Dagblaðið Vísir - DV - 25.03.1988, Blaðsíða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 25.03.1988, Blaðsíða 14
14 Frjálst.óháÖ dagblaö Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÚNSSON Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjórar: PALL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON Ritstjórn, skrifstofyr, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift, ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022 Setning, umbrot, mynda- og plötugerö: PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11 Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 700 kr. Verð í lausasölu virka daga 65 kr. - Helgarblað 80 kr. Steingrímur á egótríppi í fyrstu héldu menn að þetta væri grín. Steingrímur hefði misst einhverja vitleysu út úr sér í útvarpsspjalli eins og komið hefur fyrir áður. Steingrímur lætur stund- um plata sig. En utanríkisráðherrann hefur haldið áfram að tala í sama dúr um Arafat og PLO og átti nú síðast fund með fulltrúa þessara samtaka í Stokkhólmi. Tvennujn sögum fer af þeim fundi, en ljóst er að Stein- grími Hermannssyni, utanríkisráðherra í ríkisstjórn Þorsteins Pálssonar, er full alvara í því sjálfskipaða hlutverki að taka upp stjórnmálasamband við PLO og Yasser Arafat. Og ekki nóg með það. Steingrímur hefur sett upp formúlur fyrir því hvernig hann vilji leysa deilurnar milli ísraelsmanna og Palestínuaraba. Gott ef hann er ekki farinn að líta á sjálfan sig sem einhvers konar sátta- semjara í milliríkjadeilu sem hefur staðið látlaust í meir en fjörutíu ár og á sér margra alda aðdraganda. Er Steingrímur haldinn stórmennskubijálæði? í fyrsta lagi tekur utanríkisráðherra við skilaboðum frá PLO í gegnum Ehas Davíðsson kerfisfræðing sem hefur skrifað tugi blaðagreina og beitt sér hvað eftir annað opinberlega gegn ísrael og ísraelsmönnum af hreinu ofstæki. Ef íslensk stjórnvöld ætla sér hlutverk á alþjóðavettvangi þá eru shkir menn ekki rétta boðleið- in. í öðru lagi er Steingrímur að gera hosur sínar græn- ar fyrir PLO sem er aðeins ein hreyfmg meðal Palestínu- araba og umdeild í þeirra eigin hópi. PLO, sem stundum er kölluð Frelsissamtök Palestínuaraba, hefur beitt sér fyrir hryðjuverkum og ofbeldi í ýmsum myndum. PLO hefur aldrei verið viðurkennd sem opinber talsmaður Palestínumanna og þeim samtökum hefur veriö úthýst úr langflestum arabalöndum. Yasser Arafat, leiðtogi þeirra, er einangraður maður og vafasamur pappír. í þriðja lagi hefur PLO hreyfingin og Arafat marglýst yfir því að þau viðurkenni aldrei Ísraelsríki og hafa það á stefnuskrá sinni að flæma gyðinga burt úr því landi sem Sameinuðu þjóðirnar úthlutuðu þeim og viður- kenndu fyrir rúmum fjörutíu árum. ísland greiddi þeirri tilhögun atkvæði sitt og hefur aha tíð stutt tUverurétt Ísraelsríkis. í íjórða lagi er það ekki siður lýðræðislegra ríkis- stjórna eða upplýstra ráðherra að taka upp stjórn- málsamskipti við hreyfingar af þessu tagi, nema það sé gert í nafni ríkisstjórnarinnar aUrar. Utanríkisráðherr- ar leika ekki sóló í slíkum málum enda er Steingrímur ekki PaUi einn í heiminum. Hann er talsmaður ís- lenskra stjórnvalda, íslensku þjóðarinnar, og athafnir hans í embætti, sér í lagi þegar íslendingar eru með þau mannalæti að blanda sér 1 heitar alþjóðlegar deilur með óbeðinn erindrekstur, eru ekki hans einkamál. Málstaður ísraels hefur alla tíð notið samúðar hér á landi. ísraelsmenn hafa undanfarnar vikur skemmt fyr- ir þeim málstað með ofbeldi gagnvart vopnlausum Palestínumönnum á herteknu svæðunum. Þá fólsku á að fordæma, enda um það full eining innan ríkisstjóm- arinnar. En sú afstaða þýðir ekki að íslendingar snúi algjörlega við blaðinu og taki PLO upp á arma sína. íslenskir kjósendur hafa fyrirgefið Steingrími Her- mannssyni mörg asnaspörkin, enda er Steingrímur allajafna einlægur og jákvæður stjórnmálamaður og menn taka vilja hans fyrir verkin. En það eru takmörk fyrir vitleysunni. Ellert B. Schram FÖSTUDAGUR 25. MARS 1988. Útflytjendum er Ijóst að þeir greiða miklu hærri fjármagnskostnað hér á landi en samkeppnisaðilar þeirra erlendis, segir m.a. i greininni. Endurskoðun Misgengi lánskjaravísitölu og ýmissa annarra stæröa í efnahags- lífmu hefur orðiö mönnum mikið umhugsunarefni á undanfórnum árum. í því sambandi hefi ég lagt fram á Alþingi tillögu til þingsá- lyktunar um endurskoðun láns- kjaravísitölu. Tillagan hljóðar svo: „Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni að skipa fimm manna nefnd til þess aö endurskoða grundvöll láns- kj araví sitölunnar. ‘ ‘ Lánskjaravísitalan hefur verið í notkun hér