Dagblaðið Vísir - DV - 10.06.1992, Blaðsíða 16

16
MIÐVIKUDAGUR 10. JÚNÍ 1992.
Menning
Elsbeth Bérg, Gjudrun Henriksen, Lotta östlin og Hákon Fohlin i hlutverkum sínum í Ett Drömspil.
Listahátíð í Reykjavík:
Vesalings
mannfólkið
Orion-leikhúsið frá Svíþjóð kom með rómaða og
verðlaunaða stórsýningu á leiklistarhátíð, Draumleik
Strindbergs. En hvemig sem á því stóð uppfyllti hún
ekki þær væntingar sem-ég hafði gert mér um hana
fyrirfram.
Verkið er eins og kunnugt er byggt á forsendum
draumsins þar sem engin rökvlsi gildir, tímaskyn
raskast og vitundin líður án fyrirhafnar á milli ólíkra
staða.
Indra er dóttir guðsins. Hún vill kynnast tilveru
mannanna af eigin raun og fær leyfi til þess að hverfa
til jarðar. Þar nefnist hún Agnes, er boðberi um-
hyggju og kærleika og vill bæta tilveruna.
Hún hittir margvíslegt fólk og upplifir mannlífið í
draumkenndu ástandi. Á vegi hennar veröa margvís-
leg eintök úr mannlífsflórunni og verkið flýtur áfram
í laustengdum atriðum.
Heildarniðurstaða höfundar er fremur dapurleg
mynd af mannanna bömum og tilvemnni í heild. En
í stað þess að texti hans hrífi okkur og klóri í vitund-
ina virkaöi sýningin tæknileg og köld þrátt fyrir mjög
góðan leik aðalleikkonunnar sem var eiginlega sér á
parti í sýningunni.
Leikur annarra leikenda fylgir þeim fjarræna stíl
sem ræður ríkjum að hluta í sýningunni og byggðist
mikið á staölaðri tækni.
í sum hlutverkin virtust leikaramir jafnvel fremur
hafa verið valdir sem týpur heldur en leikhæfileikar
hafi verið látnir ráöa.
Draumleikur er sannarlega ögrandi verkefni fyrir
leikstjóra vegna þess hvaö formiö er margrætt. Leik-
stjórinn, Lars Rudolfsson, og Kerstin Klein-Perski
velja þá leið að færa verkið til nútímans með því að
blanda inn í það frásögn af sakamáli sem átti upphaf
sitt árið 1984 og olli miklu uppnámi í Svíþjóð.
Þessi efnisþáttur fannst mér á skjön við verkið,
trufla það og höggva í sundur. Kalt raunsæi hans og
prédikunartónn féll engan veginn að heildinni.
Af hverju ekki að skrifa alveg nýtt leikrit um þær
Agnesi og Catrine fremur en að krukka í verk Strind-
bergs, sem menn hafa áreiðanlega átt alveg nóg með
hingað til, eins og það kom úr penna hans fyrir margt
löngu?
Úrvinnslan fór líka stundum út í ókennilega sálma
og atriðin virkuðu þá eins og til uppfylhngar. Sérstak-
Leiklist
Auður Eydal
lega þóttu mér atriði, þar sem fakír nokkur sýndi Ust-
ir sínar, heldur haUærisleg og gjörsneydd allri dramat-
ík.
Sjálf umgjörðin, leikmyndin, var ágætlega unnin og
í stíl við það sem uppsetningin hefði getað verið. Bún-
ingar og gervi þóttu mér líka falla vel að inntaki verks-
ins. En sem bakgrunnur að þessari sýningu undirstrik-
aði leikmyndin enn frekar það sem mér fannst vera
sundurgerð og misátta stefna í leikstjórninni. Rétt eins
og menn hefðu ekki almennilega tekiö af skarið um
það hvaða stefnu skyldi taka við uppsetninguna og
þess vegna fylgt fram nokkrum hugmyndum í senn.
