Dagblaðið Vísir - DV - 13.04.1993, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 13. APRÍL 1993
15
Þeir einstaklingar sem eru um
þessar mundir mest áberandi í því
að fjaila um menningu og listir og
styðja hvort tveggja með orðum,
skrifum, verðlaunaveitingum og
opnu spjalli í fjölmiðlum, eru yfir
höfuð gæddir þeirri miklu snilld
að koma aldrei neinum á óvart með
skoðunum sínum, gáfum ellegar
athöfnum.
Allt þeirra æði einkennist af fyrr-
verandi framúrstefnu eða róttækni
sem hefur forpokast í álfalegum
hugum stuðningsmanna sinna.
Þrautpíndar bókmenntir
Þetta á einkum við um bók-
menntirnar. Þær er verið að þraut-
pína með stuðningi þess kjaftavits
sem áður var næstum aðeins hægt
að finna hjá frökkum alþýðumönn-
um með brjóstvit. Þeir voru yfir-
íeitt meðalgreindir og léttir í lund
og létu allt flakka, einkum á kaffi-
stofum eða í mötuneytum. Núna
er aftur á móti svipað mötuneyta-
og kafíistofuvit hlaupið í langskóla-
gengið fólk, sem hefur lært að vera
mærðarlega hresst.
Á sinni fjarlægu frumbyggjatíð
var ágætt út af fyrir sig að hafa vit
og viðhorf kostgangarans á lífmu
og listinni, en ef fyrnun brjóstvit í
mötuneytum og kafiistofukjaftæðið
kemst inn í alla skóla, kennara og
fjölmiðla, þá held ég að ekki nægi
að biðja guð að hjálpa menning-
unni, listum og skáldskap og fram-
tíð þeirra á íslandi. Ekki dugar held-
ur að höggva hausinn af skúmunum
eða munninn vegna þess að hundr-
að hausar og tenntir munnar vaxa
í þeirra stað á ólíklegustu stöðum.
Skýrleiki einfeldninnar
Helstu einkennin á þessum
þungu höfðum eru þau að heilinn
í þeim er gæddur vissum bindindis-
anda og hann er í ætt við trúboð.
Hugsunin er þar af leiðandi rekin
KjaUariim
Guðbergur Bergsson
rithöfundur
áfram af skýrleika einfeldninnar
sem gengur létt í fullorðna fólkið
með barnavitið í lok þess velmeg-
unartíma sem ropar nú sitt síðasta
yfir minningum um horfnar krásir.
Þegar ég segi að þetta séu bind-
indismenn og -konur þá á ég við
það að liðið sé bindindisfólk á
óvenjulegar hugmyndir. Hvorugt
kynið drekkur „fyrsta sopann“ af
fijóum hugmyndum sem gætu ver-
ið hættulegar fyrir „kerfið". Þar af
leiðandi liggur enginn snjall og
sprettharður fiskur undir steini
fagurgalans.
Bara leiður
Að sjálfsögðu verður enginn ölv-
aður af neinu sem þannig fólk læt-
ur út úr sér. Maður verður ekki
upphafinn og heldur ekki niður-
dreginn, bara leiður.
Trúboðið er stundað í þeim til-
gangi að meðalhóf komist hvar-
vetna á nema í orðaflaumnum og
baktjaldamakkinu. Þaö er þess
vegna pottþétt og gott fyrir aðra
trúaða „úti í bæ“ sem tilbiðja öfga-
leysi. Ég held meira að segja að ís-
lenska menningarliðið hafi próf
upp á bindindi í frumlegri hugsun
og strengi þess heit að hugsa hvorki
hátt - þá gæti því verið einhvern
tíma hent af stalli - né bera fram
„kolbrjálaða" gagnrýni eða sýna
berserkslega getu.
Að öðrum kosti kæmist það að
sjálfsögðu hvergi í menningar-
vinnu og næði engu prófi í „kjafta-
sögunum“ í fjölmiðlum.
Guðbergur Bergsson
„Trúboðið er stundað í þeim tilgangi að meðalhóf komist hvarvetna á nema í orðaflaumnum og baktjalda-
makkinu," segir Guðbergur m.a. í greininni.
