Alþýðublaðið - 03.11.1967, Blaðsíða 7

Matvælaástandið
betra - nema í
þróunarlöndunum
MATVÆLAÁSTANDIÐ í heim-
inum batnaði nokkuð á órinu
1966 í samanburði við stöðnun-
ina 1965, tilkynnir Matvæla- og
landbúnaðarstofnun Sameinuðu
þjóðanna (FAO). Aukningin nam
4 prósentum, en skiptist þannig
að í auðugum löndum nam hún
6 prósentum og í fátækum lönd-
um aðeins 1 prósenti. Þannig
varð engin jöfnun milli iðnaðar-
landanna og vanþróuðu land-
ana, miklu fremur hið gagn-
stæða.
Hveitiuppskeran í ár lofar
góðu, en heildarmyndin er enn
óglögg. Víða um heim er upp-
skeran ekki öll komin undir þak,
■ og þess vegna eru upplýsingar
þær sem fyrir hendi eru ófull-
nægjandi.
í ársyíirliti sínu yfir mat-
væla- og landbúnaðarframleiðsi-
una, „The State of Food and
Agriculture”, sýnir FAO fram á,
að vanþróuðu svæðin í Afríku og
rómönsku Ameríku urðu að
horfast í augu við' samdrátt í
matvælaframleiðslunni árið 1966,
sem nam 1 prósenti, og fcom sá
afturkippur ofan á hið rýra ár
1965. í nálægum Austurlöndum
nam aukningin 2 prósentum og í
fjarlægum Austurlöndum (að
Kína frátöldu) nam hún 3 pró-
sentum.
Jarðarbúum heldur áfram að
fjölga um 2,5 prósent á ári, en
það hefur í för með sér að ár-
lega koma 70 milljón nýir munn-
ar sem metta þarf.
Matvælaframleiðslan á livern
íbúa vanþróuðu iandanna árið
1966 er talin hafa verið 4 pró-
sentum minni en met-árið 1964
og lægri en nokkurt annað ár
síðan 1957. Til að komast aftur
á sama framleiðslustig miðað við
íbúatölu og árið 1964 yrði fram-
leiðsluaukningin að nema 7
prósentum í viðbót vegna fólks-
fjölgunarinnar.
ÁVINNINGURINN UPPURINN.
B. R. Sen, forstjóri FAO, seg-
ir í formála skýrslunnar, að hin
lélegu uppskeruár 1965 og 1966
hafi í bili urið þann smá-
vægilega ávinning sem vanþró-
uðu löndin áttu að fagna í mat-
vælaframleiðslu á livern íbúa á
árunum næst á undan.
Landbúnaðarbyltingin verður
að fá tíma til að komast á
verulegan skrið, segir Sen og
bætir við: Frestinn, sem til þess
þarf, verður að tryggja annars
vegar með takmörkun barneigna
og hins vegar með matvælahjálp
frá auðugri löndum.
MINKANDI INNFLUTN-
INGSTEKJUR.
Öfugþróunin í matvælafram-
leiðslu vanþróuðu landanna
speglast í viðskiptum þeirra með
landbúnaðarafurðir. Þegar heim-
urinn er tekinn í heild, varð dá-
lítil aukning á tekjum af útflutn-
ingi landbúnaðarafurða árið
1966. En í vanþróuðu löndunum
sem eru mjög háð landbúnaðar-
afurðum í gjaldeyrisöflun sinni,
varð afturkippur, þannig að nú;
verandi verðlag er 2 prósentum
lægra en áður. Kaupmáttur þess
tekjustofns minnkaði um nálega
3 prósent á sama tíma og mat-
vælainnflutningur vanþróuðu
landanna jókst enn um 4 pró-
sent.
MEIRA KORN, MINNA
KAFFI.
Samanlögð kornframleiðsla
(hrísgrjón meðtalin) var 8 pró-
sentum hærrj árið 1966 en árið
áður. Framleiðsluaukning hveit-
is nam 18 prósentum, sítrus-
ávaxta og böstunga 14 prósent-
um, sojabauna 10 prósentum, og
hrísgrjóna og kakós 7 prósent-
um. Aukningin var minni í öðr-
um afurðum. Framleiðsla kaffis
minnkaði um 15 prósent, baðm-
ullar um 11 og víns um 4 pró-
sent.
I
AUKNAR FISKVEIÐAR.
FAO-skýrslan skýrir frá því að
fiskafli heimsins árið 1960 hafi
enn aukizt um 5 prósent. í S.-
Ameríku urðu miklar framfarir,
á Norðurlöndum fékkst meira
magn af hráefni til framleiðslu
fiskimjöls en nokkru sinni fyrr,
og- í Sovétríkjunum og öðrum
löndum með áætlunarbúskap
urðu áframhaldandi fiJamfarir
í fiskveiðum. Hins vegar urðu
engar framfarir hjá tveimur
helztu fiskveiðiþjóðum heims
meðal iðnaðarlandanna, Japan og
Bandaríkjunum.
SKÓGARAFURÐIR.
Skógarhögg í heiminum var
á' svipuðu stigi og 1964, — en
skógarhögg til iðnaðarþarfa
minnkaði nokkuð. Framleiðsla
krossviðs jókst enn, en heldur
hægar á síðustu árum. Fram-
leiðsla pappírskvoðu, pappírs og
pappa jókst með nokkurn veg-
inn sama hætti og um langt und-
anfarið árabil.
