Dagblaðið Vísir - DV - 14.05.1990, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 14. MAÍ 1990.
15
Glansmyndin og
raunveruleikinn
í þeirri glansmynd sem sífellt er
hampað af fámennisveldi Sjálf-
stæðisílokksins í Reykjavík er
dregið fram að í borginni sé einkar
traust fjármálastjórn. Nú er borgin
gífurlega stórt „fyrirtæki" og því
kemur orðið forstjóri oft upp í huga
manna þegar borgarstjóra ber á
góma. En hvaða mynd yrði dregin
upp af forstjóra sem hefði ámóta
feril í fjármálastjórn og vinnu-
brögðum og kemur fram í eftirfar-
andi dæmum?
Fyrsta dæmi:
Við fyrstu fjárhagsáætlun þar
sem ráðhús kom við sögu í árslok
1987 var heildarkostnaður áætlað-
ur 750 milljónir króna. Þar var
innifalinn hönnunarkostnaður og
þriggja hæða bílakjallari. Það þarf
vart að taka fram að áform um
byggingu ráðhúss á kjörtímabilinu
voru ekki tíunduð fyrir kjósendum
fyrir kosningarnar 1986.
í árslok á þessu ári er kostnaður
vegna ráðhússins kominn í tæplega
1700 milljónir króna. Bílakjallarinn
þriggja hæða hefur skroppið sam-
an í rúma eina hæð. Og reikna má
með að heildarkostnaöur verði
kominn í tæpa þrjá milljarða þegar
byggingin verður fullbúin.
Hönnunarkostnaður ráðhússins
er að nálgast hálfan milljarð, 500
milljónir króna, en ekki mátti
hanna bygginguna af yfirvegun
áður en verkið var hafið Það lá svo
mikið á að byggja að það þurfti að
hanna þessa flóknu framkvæmd
samtímis byggingarstarfinu.
Þó tekið sé tillit til verðbólgu hef-
ur kostnaður hátt í þrefaldast frá
því fyrsta fjárhagsáætlun var
kynnt. Þætti þetta vönduð íjár-
málastjórn í stórfyrirtækjum?
Annaðdæmi:
Um áramótin voru tvær hæðir
Kjallariim
Kristín Á. Ólafsdóttir
borgarfulltrúi. 2. maður á
H-lista Nýs vettvangs
teknar af Fæðingarheimili Reykja-
víkur og þær leigðar út til lækna.
Leigugjaldið vitnar um tillitssemi
við læknahópinn en ekki borgar-
sjóð. Örfáum mánuöum síðar fer
fámennisvaldið til sömu lækna og
biður þá að leigja borginni hálfa
hæð til baka. Vitnar þetta um
trausta og góða stjórnun?
Endurleigan var auðvitað aum-
legt yfirklór af ótta við harða gagn-
rýni. Og hún bjargar ekki því að
metnaðarfullt starfsfólk fæðingar-
heimilisins er hætt störfum eða
búið að segja upp. Það nýjasta í
þessu ljóta máli er svo rétt komið
upp á yfirborðið. Enn er ófrágengið
samkomulag við læknana um það
húsnæði sem meirihlutinn hrósaði
sér af í borgarstjórn fyrir mánuði
að vera búinn að fá. Hvað væri
gert við stjórnendur fyrirtækis sem
ástunduðu svona vinnubrögð?
Þriðja dæmi:
Einatt er látið í það skína að ríf-
legar tekjur borgarinnar séu
traustri fiármálastjórn að þakka.
Staðreyndin er hins vegar sú að
síðustu 2 kjörtímabil hafa veriö
borgarsjóði einkar hagstæð. 1984
urðu skatttekjur verðmeiri en áður
vegna þess að verðbólga hafði verið
keyrð niður. Þegar staðgreiðsla
skatta var tekin upp 1988 breikkaði
útsvarsstofn sveitarfélaga og skil-
aði fullverðtryggðum krónum inn
í borgarsjóð jafnharðan. Útsvarið
var 1.380 milljón krónum hærra en
árið á undan eða tvöfóld aukning
milli ár^ miðað við 1986/1987.
Þar að auki hefur borgin fengið
óvænta „happdrættisvinninga“
eins og fiölgun íbúa um 10.635
„Þegar fámennisveldi Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík sýnir myndir af
athöfnum sínum taka flestir fjölmiðlar
landsins upp glansmyndina og birta
gagnrýnislaust. Þeir hafa ekki treyst
sér til að skyggnast á bak við myndina
og skoða kaldan raunveruleikann.“

„I árslok á þessu ári er kostnaður vegna ráðhússins kominn í tæplega
1700 miilj. króna,“ segir greinarhöf. m.a.
manns frá 1982 fram að síðustu
áramótum. Þetta gefur að sjálf-
sögðu meiri útsvarstekjur. Enn
fremur „gleymist“ oft í samanburði
Reykjavíkur við önnur sveitarfélög
að borgin fær mun meiri aðstöðu-
gjöld en þau. Það kemur m.a. til
vegna þess að hér eru ýmis lands-
fyrirtæki og ríkisstofnanir sem
gefa vel af sér. Fasteignamat er hér
hærra en víðast annars staðar og
þar af leiðandi eru fasteignagjöld,
sem Reykvíkingar þurfa að greiða,
hærri en hjá öðrum landsmönnum.
