er ekki
lengur tabú að taka mannsbúkinn til
meðferðar. Það gera og nokkrir þátt-
takenda á sýningunni, en með nýjum
formerkjum eins og vænta mátti.
Menn geta verið eilítiö sposkir, eins og
Níels Hafstein í „Listlækningum”
sínum, hyllt söguhetjur mynda-
blaðanna, eins og Þór Vigfússon gerir
svo yndislega, látið gamminn geisa í
stórkarlalegum „ný-expressjónisma”,
eins og Sverrir Olafsson, og bútað lík-
amann niður til aö túlka innri
sundrung, eins og gerist í skúlptúrum
Steinunnar Þórarinsdóttur. I fljótu
bragði virðast verk Olafs Lárussonar
einnig sverja sig í þessa ætt, en nánari
kynni af þeim leiða í ljós aö þau eru í
beinu framhaldi af náttúrugjörningum
hans. 1 staö þess aö jarðtengja sjálfan
sig, hlutgervir hann hugmynd að
gjömingi. Tveir listamenn hafa enn
ekki verið nefndir, sökum þess hve sér
á báti verk þeirra eru.
Hlutverk litanna
Grimur Marínó Steindórsson er
sjálflærður logsuöuiistamaður sem
tekist hefur að meðhöndla jám nánast
eins og leir. Einlægni verka hans, hin
persónulega táknræna skírskotun
þeirra og handbragðið, allt gerir þetta
manni gott. Hansína Jensdóttir er
meðal nýliða á sýningunni og leggur
fram drög að samræmingu tvívíðra og
þrívíðra forma. Tiiraunin er ómaksins
verð, en mér fannst listamaðurinn
velkjast í vafa um hlutverk litanna í
verki sínu.
Við þetta má svo bæta að vel unnin
skrá fylgir sýningunni eins og endra-
nær þegar Myndhöggvarafélagiö á í
hlut.
VINNUFATABÚÐIN PÍ>STSENDUM
MARKAÐUR SKÚLAGÖTU 26 . - símar 11728 - 15425 - 28550.