Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.1990, Blaðsíða 14

14
MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 1990.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖREiUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTjANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÚNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK.SlMI (1J27022 - FAX: (1 )27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1000 kr.
Verð í lausasölu virka daga 95 kr. - Helgarblað 115 kr.
Stöð tvö í herkví
Ef marka má fréttir um áramótin gekk mikið á í
málum Stöðvar tvö. Verslunarbankinn leitaði í örvænt-
ingu að nýjum aðilum sem vildu leggja fé í fyrirtækið
og það munu eigendur Stöðvarinnar hafa einnig gert.
Um tíma leit út fyrir að ríkisstjórnin hefði afskipti af
máhnu með því að veita ríkisábyrgð fyrir auknum lán-
um en á endanum var stofnað eignarhaldsfélag um
reksturinn, þar sem Verslunarbankinn hefur hreinan
meirihluta. Stöð tvö er komin í herkví.
Stofnun Stöðvar tvö var og er mikið afrek. Jón Óttar
Ragnarsson og félagar hans hafa unnið þrekvirki á stutt-
um tíma með sjónvarpsstöð sem hefur veitt Ríkisútvarp-
inu verðuga samkeppni og aukið íjölbreytni og vídd í
þessum áhrifamikla fjölmiðli. Það þurfti bæði kjark og
bjartsýni til að leggja í það stórvirki að hrista heila sjón-
varpsstöð fram úr erminni á stuttum tíma og fáum hefði
tekist það, nema einmitt stórhuga mönnum á borð við
Jón Óttar. Sá heiður verður ekki af honu'm tekinn, hvað
sem verður um áframhaldandi völd hans á Stöð tvö.
Hins vegar þótt mörgum þetta kraftaverk hafa á sér
nokkurn ævintýrablæ, með hliðsjón af því litla íjár-
magni sem í upphafi var lagt fram í hlutafé. Nú hefur
komið í ljós að Verslunarbankinn hefur fjármagnað
fyrirtækið og veðjað á það, með þeim afleiðingum að
hundruð milljóna eru í vanskilum. Stöðvarmenn sjálfir
óskuðu eftir ríkisábyrgð fyrir fjögur hundruð milljón-
um, svo að meira en lítið vantar upp á til að endar nái
saman.
Ef Verslunarbankinn hefur lent í erfiðleikum vegna
mikillar fyrirgreiðslu til Stöðvarinnar er ekki við neinn
að sakast nema hann sjálfan. Oft hefur því verið haldið
fram að ríkisbönkunum sé stjórnað af pólitíkusum sem
misnoti bankana til að hygla skjólstæðingum sínum.
Ekki verður það sagt um Verslunarbankann sem er
hlutafélag einstaklinga og fyrirtækja og á allt sitt undir
eigin stjórn. Það hlýtur að koma viðskiptavinum bank-
ans nokkuð á óvart að bankinn hafi teflt framtíð sinni
og eiginfjárstöðu í hættu með jafnríflegum lánveitingum
til Stöðvarinnar sem raun ber vitni. Hefði þó mátt halda
að bankamenn hefðu lært sína lexíu í margháttuðum
og margfrægum gjaldþrotum, þar sem lánafyrirgreiðsla
hefur farið úr öllum böndum.
Það er auðvitað mál Verslunarbankans ef hann hefur
viljað halda rekstri Stöðvar tvö gangandi með ótak-
mörkuðum lánum og hann getur við sjálfan sig sakast.
Það er hins vegar óskiljanlegt með öllu þegar ríkisstjórn-
inni eða einstökum ráðherrum dettur í hug að ganga í
ábyrgð fyrir auknum lánveitingum. Nógu slæmt er það
þegar stjórnmálamenn ráðstafa almannafé til að reka
sín eigin málgögn þótt þeir fari ekki einnig að kaupa
sér frið hjá óháðum fjölmiðlum með því að halda í þeim
lífmu.
Hvað kemur ráðherrum við hverjir eru eigendur
Stöðvar tvö? Eru hugljúfir sjónvarpsþættir um líf og
störf einstakra ráðherra ef til vill í einhverjum tengslum
við tilætlaða góðvild? Er verið að biðja um grið í frétta-
flutningi? Sú hugsun er nærtæk að sjónvarpsmenn séu
góðir við stjórnvöld til að stjórnvöld verði góð við þá.
