Alþýðublaðið - 03.11.1967, Blaðsíða 5

3. nóvember.
KÆRAR ÞAKKIR fyrir bréf þitt í Alþýðublað-
inu fyrra föstudag. Þú ert þá loksins kominn í
leitirnar. Ég fagna því af tveimur ástæðum: Ann-
ars vegar af því, að mér er forvitni að frétta skoð-
anir þínar, og ég ætla, að þær eigi nokkurt er-
jndi við þá, sem bréf okkar lesa. Hins vegar vegna
þess, að sumir voru farnir að gruna mig um
græsku, þó að ótrúlegt sé. Ég veit um merka sam-
borgara og ágæta kunningja mína, sem héldu
víst, að séra Jón væri tilbúningur minn. Nú þurfa
þeir ekki að efast lengur um tilveru þína, og til
frekara öryggis skal ég gefa upp heimilisfangið:
Bólstaður í Húnaþingi.
Ekki ætlaði ég að safna glóðum elds að höfði
þér,' vinur kær. Tilgangur minn er sá', að þú
lijáipir gömlum kunningja að ná sambandi við
lesendur. Sendibréfsformið er að ýmsu leyti vel
til þess faiiið. Það leyfir frjálsari umsvif en hug-
vekjan eða ritgerðin. Þess vegna tók ég það upp
á ný, þegar að samkomulagi varð í sumar, að ég
skrifaði eitthvað í Alþýðublaðið óákveðinn tíma.
Mikil er lífsreynsla þín örðin, séra Jón. Nú
hefur þú, maður á bezta aldri, verið búsettur í
fillum landsfjórðungum. Mig undrar því ekki, að
þú brýnir fyrir samferðamönnum á lífsleiðinni að
forðast héraðaríg og sv.eitahroka, Þær ódyggðir
eru mér fjarri skapi, enda met ég alla landshluta,
sinn á hvern hátt, og finn hverjum þeirra sitthvað
til ágætis. Samt er maður háður þeim örlögum,
hvað rætur ættar og uppruna liggja djúpt og víða.
Mér þykir vænst um Suðurland af byggðum fróns
af því að ég er og verð Árnesingur. Eigi að síður
gisti ég fúslega alls staðar þar, sem mannlíf er
fagurt. Láttu það berast um nágrenni þitt norðan
fjalla!
Hóf er bezt...
Ég hitti Ragnar Jóharinesson að máli á dögun-
um, glaðan og reifan, og við rifjuðum upp sam-
eiginlegar endurminningar um Sigurð heitinn
Einarsson skáldklerk í Holti. Þú heyrir kannski
frá honum áður en langt um líður, enda vel farið,
Ragnar er maður léttur í lund, hugkvæmur og orð-
hagur. Mér falla skoðanir hans jafnan vel.
Tilefni bréfsins er annars ný Morgunblaðsgrein
eftir Jón rithöfund Björnsson. I-Iann unir því bæri-
lega, að ég frábiðji mér oflof á kostnað Stein-
gríms J. Þorsteinssonar. Jóni hefur og áreiðan-
lega gengið gott eitt til, þó að misskilja mætti,
hvað orðum hans réði. Hann notar sve tækifærið
og ítrekar ýmis atriði fyrri greinar sinnar.
Senniiega mislíkar honum sú stjúpmóðurlega nið-
urstaða mín, að hann hafi lagt „sumt skynsamlega
til mála” í hugleiðingum sínum. Þá það, en ég
gætti hófs af ásettu ráði. Sjónarmið Jóns eru svo
mörg, að ég tek ekki afstöðu til þeirra allra að
sinni, enda mér varla skylt. Hins vegar fagna ég
því, að umræður verði um þessi efni, sem á hug
lians leita. Sumt af því kemur mér við eins og
sakir standa.
Spor í rétta átt
Jón Björnsson er vantrúaður á það, að lög-
gjöfin um úthlutun listamannalauna sé við hæfi.
Sjálfsagt má að henni finna. Þeim málum verður
aldrei skipað svo, að öllum líki. Þó finnst mér
gagnrýni Jóns ótímabær og því ekki alls kostar
sanngjörn. Reynsla af þessari löggjöf fæst engan
veginn næg fyrsta sinni, sem listamannalaunum
er úthlutað samkvæmt henni. Úthlutunin í ár var
einnig bundin vanda, sem ekki er nefndinni að
kenna. Auk þess má deila um hyggindi og fram-
sýni rithöfundasamtakanna í afstöðu til löggjafar-
innar og úthlutunarinnar. Hins vegar trúi ég því,
að löggjöfin reynist spor í rétta átt, þegar fram
líða stundir. Skipting listamannalaunanna í tvær
upphæðir er tvímælalaust til bóta, svo og að út-
hlutunarnefndin starfi framvegis kjörtímabil al-
þingis.
Mér finnst tortryggni gæta, þegar Jón minnist á
ieynilega atkvæðagreiðslu úthlutunarnefndarinnar
við röðun listamanna í flokkana tvo. Sá háttur
var upp tekinn mjög að athuguðu máli og virðist
um sumt álitlegur. Þannig er reynt að forða því,
að annarlegar skoðanir ráði úrslitum og að menn
beri sig saman um afstöðu og atkvæði. Mun ekki
ráð að sannfærast um, hvernig hann gefst í fram-
kvæmd oftar en einu sinni, áður en dómur er
felldur?
