Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.1989, Side 10

Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.1989, Side 10
10 FÖSTUDAGUR 6. OKTÓBER 1989. "I Útlönd Dalai Lama ræðir við fréttamenn eftir að tilkynnt var að hann hlyti friðar- verðlaun Nóbels i ár. Dalai Lama situr nú alþjóölega friðarráðstefnu í Kali- forníu i Bandarikjunum. Simamynd Reuter kínversk yf irvöld Aðeins nokkrum klukkustundum eftir að Dalai Lama, andlegum leið- toga Tíbeta, var tilkynnt í gær að hann hefði fengið friðarverðlaun Nóbels fyrir friðsamlega baráttu fyr- ir frelsi þjóðar sinnar, notaði hann tækifærið tii að gagnrýna kínversk yfirvöld. Kvað hann þau kerfisbund- iö brjóta niður lífsþrótt Tibeta jafn- framt því sem hann lofaði jafnframt mótmælendur í Kína og kallaði þá baráttumenn fyrir frelsi. Hvatti Dalai Lama aðra til þess að fara að dæmi sínu og beita ekki of- beldi hversu örvæntingarfullir sem þeir væru. Kínversk yfirvöld fordæmdu í gær úthlutun friðarverðlaunanna og sögðu hana íhlutun í innanríkismál- efni Kína. „Dalai Lama er ekki bara andlegur leiötogi heldur einnig pólit- ískur útlagi sem reynir að grafa und- an sameiningu kínversku þjóðarinn- ar,“ var sagt í tilkynningu frá kín- verska sendiráðinu í Osló í gær. Úthlutun friðarverðlauna Nóbels til Dalai Lama gæti orsakað póhtísk- an storm, segja sérfræðingar. Vest- rænir stjórnarerindrekar í Peking segjast óttast meiri mótmæh í Lhasa, höfuðborg Tíbets, vegna þess að Dalai Lama hlaut verðlaunin. Herlög hafa verið í gildi í Lhasa frá þvi í mars er til óeirða kom þar. Einnig er talið að samskipti Ind- lands og Kína geti versnað þar sem Dalai Lama býr á Indlandi ásamt mörgum tíbetskum útlögum. Til- kynningin um verðlaunin kom aö- eins nokkrum dögum áður en vara- forsætisráöherra Kína, Wu Xueqian, er væntanlegur í heimsókn til Nýju Delhí. Til að móðga ekki Kínverja voru indversk yfirvöld því varkár í orðalagi er þau lýstu yfir ánægju sinni með úthlutun verölaunanna. Reuter Anægðir Tíbetar í flóttamannabúðum í Nýju Delhi á Indlandi með mynd af leiðtoga sínum. Simamynd Reuter Dalai Lama gagnrýnir Sjaldan hafa verið jafnlitlar líkur á því að Dalai Lama, andlegur leið ' togi Tíbet, fái að sjá aftur heimaland sitt. Stjómin í Peking segir Tíbeta í útlegð bera ábyrgð á óeirðunum í Lhasa í mars síðastliðnum og það þýðir í raun að kínversk yfirvöld telja Dalai Lama ábyrgan. í mars síðastliönum, þegar sextán manns létu lífið í þriggja daga óeirð- um og herlög voru sett á i Lhasa, voru þrjátíu ár frá því aö Dalai Lama flúði frá Tíbet ásamt íjölda stuðn- ingsmanna sinna um Himalayafjöll til Indlands. Núverandi Dalai Lama, sem í raun heitir Tenzin Gyatso, er sá fjórtándi í röðinni. Hann var aðeins fimm ára þegar hann árið 1940 var fluttur til Lhasa og gerður aö andlegum leið- toga Tíbet. Sextán ára gamall tók hann að sér stjórn landsins. Útnefndur tveggja ára Tíbetar, sem eru búddatrúar, trúa því að eftir dauða andlegs leiðtoga þeirra taki sál hans sér bólfestu í nýjum líkama. Núverandi Dalai Lama var tveggja ára þegar munkar frá Lhasa komu til afskekkts þorps þar sem foreldrar hans bjuggu. Höfðu munkarnir séö tákn speglast í hinu heilaga Lhameu Latso vatni: þrjá upphafsstafi, klaustur með gylltu þaki og hús með blágrænum þaksteini. Það var allt sem þeir höföu til að fara eftir. Þeir fundu klaustrið og húsið í þorpinu. Tenzing Gyatso litli þekkti strax bænakrans og staf hins látna Dalai Lama. Munkarnir sannfærðust og nokkrum árum seinna var dreng- urinn fluttur til þúsund herbergja hallar í Lhasa þar sem hann lærði að stjóma landinu. Innrás kommúnista Árið 1950, þegar Dalai Lama var fimmtán ára, gerðu kínverskir kommúnistar innrás í Tíbet og lýstu því yfir aö þaö væri kínverskt