Dagblaðið Vísir - DV - 01.06.1994, Blaðsíða 14

MIÐVIKUDAGUR 1. JÚNÍ 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJANSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð I lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Kosningafjáraustur
í kosningabaráttuimi í Reykjavík var auglýsingum
beitt í meira magni og með markvissari hætti heldur en
nokkru sinni fyrr. Sjálfstæðisflokkurinn hóf mikla aug-
lýsingaherferð fljótlega eftir að Ami Sigfússon tók við
forystu flokksins í borginni og s vo hélt áfram allt til loka.
Fulltrúar R-hstans áttu ekkert svar við þessari áróð-
ursaðferð fyrr en undir lok kosningabaráttunnar, eink-
um í síðustu viku hennar og mátti þá ekki á milli sjá
hvor hstanna auglýsti meir.
Hér voru ekki aðeins blaðaauglýsingar á ferðinni.
Sjónvarps- og útvarpsstöðvar voru lagðar undir, kvik-
myndahúsin, „hfandi“ auglýsingaskhti, myndbönd, áróð-
urspésar og sérstakir og væntanlega keyptir kynningar-
þættir í sjálfum dagskrám sjónvarpsstöðva. Engu var
eirt.
Yfirleitt voru auglýsingamar fagmannlega unnar og
ljóst að hér var unnið markvisst samkvæmt lærðum
áróðursaðferðum. Sjálfstæðisflokkurinn hafði greinilega
vinninginn, bæði í magni og gæðum, hvort heldur það
telst til lofs eða lasts.
R-hstinn hélt því fram að Sjálfstæðisflokkurinn væri
að sækja á í krafti peninganna. Þeirri fuhyrðingu var
slegið fram að auglýsingastríð sjálfstæðismanna kostaði
ekki undir 40 th 50 mhljónum króna. Þeirri tölu hefur
framkvæmdastjóri Sjálfstæðisflokksins mótmælt.
Nú má segja að það hljóti að vera mál hvers flokks
og hvers frambjóðanda hversu miklu fjármagni hann kýs
að verja th slíkrar auglýsingaherferðar. En á sama tíma
er það eðlileg spuming hvaðan fé kemur th auglýsing-
anna, hversu mikið og hver borgar brúsann.
Á síðasta þingi var gerð breyting á skattalögum sem
heimhar skattafrádrátt á framlögum th stjómmálaflokka
án þess þó að skylda flokkana th að birta upplýsingar
um þau framlög. Það er stj ómmálaflokkunum th vansa
að vanrækja að koma þeim lögum yfir sjálfa sig. Það á
að vera aðgenghegt, ekki aðeins opinberum aðhum held-
ur og öhum almenningi, hverjir leggi fram fé th flokk-
anna og í hvaða mæh. Ekki síst þegar skattafríðindi
fylgja með.
Það á að vera hður í þeirri siðbót sem almenningur
fer fram á gagnvart stj ómmálaflokkunum. Slíkar kröfur
em gerðar th stjómmálaflokka víða erlendis, meðal ann-
ars th að fylgjast með því hvort óeðhleg hagsmunatengsl
myndist mhh stuðningsaðha og flokka eða frambjóðenda.
Sjálfsagt geta allir tekið undir það að himinhá framlög
fyrirtækja eða einstaklinga th eins stjómmálaflokks geta
verið af beinum hágsmunaástæðum og jafnvel þótt þau
séu lögð fram af rausnarskap og hugsjónaástæðum er
eðhlegt að þau komi fram í dagsljósið. Fjármálatengsl
eiga ekki að vera í felum eða skúmaskotum.
Fjárausturinn í auglýsingaherferðimar í afstaðinni
kosningabaráttu var shkur að það er ótækt með öhu ef
shkt endurtekur sig án þess að reglur séu settar um slík-
an kostnað og opinberar greinargerðir birtar um upp-
hæðir og fjármögnun. Þegar auglýsingar ráða ferðinni í
kosningabaráttu einstakra flokka og hafa slík áhrif sem
raun ber vitni er það lýðræðisleg skylda að þessi þáttur
kosningastarfsins sé upplýstur. Annað er storkun og
afskræming gagnvart kjósendum og þeim leikreglum sem
ghda um val á trúnaðarmönnum ahnennings.
Um þetta eiga góðir menn í öhum stjómmálaflokkum
að sameinast. Stjómmál eiga að gerast fyrir opnum tjöld-
um. Stjómmálamenn geta ekki vænst griðar gagnvart.
gagnrýni meðan þeir gera fjármál sín að leyndarmáh.
Ehert B. Schram
„Fullveldishugsjónin er í dauðateygjunum á 50 ára afmæli lýðveldisins," segir Ingvar m.a. í grein sinni.
í ógöngum
Evrópufíknar
Ritstjóri DV bendir réttilega á
(19.5.) aö atvinnuleysi á íslandi fari
vaxandi. Eins og hann sýnir fram
á segir þaö ekkert til um meginþró-
un atvinnuástandsins þótt svo vilji
til að atvinna vaxi tímabundið með
vor- og sumarkomu.
Það sem almenningi kemur við
og vert er að vita - og eru það mín
orð - er sú staðreynd að ísland
sækir jafnt og þétt í þá átt að verða
atvinnuleysisland því meir sem
áhrifa kapítaliskrar efnahags-
stjómar gætir í landinu aö evr-
ópskri fyrirmynd.
