Alþýðublaðið - 30.07.1967, Qupperneq 6

6
Sunnudags Alþýðublaöið — 30. júlí 1967
wm ' - j
piipíis
WzxÆmí
11111!
|| 1 í-i
* .
illllliii
í -a/ ' y ■ '
Xv'í-
......
isllliilsi

■v'í. v'./'y
' í^'
R»V.W'X-/Áv/S
ii i 11 lllÉÉ
’ ««
. /í

rn Wt:Í
’í' - •* ’

■H
DJÖFULSKAPUR nútíma
stríðs hefur teygt anga sína til
stórborga Bandaríkjanna. Rom-
ney, ríkisstjóri, sagði á mánu-
daginn, að Detroit, fimmta
stærsía borg Bandaríkjana og
miðstöð bílaiðnaðarins, líti út
eins og hún hefði verið sundur-
tætt með sprengjum. Eins og
venja er tii var þjóðvarliðuni
stefnt gegn svörtum uppreisnar-
mönnum, en nú voru hermenn
einnig kallaðir á vettvang og
þeim skipað að kveða óeirðirnar
niður með ,.öllum tiltækum ráð-
um”. Þetta er í fyrsta sinni, sem
bandarískum skriðdrekum er
bei-t í striðsaðgerðum í banda-
rískri borg. Svartar leyniskyttur
eru leitaðar uppi - og skotnar úr
þyrlum.
Romney ríkisstjóri á mikið
undir því, að fólki finnist hann
standa sig vel. Um það hefur
verið rætt, að hann ætli sér að
verða frambjóðandi til forseta-
embættisins fyrir republikana
næst, og öll þjóðin fylgist nú
með því, hvernig honum tekst að
leysa þetta vandamál, -sem víða
hefur orðið örlagaríkt.
Hini m ýmsu blöðum ber ekki
saman um, hverjar eru raunveru
legar orsakir óeirðanna. Sumir
sggja, að þær standi alls ekki í
sambandi við baráttu negra all-
mennt fyrir auknum borgara-
réttindum, eða baráttu fyrir því,
að þau lög sem sett hafa verið,
séu haldin og ekki forsmán.
Þessir menn segja, að óeirðirnar
séu verk svartra glæpamanna og
uppvöðsluseggja. sem hrífi með
sér fákænan fjölda svartra - og
hvítra.
En aðrir benda á það, að þó
að margir taki þátt í þessum
óeirðum ýmist vegna glæpa-
hneigðar eða fákænsku, -þá só
undirrótin hatur hi-ns kúgaða,
svarta manns, sem einhvern
tíma hlýtur að brjótast út.
í bandarískum lögum er á-
kveðið, að menn af öllum kyn-
þáttum skuli hafa sömu rétt-
indi, -en allir vita, að þetta eru
lagabókstafir, sem enn eiga eftir
að verða að veruleika.
Á það er bent, að óeirðirnar
hafi oft hafizt út af broslegum
smámunum. I einni borg voru
tvær ungar, svartar stúlkur að
rífast út af hárkollu úti á götu.
Hvítur lögregluþjónn kom þar
að og bað þær að rífast einhvers
staðar annars staðar en á al-
mannafæri. En blökkumanna-
hverfinu var sagt að hvítur lög-
regluþjónn hefði gengið að stúlk
unum og spurt þær, hvort þær
gætu. ekki komið honum í sam.
band við lausláta svertingja-
stúlkur. Og allt fór í bál og
brand. Á öðrum stað er sagt, að
tveír 'þeldökkir bræður hafi ver-
ið að rífast, en hvítur lögregla
skarst í leikinn. Það var sagt,
að lögreglan hefði beitt fanta-
brögðum, og það var nóg.
Á enn einum stað var ungur,
svartur hermaður hengdur fyrir
glæpi, sem búið var að dæma
hann fyrir mörgum árum. Þetta
leiddi til uppþota. Á enn einum
stað hófust óeirðir eftir að það
fréttist, að lögreglan hafði skot-
ið svertingjapilt.
— Þetta eru dýr,-er haft eftir
lögregluþjóni, sem vann við að
skakka leikinn í Detroit. Kann
ski er ekki von til að honum
tákist að stökkva eldana í negra
hverfunum.
Telst varla í frásögur færandi
þótt svertingjapiltur sé skotinn
til bana eða hengdur?
Svertingjarnir eru fyrstir í her
inn en síðastir í háskólana, er
sagt víða í Bandaríkjunum. Efn-
aðir foreldrar kosta kapps um að
senda syni á herskyldualdri í há
skóla. Þá þurfa þeir ekki að
fara til Vietnam- En þær millj
ónir, sem búa í negartoverfum
stórborganna, hafa ekki um neitt
að velja.
Frá Suðurríkjunum er sífellt
straumur svertingja, sem leita
betra lífs í norðri. Leið margra
liggur til Detroit, því að sögurn
ar segja að bílaiðnaðurinn bjóði
upp á mikla atvinnumöguleika,
og bílasmiðjurnar eru frægar
fyrir það að mismuna minna en
aðrir a^vinnuveitendur. En bíla-
iðnaðurinn er líka háður sveifl-
um á heimsmarkaði, og þegar
þar þarf að fækka í starfsliðinu
er sama sagan þar og annars
staðar. Blökkumennirnir hafa
lægst launuðu störfin og þeim
er fyrst sagt upp.