yfir- ráðasvæði. Tíbetar mótmæltu og vis- uðu til þess aö Dalai Lama hinn þrettándi hefði, árið 1912, slitið öllu sambandi við Kina í kjölfar falls keis- arans. Dalai Lama, sem tók við stjóminni 1951, vildi ekki grípa til vopna gegn Kínveijum þar sem hann var mót- fallinn ofbeldi. Hann reyndi að varð- veita trú, menningu og þjóðfélags- skipan Tíbeta en jjrýstingur Kínverja jókst stöðugt. Arið 1954 fór Dalai Lama til Peking til viðræðna við Mao. Þar dvaldi Dalai Lama í næst- um eitt ár og þegar hann sneri heim hafði ástandið versnað. Kínvetjar Þrjátíu ár í útlegð Tibetskar konur við bænastund í Nýju Delhi á Indlandi í gær. Um tvö hundr- uð tíbetskir útlagar tóku þátt í bænastundinni til að minnast þeirra Tibeta sem féllu í átökum við kinverska hermenn í Lhasa í mars síðastliðnum. Simamynd Reuter beindu árásum sfnum sérstaklega að hinum mörgu klaustrum í landinu. Dalai Lama reyndi í lengstu lög að leita sátta en 1956 bmtust út bardag- ar milli kínverskra hermanna og tí- betskra skæmliða. Enn reyndi Dalai Lama málamiðlun. Flótti Þann 12. mars 1959 lýsti stjórn Dalai Lama yfir sjálfstæði Tíbet. Uppreisnin mistókst og nokkmm dögum seinna flúði Dalai Lama til Indlands. Hann settist að í bænum Dharamsala í Himalaya þar sem hann myndaði útlagastjórn í óþökk indverskra yfirvalda. Starfsemi sína og stuðningsmanna sinna hefur Dalai Lama fjármagnaö með gulli og silfri fyrir andvirði rúm- lega þijú hundrað milljóna íslenskra króna sem smyglað var frá Tíbet 1951. Hann hefur einnig haft tekjur af ævisögu sinni, Land mitt og þjóð, auk þess sem hann hefur fengið framlag frá indversku stjórninni. Á ferðum sínum um heiminn hefur hann lagt áherslu á kröfur Tíbeta um að Kínveijar færu frá Tíbet og að Tíbet yrði sjálfstætt ríki. Málamiðlun í ræðu á Evrópuþinginu í fyrra kvaðst Dalai Lama þó fús til að sam- þykkja málamiðlun. Hann sagðist fallast á að Tíbet fengi sjálfsstjórn en að Kína færi með utanríkismál þess. Hann var einnig fús til að sam- þykkja dvöl kínversks herliðs í landinu þar til friðarráðstefna yrði haldin og Tíbet lýst sem friðað og herlaust svæði. Óeirðirnar í Tíbet í mars og fjöldamorðin í Peking í júní urðu til þess að ekkert varð úr samn- ingaviðræðum. Þjóðir, sem lagt hafa áherslu á góð samskipti viö Kína, hafa oft tekið á móti Dalai Lama með blendnum til- finningum. í Noregi, þar sem í gær var tilkynnt að hann hlyti friðar- verðlaun Nóbels, aflýstu í október í fyrpa kirkju- og menntamálaráð- herra Noregs, Mary Kvidal, og for- maöur utanríkisnefndar þingsins, Káre Willoch, ráögerðum fundum sínum með hinum andlega leiðtoga Tíbet. Var það í kjölfar mótmæla frá sendiráði Kína í Osló. Margir stjórn- málamenn og Tíbetvinir í Noregi mótmæltu þessu hugleysi. Sjálfur lét Dalai sem ekkert væri. Hann gerði að gamni sínu við frétta- menn og vildi ekki tjá sig um máhð. Helst vildi hann ræða um heimspeki og um hina sex milljón landa sína sem enn búa í Tíbet. Dalai Lama sagði að ef skilyrði þeirra bötnuöu ekki væri engin ástæða til að ræða heimkomu hans. Hann kvaðst ekki ætla að taka þátt í stjórnmálum ef hann kæmi heim aftur. Það gæti orðið til þess aö koma í veg fyrir heilbrigt lýðræðislegt and- rúmsloft. Hann myndi eingöngu snúa heim sem trúarlegt tákn. NTB M or hressandi ad komast f nýtt umhvtrfi Amsterdam er engu öðru lík. Þar finnurðu örugglega eitthvað til þess að lífga upp á tilveruna. Allir eiga það inni hjá sjálfum sér að kynnast þessari viðskiptum í mörg hundruð ár. Þeir vita af reynslunni hvað gildir þegar fólk ætlar að versla: góð vara, góð þjónusta og umfram allt gott og hagstætt verð. Það er gott að vera f Amsterdam Hollendingar eru gestrisnir, hlýlegir og

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.