Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.1986, Blaðsíða 8

52
DV. LAUGARDAGUR 24. MAÍ 1986.
verðmestu eignir sínar fyrir 1961.
Afgangurinn af eignum Picassos féll
síðan í hlut annarra erfingja.
Þar var Paulo fremstur í flokki.
Olga, móðir hans, hafði ekki gert
erfðaskrá og því gat hann krafist
helmings alls þess sem Picasso hafði
unnið fyrir og áskotnast eftir 1918,
þegar þau Olga gengu í hjónaband.
Þótt þau hættu að búa saman árið
1934 skildu þau aldrei samkvæmt
lögum. Að beiðni föður síns árið 1954
hafði Paulo samþykkt að gera ekki
kröfu í eignir Picassos en eftir andlát
hans var hann hins vegar í fullum
rétti að gera tilkall til þeirra.
Þegar allt var upp talið gat Paulo
því búist við að fá nærri 75 % af eign-
um föður síns. En ekki var sopið
kálið fyrir því. Taka þurfti eitthvert
tillit til yngri barna Picassos, Maiu,
Claude og Palomu. Fram til janúar
1972 voru þau skráð sem óskilgetin
og þar með réttlaus. En í sama mán-
uði breyttist réttarstaða þeirra til
hins betra því þá gengu í gildi ný lög
um svokölluð „ástarbörn" sem kváðu
á um það að þau gætu gert tilkall í
foður- eða móðurarf, svo fremi þau
gætu sannað faðerni eða móðerni
sitt. En eins og oft hendir í frönskum
lagabókstaf var sitthvað loðið í þess-
um nýju lögum.
Þaggað niður
Þar var meðal annars tekið fram
að „ástarbörn" ættu að leggja fram
sannanir fyrir faðerni innan tveggja
ára frá því þau yrðu 21 árs. Einnig
segir í lögunum að óskilgetin börn
skuli aðeins hljóta helming á við
skilgetin hálfsystkini sín. Því þurftu
þau Maia, Claude og Paloma að
sanna faðemi sitt til að fá hlutdeild
í þeim 75 % sem vom til skiptanna
eftir að Jacqueline fékk sitt. Hefðu
þau þá fengið 1/8 hvert af umræddum
75 %. En Paulo hefði ævinlega setið
að 5/8 arfsins.
Þótt reynt væri að þagga niður
orðróm um að ekki væri allt með
felldu í sambandi við arfleifð Picass-
os þá fór ekki hjá þvi að ýmsar
upplýsingar rötuðu í blöðin.
Eiginlegur krytur erfingjanna
sjálfra byrjaði daginn eftir að Pic-
asso lést, þann 8. apríl 1973. Jacque-
line Picasso lét þá þau boð út ganga
að hún ætlaði að gefa Louvre-safninu
þær myndir eftir aðra listamenn sem
Picasso hafði átt. Forsætisráðherra
Frakka, Pierre Messmer, þakkaði
ekkjunni opinberlega. Þótt ekki væri
búið að skipta dánarbúi Picassos
datt engum í hug að draga í efa rétt
ekkjunnar til að gefa þessi verk.
Gjöfin minnkaði
Seinna kom í ljós að strangt til
tekið var ekki um gjöf að ræða held-
ur greiðslu á erfðaskatti. Þegar frá
leið fór þessi „gjöf ‘ minnkandi. Upp-
haflega talaði Jacqueline um 2-300
verk en á endanum voru þau komin
niður í 39 stykki.Einnig má velta
fyrir sér hvernig hægt var að ganga
frá erfðaskatti meðan ekki var búið
að meta eignir Picassos. En franska
ríkið virðist hafa séð í gegnum fingur
með það atriði sökum mikilvægis
Picassos.
Fyrirfór sér
Þennan sama dag, 8. apríl, kom
sonarsonur Picassos, Pablito, sonur
Paulos og Emilienne, til Chateau de
Vauvenargues þar sem listamaður-
inn lá á líkbörunum og vildi fá að
votta afa sínum virðingu sína.
Honum var ekki hleypt inn. Pablito
hafði nokkrum sinnum áður reynt
að hitta afa sinn og ævinlega verið
gerður afturreka af Jacqueline.
Nú varð honum svo mikið um að
hann hélt rakleiðis heim til sín, hellti
í sig meira en lítra af bleikiefni og
var fluttur fárveikur á spítala.