Megintilgangurinn með löggjöf þessari og fjár-
veitingu á að mínum dómi að vera sá að tryggja
efnilegustu og mikilhæfustu listamönnum okkar
sæmileg vinnuskilyrði á því skeiði ævinnar, sem
telst farsælasti og örlagaríkasti starfsaldur flestra.
Þá aðstöðu ætla ég íslenzkum listamönnum mikil-
vægari en raunverulega eða ímyndaða viðurkenn-
ingu. Samtíðinní er jafnan óhægt að meta rétt
marga og ólíka listamenn, en hún getur reynt
að sjá þeim farborða í líkingu við aðra þjóðfélags-
þegna.
Hæpin hugmynd
Aftur á móti skil ég mætavel, að Jón Björns-
son telji skipulagi bókmenntaverðlauna Norður-
landaráðs ábótavant. Sumum atriðum þess þarf
víst að breyta. Það er hins vegar dálítill vandi.
Ég er til dæmis vantrúaður á hugmyndina, sem
feist í þessum orðum Jóns Björnssonar: „Mín
skoðun er, að verðlaunin ættu að geta náð til
minnst 5 ára gamalla skáldrita íslenzkra og væri
það lágmark. Og auk þess ættu þau rit, sem til
álita kæmu, að vera áður komin út hjá einhverju
norrænu útgáfufyrirtæki. í því felst trygging fyrir
því, að ekkert annað en bókmenntaleg sjónarmið
komi til greina.”
Tilgangur verðlaunanna er að sæma bezta nor-
ræna skáldrit ársins viðurkenningu, sem athygli
veki. Því verður og við komið í Danmörku, Nor-
egi og Svíþjóð, en síður í Finnlandi og á íslandi.
Hins vegar er næsta erfitt við annað að miða.
Skáldrit henta misvel til þýðinga. Þó mun sýnu
nær lagi að velja þau eins og gert er, en una þýð-
ingum, sem til falla úr íslenzku á Norðurlanda-
mál. Verðlaun þessi hafa jenn ckki komið í hlut
íslendings, en samt verða þau bókmenntum okkar
að gagni. Hef ég þá einkum í huga, hvað þýtt
liefur verið af þessu tilefni. Hitt er allt of mikil
tilviljun, hvað fæst gefið út af íslenzkum þýð-
ingum hjá einhverjum norrænum útgáfufyrir-
tækjum. Mér lízt ekki á öll „bókmenntaleg sjón-
armið,” sem þá koma til greina. Þau mega ekki
ráða úrslitum um framlag íslands eins og bók-
menntaverðlaun Norðurlandaráðs eru hugsuð.
Tsfenzk bókmenntakynning
Ég er hins vegar innilega sammála Jóni um
nauðsyn þess, að íslenzkar bókmenntir séu þýddar
á erlend mál. í því efni virðist um tvennt að
velja: Annars vegar að láta þýða úrval íslenzkra
bókmennta og hins vegar að styrkja skáld og rit-
liöfunda að koma sér á framfæri erlendis eins og
Jón Björnsson leggur til. Það gæti verið í verka-
hring menningarsjóðs, ef fjárhagur hans leyfði
þau útgjöld.
Jafnframt þarf að stórauka íslenzka bók-
menntakynningu erlendis. Starf sendikennaranna
er haria mikilvægt, en einskorðast um of við há-
skóla. Vekja þarf almenna forvltni og þekkingu er-
lendis á skáldum okkar og rithöfundum, svo að
þýðingar komi að tilætluðum notum.
Væri slíkt ekkj verðugt verkefni þeim aðilum,
sem hafa á hendi norræna samvinnu?
Helgi Sæmundsson.
Ný tízka - Nýtt sn/ð
ÚSpukápur úr lambaull
FÁST HJÁ: Reyðarfirði:
Verzlunin Framsókn
Hornafirði:
Kf. Austur-Skaftfellinga
Neskaupstað:
Verzlu'nin Fönn
Eskifirði:
Verzl. Margrét Guðmundsd.
Húsavík:
Kaupfélag Þingeyinga
Akureyri:
Verzl. Sigurðar Guðmundss.
Dalvík:
Kaupfélag Eyfirðinga
Sauðárkróki:
Kaupfélag Skagfirðinga
Vestmannaeyjum:
Verzl. Anna Gunnlaugss.
Keflavík:
Verzlunin Fons
Reykjavík:
Teddy-búðin, Laugavegi 31.
SOLEDÓ
umboðs- og heildverzlun. Sími 31050, Bolholíi 4
Heimamyndatökur
Eins og undanfarandi önnumst við allar mynda
tökur og hvers konar tækifæri í heimahúsum,
verksmiðjum, við kirkjubrúðkaup og fleira.
Á stofu bjóðum við ykkur all'ar barna- og fjöl-
skyldu- og brúðkaupsmyndatökur I
CORRECT-COLOUR.
CORRECT-COLOUR
er það bezta sem völ er á. 7—9 stillingar í
smekklegri kápu og stækkun.
Einkaréttur á íslandi:
Stjörnuljósmyndír
Flókagötu 45.
Pantið me ð fyrirvara. Sími 23414.
Byggingarfélag verkamanna
Byggingarfélag verkamanna, Reykjavík.
Pantið með fyrirvara. Sími 23414.
tveggja herbergja íbúð í XII. byggingarflokki.
Þeir félagsmenn, sem vilja neyta forkaups-
réttar að henni, sendi umsóknir sínar í skrif-
stofu félagsins, Stórholti 16, fyrir kl. 12 á
hádegi fimmtudaginn 9. nóvember n.k.
STJÓRNIN.
KAUPIÐ OG LESIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3. nóvember 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ $