Alþýðublaðið - 20.08.1967, Page 3

Sunnúdags Alþýðublaðið — 20. ágúst 1967
3
ÓNOTUÐ HRÁEFNI
Það er mál margra, að fisk-
iðnaður okkar íslendinga sé í
einhæfasta lagi og fjölbreytni
fisktegv-ndanna, sem unnar . eru
oft næsta lítil. Einkum á þetta
við um lýsis- og mjölframleiðsl-
una, þar sem síldin yfirgnæfir
öll önnur hráefni.
í Tímarili Verkfræð.ingafélags
íslands 52. árg. 1967 birtist
grein eftir Þórð Þorbjarnarson,
Ph. D., þar sem rætt er- um
möguleika á hagnýtingu fleiri ís-
lenzkra fiskitegunda sem hrá-
efni til lýsis og mjölframleiðslu.
í greininni er fjallað um þrjár
fisktegundir, sem góðar líkur
eru fyrir að megi nýta, en þær
eru loðna, sadsíli og spærling-
Tir. Tvær síðasttöldu tegundirn
Mikilvæg
tilkynning
væntanleg
Beirut 19/8 (NTB-Reuter).
Útvarpið . í Kaíró tilkynnti) í
dag, að mjög mikilvægrar tilkynn
ingar væri að vænta innan 48
klst. frá hinum lokaða fundi í
Bagdad, þar sem fulltrúarar ara-
bisku olíusölulandanna ræddu ný
lega, hvort nota skyldi olíuna sem
efnaliagslegt vopn á þau vest-
rænu lönd, sem stutt hefðu ísra-
el í styrjöldinn í júní í sumar.
ar hafa hingað til ekki verið hag
nýttar hérlendis, en loðnan hef
ur verið veidd í nokkrum mæli
síðan 1964. Danir og Norðmenn
veiða allra þjóða mest af þess-
um fisktegundum og hafa þær
mikla þýðingu fyrir fiskiðnað
þeirra. í Danmörku hafa þær
numið allt að helmingi þess lrrá
efnis, sem fiskimjölsverksmiðj
ur þar -hafa tekið við, í Noregi
allt að einum fjórða.
Jafnvel þótt fiskar þessir jafn
ist ekki á við síld, teljast þeir
allir mjög gott hráefni, og yfir-
leitt gera markaðir ekki grein-
armun á' síldarmjöli og mjöli
unnu úr þeim.
Ekki liggja fyrir nákvæmar
heimildir um það hve stofnar
loðnu, sandsílis og spærlings
■ eru stórir, en áreiðanlegt er, að
þeir eru mjög stórir. Sams kon
ar tæki eru notuð við bræðslu
loðnu, sandsílis og spærlings og
við bræðslu síldar, svo að ekki
þyrfti að leggja í mikinn auka-
kostnað, þótt tekið væri til við
hagnýtingu tegundanna hér.
Það er því ekki ofsögum sagt
að sjórinn kringum ísland sé
sankölluð gullkista. Kemur
þetta betur í ljós með hverju
ári sem líður. þar sem alltaf
eru að finnast nýjar, dýrmætar
fisktegundir, sem ekki hafa. ver
ið liagnýttar áður. Má í því sam-
bandi minna á að ekki er langt
síðan menn uppgötvuðu að karf
inn væri einhvers virði og ekki
hefur humar og rækjuveiði ver
ið stunduð lengi hér á landi.
Hér á eftir fara nokkrar upplýs-
ingar um hvern fiskanna þriggja
fyrir sig.
Loðnan er af laxaættinni. Hún
er frekar lítill fiskur, verður full-
vaxinn 14—17 sm. löng. Loðnan
verður kynþroska á þriðja vetri og
fer 'þá upp að ströndinni til þess
að hrygna og deyr oftast að því
loknu. Aðalveiðsvæði loðnunnar
við ísland er frá Homafirði til
Breiðafjarðar.
Sandsílið er af silaættinni og
verður 15—18 sm. langt fullvax-
ið. Sandsílið byrjar að hrygna
tveggja vetra en verður sjaldan
eldra en þriggja vetra. Við ís-
land heldur sandsílið sig helzt við
suður- og suðvestur ströndina, og
er mergðin þar oft gífurleg.
Spærlingurinn er af þorskaætt-
inni. Fullvaxinn verður hann oft-
ast 15—20 sm. langur. Yfirleitt er
hann orðinn kynþroska tveggja
vetra gamall, en verður að jafn-
aði ekki eldri en þriggja vetra
eins og loðnan og sansíl'ð- Mest
hefur orðið vart við spærling við
suður- og suðvesturland einkum í
marz og' apríl.