Nokkrum vikum síðar lést Pablito.
Sama daginn og sonur Paulos
reyndi að fyrirfara sér sagði hann
opinberlega að aðrir erfingjar skyldu
ekki reyna að leita réttar síns fyrir
dómstólunum, það hefði illt eitt í för
með sér. „Verði þeir með uppsteyt fá
þeir ekki neitt,“ sagði hann.
16. apríl bárust fréttir frá Kali-
fomíu um það að Francoise Gilot,
sem þá var gift hinum fræga vísinda-
manni Jonas Salk, hefði hvatt börn
sín til að stefna Jacqueline Picasso
fyrir að hafa „gert Picasso afhuga
bömum sínum“.
Næsta dag tilkynnti lögfræðingur
Paulo Picassos og fjölskyldu hans
einnig að skjólstæðingar hans ætl-
uðu að leita réttar síns, þar sem „allt
of lengi hefur verið framhjá þeim
gengið".
Óþægir krakkar
Þá kom loks andsvar frá lögfræð-
ingi Jacqueline: „Allir þeir sem
þegar hafa lagt fram kröfur ættu að
hafa hugföst orð þau sem meistari
Picasso viðhafði um slíka aðila:
Óþægir krakkar eiga að vera í fel-
um.“
„Óþægu krakkarnir" höfðu hægt
um sig í nokkrar vikur. Þann 6. júní
fóru Claude og Paloma fram á að
dómstólar könnuðu réttarstöðu
þeirra gagnvart Picasso-arfinum.
Lögfræðingur Jacqueline lýsti því
yfir að „erfingjar Picassos" ætluðu
annars vegar að gefa myndir annarra
listamanna, sem meistarinn hefði
átt, til Louvre-safnsins eins og áður
er minnst á. Hins vegar ætluðu þeir
að setja á laggirnar sérstakt Picasso-
safn í Chateau de Vauvenargues.
Slíkt safn var á endanum stofnsett
í París, eftir tíu ára málalengingar,
eins og mörgum er kunnugt.
Samt telja margir þeir sem þekktu
Picasso best að hann hafi aldrei haft
áhuga á sérstöku safni sér til heiðurs.
Faðerni viðurkennt
Síðan dró Maia sig út úr samfloti
með þeim Claude og Palomu, dóm-
stólar neituðu að taka gildar sann-
anir hennar fyrir faðerni, og Claude
og Paloma mótmæltu gjöfinni til
Louvre-safnsins sem þau sögðu ólög-
lega.
Ari seinna tókst þeim Claude og
Palomu að fá viðurkennt faðerni sitt
og á undanfömum áratug hafa þau
smátt og smátt fengið í sinn hlut
megnið af því sem þau sóttust eftir.
Samt fengu þau engu breytt um Lo-
uvre-myndirnar. Claude vinnur fyrir
sér sem ljósmyndari en Paloma hefur
notið mikillar velgengni sem skart-
gripahönnuður og samkvæmisljón.
Jacqueline býr í Suður-Frakklandi,
annaðhvort i Vauvenargues eða
Mougins. Paulo býr á vinstri bakk-
anum í París og lifir á því að selja
verk föður síns.
Maia býr í Marseilles og lifir sömu-
leiðis á því að selja þær Picasso-
myndir sem henni áskotnuðust eftir
margra ára útistöður við Jacqueline
og Paulo.
Marina datt einnig í lukkupottinn,
lærði ensku, starfar í galleríi öðru
hvoru og selur teikningar þegar
hana vantar skotsilfur.
Safnaði konum
En hvernig stóð eiginlega á því að
ættingjar Picassos fóru svona í hár
saman og að franska ríkið sýndi slíka
undanlátssemi þegar á reyndi?
Svarið er sennilega að finna í ævi-
ferli Picassos sjálfs. Hann varðveitti
æsku sína með því að safna konum.
Hann bjó langa hríð með sjö konum,
Femande Olivier, Marcelle Hum-
bert, Olgu Kokhlovu, Marie-Thérése
Walter, Doru Maar, Francoise Gilot
og Jacqueline La Roque, og átti ást-
arsambönd með fjölda annarra
kvenna. Áhugi Picassos á börnum
sínum mótaðist af afstöðu hans til
mæðra þeirra.