síðan um 1980 eða í 7-8 ár. Það er því fyllilega ástæða til þess að staldra við og meta hvemig hún hefur skilað hlutverki sínu. Hlutverk lánskjaravísitölu Hvert er hlutverk lánskjaravísi- tölu? Hvað þýðir lánskjaravísitala? Þessar spumingar sækja á hugann þegar htið er á breytingar þessarar vísitölu miðað við aðrar stærðir á síðastliönum ámm. Flestir skilja lánskjaravísitölu sem viðmiðunargrunn fyrir raun- vexti. Raunvextir mælast þá sem vaxtastig yfir lánskjaravísitölu. Lánskjaravísitalan mælir þá „verðrýrnun" í verðbólgunni. En verðrýmun hvers? Lánskjaravísi- talan er kostnaðarmæling. Hún er samsett að 2/3 af framfærsluvísi- tölu en 1/3 af byggingarvísitölu. Er kostnaðarmæling eingöngu eðlileg í þessu samhengi? Tekjur af fjármagni? Er lánskjaravísitölunni ætlað að vera mæligrunnur fyrir tekjur af fjármagni? Grannur fyrir reikn- inga á ávöxtun sparifjár óg íjár- skuldbindinga? Ef svo er vakna margar spurningar. Væri þá ekki eðhlegt að tengja tekjur af íjár- magni á einhvem hátt almennri tekjuþróun í landinu? Niðurstaða kjarasamninga hefur að undanfömu verið sú að menn hafa kosið að verðtryggja ekki laun, nema þá með rauðum strik- um. FuUkomin kostnaðartenging atvinnutekna hefur ekki verið val- in. Þetta veldur misgengi launa og lánskjaravísitölu, sem að vísu get- ur verið á báða vegu. Á árunum KjaJIarinn Guðmundur G. Þórarinsson þingmaður fyrir Framsóknarflokkinn ’82-’83 varð þetta misgengi mjög tilfinnanlegt. Er eðlilegt að setja tekjur af fjár- magni skör hærra en tekjur sem aflað er með hörðum höndum og „verðtryggja" þær einar allra tekna í þjóðfélaginu? Ég segi nei. Vilji menn láta markaðinn ráða kallar það á allt aðrar umræöur. Veröbreytingar eigna? Er lánskjaravísitölunni ætlað að mæla verðbreytingu fjármagns þannig að þaö fylgi annarri eigna- þróun i landinu? Ef svo væri þyrfti að breyta grunninum þannig að hann taki tilUt til verðbreytingar annarra eigna. Kunn eru dæmi um misgengi á verðmæti fasteigna og lánskjaravísitölu. Fasteignaverð gengur í sveiflum. Menn hafa keypt íbúð, borgaö af henni í nokkum tima og þrátt fyrir það skuldað í henni meira en unnt var að selja hana fyrir vegna mik- iUar hækkunar lánskjaravísitölu og þar með fjárskuldbindinga. Ljóst er að með þeim grunni, sem lánskjaravísitalan er byggð á, er ekki samhengi milU verðmæta- aukningar íjármagns og annarra eigna. Mæling lánskjara Sé lánskjaravísitölunni aétlað að mæla lánskjör, eins og nafnið reyndar bendir til, vakna og marg- ar spurningar. Miklar umræður hafa orðið um háan fjármagns- kostnað á íslandi samanboriö við önnur lönd. Viðskiptaráðherra og bankastjórar hafa ítrekað haldið því fram að raunvextir hér séu ekki mikið úr línu við það sem ger- ist í löndunum í kringum okkur. Það stafar af því að þeir méta raun- vexti sem vaxtastig yfir lánskjara- vísitölu. Hins vegar er útflytjendum ljóst að þeir greiða miklu hærri fjár- magnskostnað hér á landi en samkeppnisaðilar þeirra erlendis. Það stafar af gengisstefnunni fyrst og fremst. Eigi lánskjaravísitalan að vera mæUkvaröi á lánskjör, og þannig að unnt sé að bera saman við láns- kjör annarra þjóða, hlýtur gengis- viðmiðun að veröa að koma inn í grunninn. Ella verður allur láns- kjarasamanburður óraunhæfur. Mælikvarði á verðbreytingar Líklega er eðlilegast aö líta á láns- kjaravísitöluna sem inælikvarða á verðbreytingar. Enda er hún sam- sett af tveim kostnaöarvísitölum sem ætlað er að mæla veröbreyt- ingar. ðrökrétt virðist mér að mæla verðtryggingu íjármagns á þann hátt, óháð næstum verðþróun ann- arrar verðmætaþróunar í þjóðfé- laginu. Endurskoðun Napðsynlegt er í ljósi fenginnar reynslu að endurskoða grundvöll lánskjaravísitölunnar. ' Mér viröist hugsanlegt aö banna að skammtíma fjárskuldbindingar verði verðtryggöar samkvæmt lánskjaravísitölu. í okkar sveiflu- kennda þjóðfélagi hreyfast efna- hagsstærðir mjög óreglubundið. Verðmæti eigna og vinnu, gengis- skráning o.fl. sveiflast á misvíxl. Misgengi getur valdið tilfinnan- legu tjóni á skammtímaskuldbind- ingum, en líklegt er að á löngum tíma jafnist sveiflur út og áhrifa þeirra gæti minna. Það er mikill vandi að finna „rétt- an“ grunn, ef þaö er yfir höfuð hægt, fyrir lánskjaravísitölu. Ég legg til að vinnuhópur hæfra manna veröi settur í að skoða reynsluna, hvemig lánskjaravísi- talan hefur þjónað tilgangi sínum og í ljósi þess veröi grundvöllurinn endurskoðaöur. Guðmundur G. Þórarinsson „Mér virðist hugsanlegt að banna að skammtíma fjárskuldbindingar verði verðtryggðar samkvæmt lánskjara- vísitölu.“

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.