Loðna.
Sandsíli-
Spærlingur.
Tilraun með niður-
suðu á kræklingi
í sumar hafa staðið yfir tilraun
ir með vinnslu íslenzks kræklings
í Grundarfirði á Snæfellsnesi.
Hafa tilraunirnar borið hinn bezta
árangur og góðar líkur til þess
að hér megi koma á fót vel arð-
Uppreisn í Kínaher
Hongkong (NTB-Reuter). 19/8.
Tvær deildir úr öryggisher Cant
kongblaðinu Standard í dag.
Þetta er haft eftir ferðamönnum,
onborgar hafa gert uppreisn og sem eru nýkomnir frá Kanton.
lagt undir sig liæð nálægt flug-
velii borgarinnar, segir í Hong-
Þeir segja, að upreisnin hafi ver
ið gerð, þcgar það komst upp, að
Haraldur þakkar
Forseta íslands hefur borizt eftirfarandi símskeyti frá Har-
aldi, ríkisarfa Noregs:
„Við heimkomu mína eftir mjög ánægjulega og lærdóms-
ríka heimsókn á ísiandi sendi ég yður, hcrra forseti, for-
sætisráðherranum, íslenzku ríkisstjórninni og íslenzku þjóð-
inni hjartans þakkir mínar með óskum um allt gott“.
(Frétt frá skrifstofu Forseta íslands).
yfirmaffur hersins í Kanton,
Wong-Shing væri horfinn spor-
laust.
Fréttir frá Kanton undanfarna
daga hafa hermt, að það væri
borgarastyrjöld í borginni á miili
Mao-sinna og fylgjenda Liu Shao
Chi, forseta, Hongkong Standard
segir í dag, að 15.000 hermenn
úr 47. herfykingunni, hafi komið
vígbúnir frá Hanan og fylkt liði
við ána, sem rennur umhverfis
Kanton. Þetta er líklega gert sam
kvæmt skipun Chou En-lai, for-
sætisráðherra-
Ólgan í Kína er nú farin að
segja til sín í kínverskum höfn-
um, sagði formælandi siglingaýf-
irvalda i Hongkong í dag. Það
^ Framhald 10. síðu.
bærri framleiðslu. Sýnishorn af
íslenzkum kræklingi niðursoðnum
í eigin saft, hafa verið send til
þekktra erlendra sölufyrirtækja
og þótt mjög góð vara .
Blaðið sneri sér til Jóhannesar
Arasonar, sem hefur haft tilraun
irnar í Grundarfirði á hendi, og
spurði hann frétta. Sagði Jóhann
es það vera helzta kost íslenzka
kræklingsins, að liann lifði í al-
gjörlega hreinu vatni og við eins
eðlilegar aðstæður og hugsast
gæti. Á hinn bóginn lifðu flest
ar erlendar kræklingategundir í
sjó, serp væri orðinn mjög meng-
aður af ýmiss konar úrgangsefn-
um og þrifust því ekki eðlilega.
Hlutafélag liefur verið stofnað
til þess að annast kræklings-
vinnsluna og nefnist það Niður-
suðan h.f. Mun það jafnframt
stunda niðursuðu á þorsklifur.
Jóhannes kvað gnægð af krækl-
ingí vera við strendur íslands og
aðstaða til vinnslu víða góð.
Einnig mundi vera tiltölulega auð-
velt að rækta krækling skipulega
og yrð'i það þá fyrsta tilraunin til
ræktunar fiskimiða hér við land.
Nægir erlendir markaðir eru
fyrir niðursoðinn krækhng. Spurn
ingin er aðeins hvort hægt er að
framleiða kræklinginn á nógu ó-
Kræklingur.
dýran hátt, svo að hann verði
samkeppni&hæfur hvað verð snert
ir. Niðursuðan h/f mun í fyrstii
byggja afkomu sína á þorsklifurf
framleiðslunni meðan hún er' að
þreifa fyrir sér með kræklingsi-
vinnsluna, en vonir standa til þes£
að hún verði aðalverkefni fyrir-
tækisins i framtíðinni. jj
Einhverja styrki mun ríkissjóð
ur veita til kræklingsframleiðsi-
unnar, en kræklingurinn yrði
fyrsta lúxusvaran, sem íslending-
ar framleiða.