Af þessum sökum skilaði sýningin mér ekki þeim
áhrifum sem ég hafði vænst. Og mér finnst að íslensk-
ir leikstjórar hafi á umliðnum árum sýnt það í marg-
víslegum verkum sínum að þeir megi mjög vel við una
samanburðinn við þessa verðlaunuðu sýningu sem
ætti þó að vera runnin frá hjartarótum innvígðra í
draumheim Strindbergs.
Leiklist á listahátið. - Norrænir leiklistardagar.
Orionleikhúsiö, Sviþjóð.
Draumleikur
Höfundur: August Strindberg
Leikstjóri: Lars Rudollsson
Leiklistarráðunautur: Kerstin Klein-Perski
Leikmynd: Per A. Jonsson
Lýslng: Anders Rosenquist
Búningar: Maria Geber
Tónlist: Per-Aake Holmlander
SMÁAUGLÝSINGASÍMINN
FYRIR LANDSBYGGÐINA:
99-6272
QILÆNI
SfMINN
-talandi dæmi um þjónustu!
DV
DV
DV
& ListahátíöíReykjavík:
Mr. Fix-it
Fyrsta leiksýningin á Norrænum leiklistardögum var einleikur frá
Noregi. Leikarinn Lars Vik bregður sér þar í hlutverk Fritjof nokkurs
Fomlesen og byggir í verki sínu á hefð þöglu kvikmyndanna. Hann kem-
ur áhorfendum hvað eftir annað til að veltast um af hlátri yfir óförum
aumingja Fritjofs þegar hann lendir í hinum ótrúlegustu hremmingum
á sviðinu.
Allir þekkja tilburði Chaplins og Buster Keatons þegar þeir klúðra bók-
staflega öllu sem þeir koma nálægt og Lars Vik nær stílnum nokkuð
vel. Hann spilar óspart á þessum nótum, missir allt út úr höndunum og
dettur hvað eftir annað um sjálfan sig. Þegar hann ætlar t.d. aö þvo gólf-
ið festir hann auðvitaö lappimar í plastfötunum og dansar svo í þessum
óvenjulega skófatnaði um sviðið við mikinn fögnuð viðstaddra.
Uppákomumar em óteljandi og Lars Vik náði strax tökum á áhorfend-
um þegar hann byriaði sýninguna úti á götu þar sem Fomlesen snerist
um sjálfan sig og var í mestu vandræðum með að finna Borgarleikhúsið.
Undrandi ökumenn vissu ekki hvaðan á sig stóð veðrið þegar hann
missti til skiptis hattinn, töskuna og kortið af Reykjavík, og kútveltist svo
sjálfur á götunni í örvæntingarfullri tilraun til að reyna að henda reiður
á þessu dóti sínu.
Lars Vik hefur lag á að vekja og virkja áhorfendur með því að láta þá
hjálpa hinum seinheppna Fomlesen við að leysa vanda þeirra sem til
hans leita. Bömin í áhorfendahópnum taka fúslega þátt í leiknum og
Leiklist
Auður Eydal
leggja sig fram um að hjálpa honum við að greiða úr vandræðunum sem
hann kemur sér í.
En Lars Vik er ansi hrekkjóttur og hann spilar textann af fingmm fram
í sýningunni. Hann er ótrúlega fljótur að grípa á lofti það sem áhorfend-
ur leggja til málanna og snýr skemmtilega út úr orðum þeirra.
Fomlesen er lögfræðingur sem hefur stofnað sitt eigið ráðgjafarfyrir-
tæki og er afskaplega hreykinn af því. En einn hængur er þó á: Kúnnana
vantar.
Og þó að hann sé kallaður Mr. Fix-it þá er nú staðreyndin sú að F.F.
getur fáum hjálpað og allra síst sjálfum sér. Þess vegna þarf hann stöð-
ugt að leita á náðir áhorfenda sem segja honum til og semja fyrir hann
sögur sem taka oft óvænta stefnu af fyrrgreindum ástæðum.