„ ... effyrrumbrjóstvitímötuneytum
og kafFistofukjaftæðið kemst inn í alla
skóla, kennara og fjölmiðla, þá held ég
að ekki nægi að biðja guð að hjálpa
menningunni... “
Líst best á biðleik
Ég hef oft velt því fyrir mér hvers
vegna við íslendingar þurfum að
vinna fleiri vinnustundir fyrir
nauðþurftum, svo sem húsnæði
fæði og klæði, heldur en þær þjóðir
sem við berum okkur helst saman
við. Og þá aðallega aðrar þjóðir á
Norðurlöndum.
Að vísu er landið eyland í miðju
Atlantshafi og langt og dýrt að
sækja allar vörur sem við flytjum
til landsins en það skýrir þennan
mismun einungis að litlum hluta
og það réttlætir engan veginn verð
á íslenskum vörum þó svo að í þeim
sé innflutt hráefni að hluta.
Tveir meginþættir
Ég held að kjör verkafólks í dag
séu afleiðing af tveim meginþátt-
um, og þar er þyngst á metum, að
undanfarinn áratug eða svo, hefur
verið samið án átaka, það hefur
verið farið eins langt og hægt er
hverju sinni án verkfalla.
Vegna þess að þegar sverfa hefur
KjaUarinn
Gunnar Árni
Þorkelsson
stjórnarmaður i Dagsbrún
átt til stáls hefur fólk valið þessa
samninga frekar en að fara í verk-
fall og sjá hvað út úr því kæmi.
Maður heyrir oft þær raddir að
verkfóll borgi sig ekki vegna þess
að það sem í þau fari náist ekki í
samningunum sem í kjölfarið sigla.
Því vil ég minna á að margir fé-
lagslegir þættir standa eftir sem
náðst hafa með verkfóllum, svo
sem ATVINNULE YSISTRY GG-
INGASJÓÐUR sem samið var um
1955 eftir harða baráttu og verka-
fólk gaf eftir, að hluti af launum
þess færi í þennan sjóð og við erum
að uppskera nú á þessum atvinnu-
leysistímum.
Og þá er það hinn meginþáttur-
inn sem snýr að verkalýðsforyst-
unni. Mér fmnst að hún hafi ekki
verið nægjanlega hvöss og fylgin
launakröfum þegar tími var til, svo
sem þegar einhver þrýstingur var
á vinnumarkaðnum og almennt
launaskrið.
Þá var tækifæri til sóknar sem
mér finnst að ekki hafi verið nýtt
nægjanlega. Ég minnist þess að í
einum samningum, sem ég tók þátt
í, (1988 að mig minnir) var skrifað
undir kauphækkanir sem voru
bara færðar til samræmis við greitt
kaup þannig að það voru starfs-
menn hinna ýmsu fyrirtækja sem
höfðu náð þessu fram með ýtni og
óánægjukurri en verkalýðsforyst-
an kom á eftir og skrifaði undir.
Þetta held ég að séu tvær megin-
orsakir þess að kjörin okkar í dag
eru ekki betri en raun ber vitni.
Ekki tími til sóknar
Núna á tímum minnkandi þjóð-
artekna, samdráttar í sjávarafla,
lækkandi verðs á fiski og síðast en
ekki síst minnkandi atvinnu er
augljóslega ekki tími til sóknar.
Þessar kringumstæður leiða af sér
vamarbaráttu. Nú þurfum við að
veija kjörin. Það gæti svo farið að
við þyrftum að grípa til aðgerða til
þess eins að veijast frekari kjara-
rýmun. Því það hefur ekki staðið á
stjómvöldum og atvinnurekendum
að nýta sér þessar aðstæður til hins
ýtrasta. Sem dæmi má nefna að til
em þeir atvinnurekendur sem hafa
sagt upp starfsfólki og endurráðið
það á lægri launum þar sem ein-
hverjar yfirborganir hafa verið. Og
stjómvöld lögðu á aukinn tekju-
skatt einstaklinga til að hjálpa ís-
lenskum atvinnurekendum að reka
fyrirtækin sín. Ég er ekki í vafa um
að tíminn á kynningunni á hinni
dökku þjóðarspá var vandlega val-
inn, af stjórnvöldum.
Og kannski eiga þeir eitthvað enn
í handraðanum til þess að hrella
okkur með.
