Dagblaðið Vísir - DV - 03.10.1986, Side 10

10
FÖSTUDAGUR 3. OKTÓBER 1986.
Utlönd
Aðalleikarar undir-
búa Islandsför
Halldór Valdimaisæn, DV, DaHas:
DanilofiF málið er nú um garð
gengið, eða því sem næst. Nicholas
Danilofif er kominn heim í faðm fjöl-
skyldu og vina, er búinn að þakka
Reagan í eigin persónu fyrir frelsi
sitt á grasflötinni fyrir framan Hvíta
húsið í Washington, hefur sagt sögu
sína í sjónvarpinu og er tilbúinn að
snúa til starfa að nýju. Aðrir aðal-
leikarar málsins eru sömuleiðis
famir að huga að öðru. Sovétmaður-
inn Zakharov er kominn heim til
Moskvu. Vestrænum fféttamönnum
til sárrar armæðu var honum smy-
glað út úr flugstöðinni þar um
hliðardyr, þeir fengu hvorki að
spyrja hann né mynda.
Sovéski utanríkisráðherrann hef-
ur í millitíðinni dvalist í Kanada,
og sá bandaríski er um þessar mund-
ir önnum kafinn við að snúa öld-
ungadeildarþingmönnum á sveif
með Reagan forseta í Suður-Afiíku-
málinu.
Heyrst hefúr að honum hafi borist
óvæntur liðsauki því P.W. Botha,
forseti Suður-Afríku, ku hafa lofað
öldungadeildarþingmönnum því að
kaupa af þeim meira kom ef þeir
yrðu Reagan betri en fúlltrúadeildin.
Og aðalleikaramir tveir, Reagan
og Gorbatsjov, búa sig nú af kappi
undir íslandsferðina. Reagan er að
sjálfsögðu umsetinn embættismönn-
um og hemaðarsérffæðingum sem
ekki fá að fara með til íslands og
óttast nú að forsetinn hafi ekki vit
til að semja rétt án stuðnings þeirra.
Hann gaf sér þó tíma til ,að heim-
sækja Jimmy Carter, fyrrum forseta
og höfúðandstæðing sinn í kosn-
ingabaráttunni 1980. Carter var að
Reagan undirbýr nú íslandsför, umsetinn embættismönnum og hemaöarsérfræöingum er ekki komast með og
óttast nú mest aö forsetinn hafi ekki vit til aö semja rétt án stuðnings þeirra. Enginn veit hvað Gorbatsjov að-
hefst þessa dagana i Kreml viö undirbúning íslandsferöar. Telja Bandarikjamenn Sovétmönnum svo mikla leynd
í blóö boma aö þegar þeir neyðist til aö opna munninn skrökvi þeir i hverju orði fremur en að koma meö sann-
leikann.
opna nýja bókasafnið sitt og áttu
forsetamir tveir vart orð til að lýsa
hrifningu sinni hvor fyrir öðrum.
Var haft á orði að úr því að Reagan
gæti sæst á þennan hátt við Carter
yrði honum vart skotaskuld úr því
að bindast traustum vináttuböndum
við Gorbatsjov.
Hvað Gorbatsjov hefur nú fyrir
stafni í Kreml er auðvitað allt á
huldu. Atlir vita hvílík ógnarleynd
hvílir þar yfir öllu. Það er að minnsta
kosti hveijum Bandaríkjamanni
ljóst að leyndin er Sovétmönnum svo
í blóð borin að þegar þeir neyðast
til að opna munninn skrökva þeir í
hverju orði fremur en að koma með
sannleikann.
Og íslendingar fá svo að sjá þessa
tvo stórleikara eftir rúma viku. Þótt
landanum beri auðvitað að sýna
fyllsta hlutleysi gagnvart báðum
aðilum megum við þó ekki gleyma
því að við höfum skipað okkur í sveit
með vestrænum þjóðum og ber því
skylda til að aðstoða Reagan frekar
en Gorbatsjov ef við sjáum okkur
færi á.
Við höfúm það öll í hendi okkar
að haga leiknum svo að leikarahæfi-
leikar Bandaríkjaforseta umfram
Sovétmanninn komi greinitega í ljós.
Til dæmis með því einu að bjóða
þeim á hestbak því Reagan er þar
hagvanur eftir leik í fjölda kúreka-
mynda áður en hann tók við aðal-
hlutverki í Hvíta húsinu í
Washington.
Og ekki má svo gleyma því að
Daniloff sjálfur verður á Islandi
þessa sömu daga. Hann kvartaði og
fékk auðvitað að fara á Frón til að
íjalla um leiðtogafundinn fyrir tíma-
rit sitt, US News and World Report.