Hagkvæmni stærðarinnar skilar
einnig sínu.
Ef arður fyrirtækja veröur mikill
láta góðir stjórnendur eigendur og
starfsmenn njóta þess. En hvað
gera þeir í Reykjavík? Samkvæmt
samanburði í desember sl. á laun-
um 12 sveitarfélaga til starfsmanna
sinna í 11 starfsgreinum kom í ljós
að höfuðborgin var á botninum í
öllum tilfellum nema einu. 8-12
þúsund króna munur á grunn-
mánaðarlaunum var algengur og
fór upp i 19 þúsund krónur. Þætti
þetta traust fyrirtæki? Er sennilegt
að það veitti góða þjónustu?
Þegar glansmyndin hrynur
Þegar fámennisveldi Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík sýnir myndir
af athöfnum sínum taka flestir fiöl-
miðlar landsins upp glansmyndina
og birta gagnrýnislaust. Þeir hafa
ekki treyst sér til að skyggnast á
bak við myndina og skoöa kaldan
raunveruleikann.
Þótt þúsundir borgarbúa mót-
mæltu fyrirhugaöri byggingu ráð-
húss var ekki hlustað á fólkið. Aðal
sáttasemjari „kolkrabbans" og
talsmaður fámennisveldisins í
Reykjavík sagði meira að segja af
landskunnu lítillæti sínu að hann
hygðist láta mótmæh borgarbúa
rykfalla í skjalageymslum borgar-
innar.
Svipaða sögu er að segja um Fæð-
ingarheimili Reykjavíkur: - En að-
fór fámennisveldisins að því verð-
ur Sjálfstæðisflokknum til ævar-
andi skammar. Þegar glansmyndin
hrynur og hrollkaldur veruleikinn
kemur í ljós mun Flokkurinn vænt-
anlega átta sig á því.
Kristín Á. Ólafsdóttir
Manngildið fyrst
Kvennalistinn er öðruvísi en
önnur samtök sem bjóða sig fram
til bæjarstjórnar í komandi kosn-
ingum 26. maí nk. Þetta vita flestir
og finna, en ekki er víst að allir
geri sér grein fyrir því hver sé
raunverulegi munurinn. Megin-
kjarninn er röðun málaflokka.
Kvennalistinn vill manngildið
fyrst.
Börnin, fiölskylduna, dagvistar-
málin, skólamáhn og umhverfið í
fyrsta sætið. Síðan er allt hitt.
Gömlu flokkamir ætla allt í ann-
arri röð. Þeir vilja skreyta turninn
áður en búið er að koma upp sökkl-
inum og aðalhæðinni. Þeð gengur
bara ekki upp.
Turninn getur ekki hangið í
lausu lofti, hann verður aldrei fag-
urlega skreyttur fyrr en búið er að
slá upp og steypa traustan grunn
neðst, síðan örugga og styrka aðal-
hæð og þá fyrst er komið að bygg-
ingu turnsins sem má skreyta eins
og hver vill. Ef þetta hkingamál
skilst ekki þá skal ég færa þetta
yfir á forgangsröð okkar kvenna-
hstakvenna svo alhr skilji.
Treystum undirstöðurnar-
börnin
Við vitum að til að upp rísi efni-
legt, ungt fólk sem getur tekist á
við vandamál líðandi stundar, fólk
sem byggir upp atvinnuhf framtíð-
arinnar, ungt heilbrigt fólk sem er
tilbúið að takast á við lífið og allt
sem því fylgir, þá þarf að búa því
öruggt uppeldi frá fæðingu og í
KjaUarinn
Hulda Harðardóttir,
skipar sæti á framboðslista
Kvennalistans i Kópavogi
gegnum skólann. Þetta er svo ein-
falt að það er með ólíkindum að enn
í dag, árið 1990, skuli þessi mál
vera í jafnmiklum ólestri og raun
ber vitni.
Bær eins og Kópavogur, sem áður
var annálaður fyrir óvenjulegt
framtak í ýmsum félagsmálum, s.s.
hærri laun fóstra og heimahjúkr-
unarfólks, fleiri dagvistarstofnanir
en önnur bæjarfélög, minnkun
vinnuskyldu eldri launþega o.fl. í
svipuðúm dúr, á að halda áfram
að hafa forystu um slík mál.