Því líst mér best á biðleik í stöð-
unni í dag, lofa öllu þessu fári að
líða hjá. Halda öllum samningum
lausum því þá getum við gripið til
aðgerða með skömmum fyrirvara
ef stjómvöld ganga lengra en við
getum sætt okkur við.
Gunnar Þorkelsson
„Þessar kringumstæður leiða af sér
varnarbaráttu. Nú þurfum við að verja
kjörin. Það gæti svo farið að við þyrft-
um að grípa til aðgerða til þess eins að
verjast frekari kjararýrnun.“
Spíritismi
Lífsskoðun
„Spíritismi
er lífsskoðun
cn ekki trúar-
brögð og er til
hjá Ölium
þjóðum, trú-
arbrögðum og
kynþátttum,
burtséð frá
trúararfi. heima-
Spíritisminn er gefandi kærleiks-
aíl til alls mannkyns sem gerir
sérhverjum einstaklingi grein
fyrir persónulegri ábyrgð á tilvist
sinni og breytni. Mest er áberandi
sú viöleitni spíritismans að sanna
framhaldslíf. Minna ber á við-
leitni spíritista að kynnast sjálf-
um sér sem ódauðlegri sál,
þroska sjálfa sig og viðhafa um-
burðarlyndi gagnvart öðrum.
Vitundin og fullvissan um til-
vist og fegurð framhaldslífs og
tilgang sköpunarverks Guðs ger-
ir mannlífið fegurra og kærleiks-
ríkara. Tilbeiðsla til Guðs, hvem-
ig sem hann er séður eöa skil-
greindur, bænir sem eru gefnar
frá dýpstu hjartans rótum, til
annrra og fyrir aðra, eru það
þroskaail sem gerir sérhvern að
spíritísta. Að gefa af sér á óeigin-
gjarnan hátt, í kærleika til alls
og allra, er það sem þroskar sér-
hveija persónu til skiinings á iíf-
inu. Spíritismi er lífsskoðun sem
á virkan hátt leiðbeinir sérhverj-
um til skilnings á sjálfum sér, á
lífinu og tilverunni, meðvitundar
um persónulega ábyrgð á orðum
og athöftium, samliengis milli
orsaka og afleiðinga, jákvæðs
viðhorfs til alls og allra, breytir
gildismati og lífviðhorfi sérhvers
manns. Þess vegna er spíritism-
inn gefandi og jákvæð skoðun.“
Vandmeðfarið
„Oft er orö-
ið spíritismi
notað sem
samheiti með
sálarrann-
sóknum og
dulsálaifræði
en spíritismi
er trúarbrögð
og hug-
myndafræöi.
Forsendur
hennar standast ekki út frá
trúnni á Jesú Krist, frelsarann
krossfesta og upprisna, boðskap
hans um fyrirgefningu syndanna
og lífið eilífa. Forsendan, sem
spíritistar gefa sér að sálir iram-
liðinna þurfi lijálp okkar til að
komast yfir um getur ekki staðist
kristnar forsendur. Tilburöir
spíritista til að ná sambandi við
þá látnu hafa oft verið verkfæri
loddara og svikahrappa, þó til sé
einlægt og heiðarlegt fólk meðal
miðla. Oft eru tilraunir syrgjenda
til að halda sambandi við sína
látnu i gegnum miðla skaðlegar,
stuðla að óeölilegri bindingu við
hinn látna og tefja eðlilega fram-
vindu gegnum sorg til huggunar.
Ég afneita ekki tilvist dulmagna
og huiinna hcima. Stundum er
fólki veitt innsýn í þá hluti og er
það vandmeðfarin náðargjöf.
Okkur er ekki ætlað að skyggnast
þar inn um gáttir. Jesús var
spurður uin framhaldslífið. svar-
aði fáu en benti á leiðina til eilifs
lifs: Að elska Guð og náungann
eins og sjáifan síg. Að lifa með
Guði hér og nú er að eiga eilíft
lif. Að leitast við að auðsýna kær-
leika í daglegu lífi, vera miskmm-
samur, sannur og trúr. Hina dánu
felum við í Guðs hendur í trausti
til bans sem vakti Jesú upp frá
dauðum og mtm einnig vekja
okkur til lifs.“
Séra Kart Sigur-
björnsson.