Skriðdrekar á g íum Deroit.
Þjóðvarðliðar voru til kvaddir.
í svertingjahverfunum blómstr
ar fátæktin.
í Detroit eru 4% íbúanna at-
vinnulausir, en atvinnuleysi er
helmingi meira meðal negra en
hvítra manna.
dr. Martin Luther King sendi
skeyti til Johnson forseta á
dögunum og sagði, að gagnger
bylting í atvinnumálum væri
eina leiðin til þess að koma á
þe;m frið og þeirri spekt, sem
forsetinn óskaði eftir.
Menntunin er eina vopnið í
•framtíðinni, sögðu sérfræðing-
ar í atvinnumálum, bandarískir
sænskir og brezkir, sem héldu
fund með sér á dögunum. Svert-
ingjarnir í fátækrarhverfum stór-
borganna hafa þá litil vopn í
höndunum í framtíðinni.
Margjr sem komu að sunnan,
urðu fyrir sárum vonbrigðum
með lífið í norðrinu. Yfirvöldin
lofá bættum lífskjörum. dr. Mar
tin Luther King, sem hlotið hef-
ur Nóbelsverðlaun og alþjóðlega
viðurkennjngu, hvetur hin þel-
dökku systkini sín til að fara
rólega, bíða eftir bættum tím-
um. — En yfirvöldin hafa í
öðru að snúast en útrýma hreys
um svertingjanna, mennta þá,
gæta þess að farið sé að lög-
um og þeir ekki kallaðir ,,dýr“.
Þau senda þá til að berjast í
Víetnam.
Dr. Martin Luther King fer
í mótmælagöngur, — en svart.
ur, svangur múgurinn getur
ekki beðið. Hann gerir það sem
reiður, vanmáttugur maður ger-
ir hvar sem er í veröldinni.
Hann baðar út öllum öngum
og ræðst á hvað sem fyrir er.
Og yfirvöldin eiga ekki ann-
an kost en að reyna að kveða
óeirðirnar niður — „livað sem
það kostar — og með hvaða
ráðum sem er“, — eins og for-
setinn sagði á dögunum.
En eldarnir halda samt áfram
að brenna. Og nú virðist sem
leiðtogar eins og Martin Luth-
er King séu að missa tökin. í
þeirra stað eru komnir menn
eins og Stokely Carmichael, —
sem segja: „Allir svartir menn
skulu sameinast til þess að berj
ast fyrir frelsi sínu“. Einfald-
ara getur það ekki verið.
Enginn veit, hvaða öfl kunna
að leysast úr læðingi. — Vera
má, að blóð Abels hafi hrópað
of lengi.
Sextug í dag:
ÓLÍNA BERGSVEINSDÖTTIR
í DAG á vinkona okkar, Ól-
ína Bergsveinsdóttir sextíu ára
afmæli. Ævi hennar hefur verið
viðburðarík, en alltaf hefur
höfðingsskapur og drenglyndi
fylgt henni. Ólína er fædd 30.
júlí 1907 á Litlu-Eyri við Bíldu-
dal. Foreldrar hennar voru Ing-
veldur Benónýsdóttir og Berg-
sveinn Árnason vélsmiður. Eftir
því sem okkur er tjáð fluttu þau
til ísafjarðar árið 1909, og þar
stofnaði faðir hennar fyiúrtækið
Vélsmiðjuna Þór.
20. maí 1935 giftist hún ein-
um af okkar góðu vinum á' Siglu-
iirði, Sigurði Sveinssyni verk-
stjóra og síðar síldarsaltanda, og
þá hófust kynni sem hafa verið
farsæl, skemmtileg og góð. Við
munum ekki rifja upp erfiðleika
ár vinkonu okkar, Ólínu, í þess-
ari stuttu afmæliskveðju, — en
bjartsýni og traust á samferða-
fólkinu hafa lyft henni yfir
marga erfiðleika.
Að okkar áliti sækir hún dugn-
aðinn og hjartahlýjuna til Ing-
veldar móður sinnar. Nefna má
í starfsferli frú Ólínu, að um
sjö sumur var hún ráðskona í
sumargistihúsinu í Kirkjubæjar-
klaustri og allir munu sammála
að þar fórst henni vel stjórn-
semi, rausn og alúð við gesti.
Frá árinu 1901 hefur hún ver-
ið forstýra í Borgartúni, þar sem
12 ríkisstofnanir sjá starfsmönn-
um sínum fyrir afgreiðslu á mat
Framhald á bls. 14.