Eru ekki svona vinnubrögð á útleið í Austur-Evrópu?
Vonandi tekst eignarhaldsfélagi Verslunarbankans
og Stöðvarmönnum sjálfum að bjarga sínu skinni. Stöð
tvö er búin að sanna tilverurétt sinn, hverjir svo sem
kunna að stjórna henni í framtíðinni.
Ellert B. Schram
í aldanna rás hefur það fallið í hlut
kvenna að gæta þess að eyða ekki
um efni fram en sjá jafnframt til
þess að allir í íjölskyldunni fái sinn
skerf og nái að dafna. Konur hafa
því mikla reynslu í því að gera
raunhæfar áætlanir. - Þær gæta
þess að láta léttar pyngjur sínar
aldrei tæmast alveg.
Tómur ríkiskassi
Sú saga er gömul, en virðist þó
árlega ný, að nú sé ríkiskassinn
tómur pg enn á ný skuli aðhalds
gætt. Ár eftir ár stöndum við
frammi fyrir því að stjórnvöld hafa
fariö ógætilega með sameiginlega
íjármuni okkar og gert áætlanir
sem ekki standast.
Á árinu 1989 námu útgjöld ríkis-
ins 8,8 milljörðum umfram það sem
áætlað var fyrir ári. Þegar líða tek-
ur á árið vakna menn við vondan
draum, heíja leit að nýjum tekju-
hndum fyrir ríkiskassann og hefja
niðurskurð á útgjöldum ríkis-
ins.
Sá niðurskurður getur aldrei orð-
ið annað en handahófskenndur því
menn viðurkenna of seint í hvert
óefni stefnir. Þess vegna næst held-
Olafur Ragnar Grímsson fjármálaráðherra virðir fyrir sér frumvarp til
fjárlaga fyrir árið 1990 - lög sem greinarhöfundur segir fjarri því að
bera kvenlegt yfirbragð.
Ríkiskassinn og
léttar pyngjur
ur aldrei sá spamaður sem sífellt
er talað um.
Táknrænar
breytingartillögur
í ljósi þess að ríkissjóður er nú
verr staddur en oft áður völdu
kvennalistakonur að flytja aðeins
örfáar breytingartillögur við
afgreiðslu fjárlaga fyrir árið
1990.
Tillögumar eru auðvitað engan
veginn tæmandi en þær era tákn-
rænar fyrir þau mál sem kvenna-
listakonur bera fyrir brjósti.
Fyrst ber að nefna tÖlögur um
fjárframlög til að gera sérstakt átak
í uppbyggingu atvinnu fyrir konur,
ekki síst úti á landsbyggðinni. Eins
og öllum er ljóst hefur atvinnuleysi
farið vaxandi allt árið. Konur eru
í miklum meirihluta atvinnulausra
og því nauðsynlegt að huga að
þeirra atvinnumálum sérstaklega.
Tvær tillögur vom fluttar um
aukinn stuðning viö Kvennaat-
hvarfíð í Reykjavík og Samtök
kvenna gegn kynferðislegu ofbeldi.
Því miður virðist vaxandi þörf fyr-
ir starfsemi sem þessa en í byrjun
desember höfðu komið jafnmargar
konur í Kvennaathvarflð og þang-
að leituðu allt árið 1988. - Fjöldi
fómarlamba kynferðislegs ofbeld-
is, sem leitar stuðnings og ráðgjaf-
ar, fer ört vaxandi. Er því afar mik-
ilvægt að viðurkenna starf stuðn-
ingshópa og siðferöileg skylda sam-
félagsins aö veita þeim lágmarks-
stuöning.
Gerð var tillaga um örlítið fram-
lag til UNIFEM, þ.e. hjálparstarfs
Sameinuöu þjóðanna fyrir konur í
þróunarlöndunum. Talið er að 2/3
allra fjölskyldna í þróunarlöndun-
um séu á framfæri kvenna. Það er
stefna þeirra landa, sem leggja
metnað sinn í uppbyggilega þróun-
araðstoð, aö beina aðstoðinni til
kvenna. Á þann hátt er tryggt að
hjálpin kemur mörgum til góða og
konur í þróunarlöndunum sjá fyrst
og fremst um þá matvælafram-
leiðslu sem þar fer fram.