Kópavogsbær á að sýna fordæmi
í góðu atlæti við ungar fiölskyldur
og sjá um að dagvistarþörfinni sé
fuhnægt, að skólatími allra barna
frá 6 ára til 16 ára sé fullir 8 tímar
og boðið sé upp á léttar máltíð-
ir.
Það þýðir ekkert að berja sér á
brjóst og segja, „við settum okkur
mark fyrir 10 árum og nú er því
náð,“ basta! Nei það eru komnar
nýjar þarfir og því þarf að breyta
áætlunum og halda áfram. Þetta
getur slíkur bær gert ef hann legg-
ur alla áherslu á.
Höfum ekki börnin
á vergangi
<Við getum ekki með nokkurri
samvisku tuktað 16 ára unglinga
til og sagt þeim að hætta ofbeldi
og vímuefnaneyslu. Það er orðið
allt of seint. Þau þurfa sérstaka
meðferð komin á þennan aldur.
Nei, við verðum að byrja á sökklin-
um, byrja með ungbörnin. Sköpum
fordæmið. Vinnum að því að ung-
börn fái örugga umönnun foreldra
sinna a.m.k. í 9 mánuði.
Gerum ungum feðrum kleift að
fá líka aö kynnast barninu sínu.
Leyfum foreldrunum a.m.k. að
hafa eitthvert val. Sjáum til þess
að nægileg dagvistarrými séu
ávallt fyrir hendi og þegar börnin
hefii skólagöngu 6 ára gomul verði
skóhnn samfelldur, 8 tímar á dag.
Bjóðum ekki ungum börnum að
véra á hálfgerðum vergangi þar til
þau eru orðin of stór til að vilja
þiggja stuðning eldra fólks.
Þetta er ekki eitthvert kvenna-
hjal, þetta er blákaldur veruleiki.
Börn á íslandi í dag ala sig að mestu
upp sjálf og svo eru allir hissa á
þessum börnum, þetta séu ónytj-
ungar o.s.frv.
Nei, drengir mínir, þetta eru hin
raunverulegu svoköhuöu mjúku
mál, hið daglega líf. Gott mannlíf
þrífst ekki af sjálfu sér. Við verðum
að hlúa að því. Við verðum að
leggja á okkur vinnu svo þessi mál
komist í höfn.
Nauðsyn á sérframboði
kvenna
Öll má eru kvennamál, segjum
viö gjarnan. En við viljum hafa
áhrif á forgangsröðunina. Fjöl-
skyldan á að vera í fyrirrúmi. Síðan
getum við talið öll hin máhn í röö,
atvinnumál, fiármál, íþróttamál og
öll hin kvennamáhn. Við viljum að
konur séu metnar á sínum forsend-
um en það verður að viðurkennast
að enn vantar mikið upp á aö svo
sé.
Það er hálfsorglegt dæmi um slíkt
í blaði sjálfstæðismanna í Kópavogi
nú síðast. Þar birta þeir eitt örstutt
viðtal við þrjár konur í einu. Telja
sjálfstæðismenn þar með lokið því
sem sjálfstæðiskonur hafa fram að
færa? Yfirskrift viðtalsins er: „Mis-
ráðið að konur myndi sérstaka
stjórnmálafy lkingú ‘.
Þessi fyrirsögn er greinilega okk-
ur kvennalistakonum til höfuðs.
En allt viðtalið er hrópandi dæmi
um þá nauösyn sem sérframboð
kvenna er enn. Það er hálfsorglegt
að lesa þessar línur. í lokin segir
síðasta konan í viðtalinu: „Mín
reynsla í stjórnmálum segir mér
að karlarnir eru tilbúnari að berj-
ast lengur, en konurnar draga sig
meira í hlé. Það er eins og það
myndist einhver veggur sem erfitt
er að komast í gegnum. Karlarnir
vilja ólmir hafa konur á listanum,
en helst upp á punt og það getur
verið letjandi. Húsbóndavaldið seg-
ir til sín og þau rótgrónu viðhorf
sem því fylgja. Konum hefur alltaf
veirð haldið til baka og því miður
verö ég að segja það líka að oft eru
konur konum verstar." Fá orð geta
betur sagt þaö sem er kannski
megininntakið í stefnu Kvennalist-
ans. Konur í Kópavogi, snúum bök-
um saman, fáum karlana til að
hlusta og heyra og þá getum verið
með þeim á jöfnum grunni.
Hulda Harðardóttir
„Öll má eru kvennamál, segjum við
gjarnan. En við viljum hafa áhrif á for-
gangsröðunina. Fjölskyldan á að vera
í fyrirrúmi.“