Fomlesen er afskaplega einmana og þráir ákaft að eignast vin en einu
hringingamar, sem hann fær lengi vel, em frá mömmu gömlu sem vill
fylgjast grannt með öllu.
Einsemd hans gefur tragískan undirtón á bak við öll skrípalætin og á
sinn þátt í því að allir vilja hjálpa Fomlesen í vandræðum hans.
Lars Vik hefur ekki bara tæknina mjög vel á valdi sínu heldur er hann
líka hugmyndaríkur og snöggur að spinna úr því sem áhorfendur leggja
til mála í þessari bráðfyndnu sýningu.
Leiklist á listahátiö - Norrænir ieiklistardagar
Grenland Friteater:
Fritjol Fomlesen
Höfundur: Lars Vik
& ListahátíöíReykjavlk:
Shura Vherkassky
Síðastliðinn laugardag vom haldnir tónleikar á vegum Listahátíðar í
Reykjavík þar sem Shura Cherkassky lék píanóverk eftir Bach/Busoni,
Schumann, Chopin, Ives og Tchaikovsky.
Shura Cherkassky fæddist í Odessa í Rússlandi árið 1911 og er því kom-
inn yfir áttrætt. Hann hefur þótt og þykir enn ákaflega sjálfstæður og
skapandi í túlkun enda kom sérstæður og heillandi persónuleiki hans
berlega í ljós í leik hans á þessum tónleikum.
Tónleikamir hófust á Chaconnu í d-moll eftir J.S. Bach í umritun
Ferraccio Busonis. Þessi Chaconna er síðasti þátturinn í annarri fiðlupart-
ítu Bachs og er hún alls 29 tilbrigði um átta takta stef. Busoni, sem var
afburða píanóleikari, nýtir sér efnivið verksins til mikfila átaka og hvers
Tónlist
Áskell Másson
konar andstæðna, bæði hvað varðar yfirbragö og tækni. Shura Cherkas-
sky dró fram skarpar línur í ht og form verksins, ris og hnig vom gífur-
leg og náði hann sinfónískri breidd í tóninn. Etudes Symphoniques op.
13 eftir Robert Schumann var næst á efnisskrá. í þessum etýðum, eða
æfingum, leggur Schumann áherslu á mörg þau atriði sem áður vom
nefnd varðandi umritun Busonis á verki Backs, s.s. tilfinningalegar and-
stæður, mikinn og breiðan tón, svo og að sýna möguleika píanósins,
bæði hvað varðar tækni og hljóm. Cherkassky lék verkið af rómantískri
alvöm og var túlkun hans mjög áhrifamikil en inni á milli átakameiri
kaflanna minnti tónn hans á silfurglit. Þijú tónverk eftir Frederic Chop-
in hljómuðu næst en það vom Ballade í f-moll op. 53 nr. 4, Noctume í
f-moll pp. 55 nr. 1 og Scherzo í E-dúr op. 54. Hér skipti verulega um hljóm
og lék Cherkasskv þessi verk með léttum tón og af skáldlegu innsæi.
Three Page Sonata eftir Charles Ives var næst á efnisskránni en hún
var samin áriö 1905 og byggir á nótunum B-A-C-H. Þetta ákaflega sér-
stæða og heillandi verk virtist eiga einstaklega vel við túlkunarmáta
Cherkasskys og á undirritaður erfitt með að imynda sér flutning sem
næði meira út úr því. Þetta var í einu orði sagt stórkostlegur flutningu.
Tónleikunum lauk með því að Sherkassky lék umritun Paul Papst á
atriðum úr óperunni Eugene Onegin eftir Tchaikovsky. Paul Papst þessi
var þýskur píanóleikari sem var m.a. nemandi Franz Liszts. Þessi umrit-
un hans á tónhst Tchaikovskys er mikil tæknisýning og var flutningur
Cherkassky á þessu verki hápunktur tónleikanna.