Hann hafði mikla ánægju af böm-
um sínum meðan þau voru lítil en
átti erfitt með að umgangast þau
fullorðin því þau voru áþreifanlegur
vitnisburður um hrörnun hans sjálfs.
Paulo var til dæmis yngri en flestar
þær konur sem Picasso var í tygjum
við á efri árum. Picasso málaði fjölda
mynda af bömum sínum meðan þau
vom ung, en enga af þeim fullorðn-
um. Böm hans náðu heldur aldrei
að kynnast innbyrðis.
Þá ber að geta um afstöðu Picassos
til peninga. Þótt hann væri ekki ör-
látur að eðlisfari gat hann verið
stórgjöfull þegar sá gállinn var á
honum. Hann gaf ástkonum sínum
íbúðir, bömum sínum og barnaböm-
um dýrar gjafir og vandalausum gaf
hann málverk, teikningar og
keramík í stórum stíl.
Refur í fjármálum
En hann gat líka verið refur í fjár-
málum, vel meðvitaður um mikil-
vægi sitt á alþjóðlegum myndlistar-
markaði. Sjálfur sagðist hann aldrei
brúka peninga, bara nafn sitt. Hann
greiddi klæðskera sínum með teikn-
ingum, ráðskonu með skissum og
einni portrettmynd árlega og hann
borgaði fyrir sig á veitingahúsum
með því að rissa upp mynd af nauta-
ati á borðdúkinn.
Picasso naut þess að þurfa ekki að
nota peninga og var meinilla við það
þegar einhver bað hann um lán.
Þegar Paulo var á þrítugsaldri kom
hann til föður síns og bað hann um
peninga til að fjárfesta í bílaverk-
stæði. „Ef þú hefur svona mikinn
áhuga á bílum þá geturðu verið bíl-
stjóri hjá mér,“ svaraði faðir hans.
Þar sem Paulo var allslaus átti hann
engra kosta völ. Paulo var í raun
þiggjandi allt sitt líf, hvort sem faðir
hans rétti honum kinnhest eða skot-
silfur.
Fram á sjötta áratuginn gekk Pic-
asso flest í haginn. Ástkonur hans
stofnuðu ekki til vandræða og ekk-
ert bama hans gerði til hans kröfur.
En árið 1955 fór Francoise Gilot frá
honum og hafði með sér böm þeirra,
Claude og Palomu. Árið áður hafði
Picasso hitt Jacqueline La Roque,
sem vann í galleríi í Vallauris þar
sem listamaðurinn vann að keramík.
í tangarhaldi föður síns
Árið 1955 dó fyrsta kona Picassos,
Olga, sem styrkti allt í einu stöðu
Paulos. Þá var það sem Picasso fékk
Paulo til að hætta við að krefjast
arfs síns með því að bjóða honum
reglulegar mánaðarlegar greiðslur.
Paulo var þá nýskilinn við Emilienne
eftir aðeins þriggja ára hjónaband
og þurfti á talsverðum peningum að
halda til að greiða með bömum sín-
um, Pablito og Marinu.
Samt gekk hann að tillögum föður
síns. Eftir á að hyggja hefði það
hjálpað honum að losna úr tangar-
haldi föður síns að fá í hendumar
eina stóra fjárupphæð. Samt stóð
Picasso nokkurn veginn í skilum
með þessar reglulegu greiðslur til
Paulos.
Næst sneri Pieasso sér að þeim
Claude og Palomu og fékk úrskurð
um að hann væri „lagalega ábyrg-
ur“ fyrir þeim. Þetta er fremur óljóst
lagalegt hugtak sem túlka má á ýmsa
vegu. Þá gerði Paulo aftur vart við
sig og gerði sig líklegan til að ganga
á bak orða sinna, eflaust vegna pen-
ingaskorts. Hvort sem það var þess
vegna eða vegna þess að hann var
ekki sáttur við uppeldisaðferðir
þeirra Paulos og Emilienne, þá fór
Picasso fram á að barnaböm hans
yrðu sett í fóstur „eftir ábendingu
hans“.
Giftist áttræður
Héraðsdómstóll í Grasse, heima-
héraði Paulos, vísaði þessari kröfu
frá. Árið 1961 giftist Picasso Jacquel-
ine og var þá augsýnilega kominn