Fundir stéiveldanna
Þegar Reagan, forseti Bandaríkj-
anna, og Gorbatsjov, leiðtogi Sovét-
ríkjanna, koma saman til fundar á
íslandi verður það í tólfta sinn sem
leiðtogar þessara tveggja stórvelda
ræðast við. Hér á eftir er yfirlit um
fyrri fúndi.
JÚIÍ1955
Eisenhower Bandaríkjaforseti
hitti leiðtoga Bretlands, Frakklands
og Sovétríkjanna í Genf í Sviss.
Brésneff, leiðtogi Sovétríkjanna, og Nixon Bandaríkjaforseti undirrítuöu
1973 loforö um aö reyna að komast að samkomulagi um að draga úr
aukningu kjamorkuvopna.
Fundarefni var eining Þýskalands.
Eisenhower stakk upp á því við
Bulganin og Krústjofif að Bandarík-
in og Sovétríkin leyfðu eftirlit úr
lofti með herbækistöðvum ríkjanna.
Rætt var um afvopnunarmál.
September 1959
Krústjofif, leiðtogi Sovétríkjanna,
fór í tveggja vikna ferð til Banda-
ríkjanna þar sem hann hitti Eisen-
hower í Camp David í Maryland.
Komust þeir að samkomulagi um að
hefja samningaviðræður um Berlín.
Sendu þeir út fréttatilkynningu þar
sem afvopnunarmál voru sögð mikil-
vægt viðfangsefni.
Fundur í kjölfar þessa fór út um
þúfur sama dag og hann var settur
í París, 16. maí 1960. Var það þegar
Krústjoff krafðist afeökunar vegna
flugs bandarískrar njósnaflugvélar
yfir Sovétríkjunum þar sem hún var
skotin niður. Tók hann einnig til-
baka boð sem Eisenhower Banda-
ríkjaforseti hafði fengið um að
heimsækja Sovétríkin.
Júní1%1
Kennedy Bandaríkjaforseti og
Krústjofif hitúrst í Vín. Viðræður
þeirra um bann við kjamorkuvopn-
um og vopnaeftirlit leiddu ekki til
neins samkomulags.
Júní1967
Johnson, forseti Bandaríkjanna,
og Kosygin, leiðtogi Sovétríkjanna,
þinguðu í Glassboro í New Jersey í
Bandaríkjunum, þar sem engin
ágreiningsmál voru leyst. Rætt var
um stríðið í Víetnam og stríðið milli
araba og Israela. Kjamorkuvopn
voru einnig á dagskrá. f þessari ferð
ávarpaði Kosygin Sameinuðu þjóð-
imar.
Maí1972
Nixon Bandaríkjaforseti og Brés-
nefif, leiðtogi Sovétríkjanna, héldu
fund í Moskvu. Var það í fyrsta sinn
sem forseti Bandaríkjanna heimsótti
borgina. Undirrituðu þeir samkomu-
lag um samvinnu í heilbrigðismál-
um, umhverfismálum, vísindastörf-
um og geimvísindum.
Júní1973
Brésnefif fór til fúndar við Nixon í
Washington í Bandaríkjunum. Und-
irrituðu þeir loforð um að draga úr
aukningu kjamorkuvopna.
Júní1974
Nixon hitti Brésnefif í Moskvu.
Undirrituðu þeir fjölda skjala um
kjamorkuvopn. Þar á meðal var
samkomulag um að takmarka kjam
orkutilraunir neðanjarðar.
Nóvember 1974
Ford, forseti Bandaríkjanna, og
Brésneff, leiðtogi Sovétríkjanna,
héldu fund í Vladivostok í Sovétríkj-
unum. Komust þeir að tilraunasam-
komulagi um að takmarka fjölda
langdrægra kjamorkueldflauga.
JÚIÍ1975
Ford og Brésneff voru meðal leið-
toga 35 ríkja sem komu saman í
Helsingfors í Finnlandi til þess að
ræða öryggismál Evrópu.
Júní1979
Carter Bandaríkjaforseti og Brés-
nefif hittust í Vín þar sem þeir
undirrituðu Salt II sáttmálann. Var
það árangur sjö ára umræðna um
takmörkun árásarvopna.
Nóvember 1985
Reagan, forseti Bandaríkjanna, og
Gorbatsjov, leiðtogi Sovétríkjanna,
héldu fund í Genf í Sviss þar sem
ekki var komist að samkomulagi um
vopnaeftirlit. Þeir komust aftur á
móti að samkomulagi um að halda
annan fund. Ákveðið var að viss
menningarskipti skyldu fara fram
milli ríkjanna og unnið skyldi að
banni við efnavopnum.
Umsjón: Hannes Heimisson og Ingibjörg Bára Sveinsdóttir