Loks var gerð tillaga um aukið
fjárframlag til aukinnar fræðslu
varðandi kynlíf, getnaðarvarnir og
barneignir en mikið skortir á aö
lögboðinni fræðslu um þessi mál
sé sinnt á viðunandi hátt.
Afgreiðsla Alþingis
Aukin útgjöld ríkissjóðs vegna
tillagna Kvennalistans heföu orðið
um 270 milljónir. Á síöasta ári fóru
útgjöld ríkissjóðs 8,8 milljörðum
fram úr áætlun. Frá fyrstu um-
ræðu fjárlagafrumvarpsins nú
KjáUarinn
Danfríður
Skarphéðinsdóttir
þingkona Kvennalistans
hækkuðu útgjöldin um tæpa tvo
milljarða.
Ekkert bendir til að áætlanir fyr-
ir árið 1990 standist betur en hin
fyrri ár. Kvennalistakonum hefði
því ekki þótt það nein ofrausn að
þingmenn hefðu greitt tillögum
þeirra atkvæði sitt. Svo varð ekki.
Allar tillögurnar voru felldar!
Hefðbundinn niðurskurður
Sá niðurskurður, sem fyrirhug-
aður er á árinu 1990, er ómarkviss
og kemur verst niður á þeim er síst
skyldi. Því fer fjarri að fjárlög árs-
ins 1990 beri með sér kvenlegt yfir-
bragð. Það er t.d. andstætt hugs-
unarhætti kvenna að þrengt sé að
bömum með þeim hætti sem ríkis-
stjórnin boðar með niðurskurði í
skólakerfinu. Það virðist algjörlega
hafa farið framhjá höfundum
frumvarpsins að í skólum landsins
eru margir einstaklingar með fjöl-
breytilegar þarfir og það getur
skipt sköpum um alla framtíö
bamanna hvemig komið er til
móts við þær þegar í bemsku.
Hverjum manni ætti að vera ljóst
að ekki er hægt að skera niður án
minnsta tillits til þess hvers konar
starfsemi fer fram innan veggja
hinna ýmsu stofnana. í niöur-
skurði stjórnvalda til skólamála
endurspeglast sá skortur á framtíð-
arsýn sem alltof lengi hefur hrjáð
stjóm landsins.
Handahófskenndur
niðurskurður leiðir
ekki til sparnaðar
Stöðnunin, sjálfvirknin og for-
gangsröðunin, sem birtist í fjárlög-
unum fyrir 1990, er konum engan
veginn að skapi. Kvennahstakonur
hafa oft og iðulega minnt á að
stefna hinnar hagsýnu húsmóður á
ekki síður við um sameiginlega
sjóði okkar allra en fjármuni hvers
heimilis.
Við hefðum gjarnan viljað gera
tillögur um sparnað samhliða fyrr-
nefndum breytingartillögum. Slíkt
er þó ekki hrist fram úr erminni
þegar staðið er utan stjórnarráös.
Til þess að ná fram raunveruleg-
um sparnaði verður að gera um
hann áætlanir. Vonlaust er aö
grípa til óskipulegs niðurskurðar á
elleftu stundu. Það stuðlar aöeins
að því að gera vandann enn illleys-
anlegri en vera þyrfti.
Ný vinnubrögö,
breytt forgangsröðun
Konur hafa enn ekki komið svo
nærri ríkiskassanum að sjónarmið
hinnar hagsýnu húsmóður hafi
fengiö að njóta sín í þágu okkar
allra. Konur hafa því hvorki átt
hlutdeild í gerð áætlana um sam-
eiginlega búreikninga okkar né
heldur hafa þær staðið að þeirri
umframeyðslu sem endurtekur sig
á ári hverju.
Kvennalistakonur hafa frá upp-
hafi lagt áherslu á nýstárleg vinnu-
brögð og breytta forgangsröðun
verkefna. Með breyttri forgangs-
röðun er fyrst og fremst átt við að
þarfir fólksins séu ætíð hafðar að
leiðarljósi þegar ákvarðanir em
teknar. í breyttri forgangsröðun
felast líka mikhr möguleikar til
spamaðar og skynsamlegrar hag-
ræöingar.
Með þetta í huga þarf.að móta
fjárlög í framtíðinni.
Danfríður Skarphéðinsdóttir
„Vonlaust er aö grípa til óskipulegs
niöurskurðar á elleftu stundu. Þaö
stuðlar aðeins aö því að gera vandann
enn illleysanlegri en vera þyrfti.“