Viðvarandi atvinnuleysi
Skýrasta einkenni hagkerfis Evr-
ópu (Evrópukapítalismans) er
stjómlaust atvinnuleysi eins og nú
er komið. Sá hagvöxtur, sem Evr-
ópukapítalisminn kreistir úr sér
um þessar mundir (og íslenskir
fjölmiðlar eiga til að mikla fyrir
sér) er ekki beysnari en svo að ekki
sér högg á vatni að þvi er varðar
það að draga úr atvinnuleysi.
Þegar fréttamenn t.d. láta sér um
munn fara þau orð að „rífandi
gangur“ sé á efnahagslífinu í Dan-
mörku (enda spáð þar hagvexti sem
mun vera einsdæmi í Evrópusam-
bandslandi) em áhrifin á atvinnu-
leysið í landinu sáralítil, gert ráð
fyrir 11% atvinnuleysi í stað 12%.
M.ö.o.: Atvinnukreppa ríkir enn í
Danmörku.
Sligað hagkerfi Evrópu
Hvað skyldi þá mega segja um
hin önnur löndin í ESB, shguð af
margra ára samdrætti og atvinnu-
KjáUariim
Ingvar Gíslason
fyrrv. ráðherra
leysi og hagvöxtur lítill? Augljóst
er enda alviðurkennt að atvinnu-
leysi heldur áfram að vaxa á árinu.
Efnahagskreppan í Evrópu er við-
varandi. Ekki er raunsætt að ætla
að hún réni í bráð. Sagt er að at-
vinnuleysið í ESB-ríkjum sé að
meðaltali 11%.
Bjartsýnustu spár um hagvöxt í
Evrópusambandinu gefa síður en
svo fyrirheit um að úr atvinnuleysi
dragi. Öðru nær. Bjartsýnistahð er
tímabundið áróðursbragð til þess
að flikka upp á dvínandi kjörfylgi,
tilraun til að eyða vantrú almenn-
ings á hæfni og heiöarleik ráðandi
manna í stjómmálum og efnahags-
málum.
Raunar felur bjartsýnistahð
einnig í sér óskammfeihnn og litað-
an málflutning þeirra þjóðfélags-
afla, sem sífellt láta brúa sig th að
verja hnignunarstefnu Evrópukap-
ítahsmans. - Því miður er óvíst að
íslendingum auðnist að varast víti
hans. Þeim íjölgar, pólitíkusunum
sem ætla að varða veginn inn í
ESB. Þeim fækkar að sama skapi
sem vara við ógöngum Evrópufíkn-
ar ráðandi stefnu í utanríkis- og
viðskiptamálum. Fullveldisins. Á
því verður ekki breyting þótt hann-
aður yröi þjóöbúningur á landslýð-
inn sem ímynduð „menningarleg“
uppbót á það sem tapast í stjórn-
skipun og stjórnsýslu.
Ingvar Gíslason
„Þeim fjölgar, pólitíkusunum, sem ætla
að varða veginn inn 1ESB. Þeim fækk-
ar að sama skapi sem vara við ógöngum
Evrópufíknar ráðandi stefnu í utanrík-
is- og viðskiptamálum.“
Skoöanir annarra
Skilningsbetri en stjórnvöld
„Skilnings- og viljaleysi stjórnmálastéttarinnar í
landinu er alvarlegt vandamál í mínum huga. Ég
verð var við miklu betri skilning á orsökum og eðh
þess vanda sem við eigum við að stríða á meðal
venjulegs fólks. Ég tel að þetta eigi sér að nokkru
leyti þá skýringu að stjórnmálamenn séu svo sam-
grónir sjónarmiðum hagsmunahópa sem tengjast t.d.
landbúnaði, sjávarútvegi og bankarekstri að þeir
hcifi margir hverjir misst sjónar á almannahag."
Þorvaldur Gylfason hagfræðiprófessor
í viðtali við Mbl. 26. maí.
Sannfærð um Árna
„Nú er spennandi og oft óvæginni kosningabar-
áttu lokið. Það hefur kveðið við nýjan og oft ógeð-
felldan tón. Sigur Reykjavíkurhstans er sigur lýð-
ræðisins, sigur fólks á fjármagni. Félagshyggjufólk
náði að sameina krafta sína þvert á ílokkshnur og
hefur nú sigrað glæsilega. Nú er tími framkvæmd-
anna runninn upp og mér segir svo hugur að sú
borgarstjórn sem nú tekur við verði ein af þeim betri
sem setið hefur við völd. Ekki síst vegna þess að ég
er sannfærð um að minnihlutinn, meö Árna Sigfús-
Son í fararbroddi, mun veita góðum málum brautar-
gengi.“ Ragnhildur Vigfúsdóttir i Eintaki 30. maí.
Þá eykst verðbólgan
„Ef hagkerfið er þanið og sókn í vinnuafl eykst
nægjanlega mikið fer verðbólga að aukast. Launþeg-
ar fara fram á hærra kaup, því að þeir hafa um fleiri
stöður að velja en áður. Atvinnurekendur yfirbjóða
hver annan. Launahækkunum er auðvelt að velta
út í verðlag, því að vörur og þjónusta seljast vel.
Víöast hvar kemst hagkerfið á þetta stig löngu áður
en fullri atvinnu er náð.“
Sigurður Jóhannesson hagfr. í 20. tbl. Vísbendingar.