Af öðru sem fram kom í FAO-
skýrslunní má nefna eftirfar-
andi:
★ Kornbirgðir Norður-Ame-
ríku minnkuðu enn á tímabilinu
1966—67, en ekki nándar nærri
eins mikið og árið áður. Kanad-
ísku birgðirnar jukust og urðu
í fyrsta sinn meiri en birgðir
Bandaríkjanna. Nú virðist að-
eins vera „afgangur” af kaffi,
baðmull og sykri.
★ Innflutningur vanþróuðu
landanna á matvælum (að við-
bættum 4 prósentum árið 1966)
kostaði 4,500 milljónir dollara.
Matvælainnflutningurinn jókst
upp í 5.600 milljónir dollara,
sem jafngildir tæpum helmingi
af landbúnaðartekjum þessara
landa og rúmum helmingi þeirr-
ar erlendu hjálpar sem þau
nutu.
<*■ Bændur fengu hærra verð
fyrir afurðir sínar, en fram-
leiðslukostnaðurinn hækkaði
líka. Verðlagsþróunin var yfir-
leitt ekki samstíga hinum al-
menna framfærslukostnaði. Verð
á matvælum til neytenda hélt
áfram að hækka, í mörgum lönd-
um talsvert örar en verð til
framleiðenda.
„The State of Food and Agri-
culture 1967” hefur að geyma
tvo sérkafla, annan um örvandi
ráðstafanir fyrir bændur vanþró-
uðu landanna, hinn um vernd
fiskimiða.
Orðsending U
Ihants á degi SÞ
ÞEIR, sem undirrituðu Stofn-
skrá Sameinuðu þjóðanna fyrir
22 árum í nafni jarðarbúa settu
sér eitt meginmarkmið: að forða
ókomnum kynslóðum frá svipu
stríðsins og skapa heim með fé-
lagslegum framförum og betri
lífskjörum í meira frelsi fyrir
alla.
Til að þessu marki yrði náð
lögðu þeir niður fyrir sér hegð-
unarreglur, sem draga má sam-
an í örfá orð: gott nábýli, um-
burðarlyndi og viðurkenning á'
lögbundnum leikreglum í alþjóð-
legum samskiptum.
Þegar við lítum yfir heiminn
nú neyðumst við til að horfast
í augu við það, að loforð. Stofn-
skrárinnar hafa alls ekki vcrii5
efnd, hvort sem um er að ræða
efnahagslegar og félagslegar
framfarir eða alþjóðlegar póli-
tískar aðstæður. Ennþá tveimur
áratugum eftir að þjóðir heims-
ins urðu ásáttár um að „beita
aiþjóðlegri skipulagningu til að
stuðla að efnahagslegum og fé-
lagslegum framförum til handa
öllum þjóðum,” herja hungur, ör-
birgð og sjúkdómar tvo þriðju
hluta mannkyns og rúmlega það,
bilið milli ríkra og fátækra
breikkar, og þetta leiðir af sér
víl og vonleysi. Sömuleiðis hafa
löndin tveimur áratugum eftir
að þau höfðu skuldbundið sig
til „að beita ekki vopnavaldi
nema í þágu heildarinnar” reynzt
ófær um að leggja niður styrj-
aldir til að verja eða efla eigin
hagsmuni, og það sem er enn
ískyggilegra: þau virðast oft og
einatt komin á fremsta hlunn
með að kasta frá sér trúnni á
Stofnskrána og verðleika eða
framkvæmanleik þeirrar verald-
ar sem hún gerir ráð fyrir.
Veigamesta orsök þessa hörmu-
lega og afdrifaríka ástands í
heiminum nú er kannski nokkuð
sem kalla mætti sálarástand eða
kannski öllu heldur siðgæðis-
ástand. Þjóðir lieimsins hafa á
þeim tveimur áratugum, sem
liðnir eru síðan Stofnskráin var
birt, safnað æ stærri forða, bæði
til góðs og ills, en þær hafa ekki
að sama skapi orðið sér úti um
ábyrgðartilfinningu gagnvart
öðrum. Það er þetta misræmi sem
bæði á sök á og nærist af djúp-
inu sem staðfest er milli fyrir-
heitanna sem Stofnskráin birtir
og raunverulegr-a athafna stórra
þjóða og srnárra.
Þessi orsök er tilefni til að
gera upp sakirnar, bæði efnalega
og siðferðilega. Hún gefur okk-
ur tilefni til að minnast þeirra
grundvallaratriða sem boðuð
voru fyrir 22 árum og meta verð-
leika þeirra að nýju í heimi nú-
tímans, lifnaðarhættirnir sem
Framhald á 15. síffu.
OrÖsending til fulltrúa og félaga v erkalýðsfélaga um land allt
ÁR OG DAGAR
Upptök og þróun alþýöusamtaka á íslandi.
eftir GUNNAR M. MAGNÚSS,
sem ráðgert var að kæmi út í einu
bindi, verður í tveimur bindum og
kemur fyrra bindið (1874-1934) út
fyrir miðjan nóvember.
Útsöluverð þessa bindis verður kr.
483,00 en verð til áskrifenda innan
verkalýðsfélaganna kr. 363,00 (sölu-
skattur innifalinn.)
IVIÁL og MENNING, Laugavegi 18, Reykjavík
Áskriftir þurfa að hafa bor-
izt til Máls og menningar
fyrir 15. nóvember. Bókin
verður send áskrifendum í
póstkröfu um leið og hún
kemur út.
3. nóvember 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ J