Alþýðublaðið - 16.11.1967, Qupperneq 3

niður að sjónum með járn-
brautarlest, þeirri einu sem
hingað til lands hefur komið.
Ekkj er ljóst hve margir
menn störfuðu við hafnargerð-
ina, en tveir þeirra vinna enn
hjá Reykjavíkurhöfn. Það eru
þeir Páll Ólafsson og Sigurð
ur Sigurþórsson, járnsmiður
sem starfa í Hafnarsmiðjunni.
Mannvirki þau, sem þarna
voru reist, hafa til þessa dagr,
verið umgerð Reykjavíkurhafn
ar. Hefur síðan smátt og smátt
verið fyllt upp í umgerðina
eftir þörfum.
Lengd hafnarbakka í núvtr
andi höfn er 3300 m., þar af
um 1000 m. sem aðeins henta
minni fiskibátum. Frá árinu
1935 hefur viðiegurými í höfn
inni haldist nokkuð stöðugc
miðað við ibúafjölda borgar-
innar, eða um 40 lengdarmetr
ar í hafnarbakka á hverja
1000 íbúa.
Reykjavíkurhöfn, lífakkeri
borgarinnar, er fimmtíu ára í
dag. í tilefní afniælisins
kvaddi hafnarstjóri, Gunnar B.
Guðmundsson, blaðamenn á
sinn fund og gat í nokkrum
orðum aðdraganda að bygg-
ingu hafnarinnar, byggingu,
starfsemi hennar og framtíð-
aráætlunum.
Gunnar B. Guðmundsson
hafnarstjóri.
16. nóvember 1917 var haid
inn fundur i hafnarnefnd
Reykjavíkur, þar sem N. P.
Kirk, verkfræðingur, fyrir
hönd verktakans N. C. Mon
berg, afhenti hafnarnefnd hafn
armannvirki þau sem samið
hafði verið um smíðj á árið
1913. Mannvirki þessi hafa
allt til þessa dags verið rammi
Reykjavíkurhafnar.
Aðdragandi að byggingu
hafnarmannvirkja í Reykjavík
voru þau, að 12. maí 1855
skrifuðu stjórnarvöld í Kaup-
mannahöfn stiftyfirvöldum á
íslandi, þar sem mælt var fyr
ir um stofnun hafnarnefndar.
Sama ár var svo samþykkt
hafnargjaldskrá.
Fyrsti fundur.hafnarnefndar
var haldinn 21. jan. 1856 og
voru fyrstu nefndarmenn V.
Finsen, bæjarfógeti og kaup-
mennirnir Th. Johnsen og R.
P. Tærgesen. Á vegum nefndar
innar kom til landsins verk-
fræðingur, Fischer að nafni.
Gerði hann áætlun um lokaða
hafnarkví, sem átti að kosta
50 þús. ríkisdali. Árið 1858 var
samið við útgerðarmann að
nafni Kock um að sjá um póst
samgöngur til landsins. Kock
gerði árið 1860 tillögu, um að
gerð væri hér skipabryggia
og átti hún að kosta 5 þús. rík
isdali. Mörgum þótti réttara að
fara að tillögum Fischers. cn
ekkert varð þó úr framkvæmd
um.
Á næstu árum komu ýmsir
aðilar með tillöguium hafnar
gerðina, en árið lí)06 kom til
landsins að beiðni |iafnarnefnd
ar, hafnarstjóri' Kilstjaníu, Ga
bríel Smith. Gerði hann upp.
drætti og áætlun úm þá höfn,
sem síðar var by|gð. SkilaÓi
liann áætlunum áíið 1909 og
var kostnaður áætlaður 1.6
milljónir króna.
Um haustið 191í fór þáve*--
andi borgarstjóri, -Páll Einars
son, til Kaupmannahafnar til
þess að afla lánsfjár til'frani

Kennslan kostaði
9 þúsund á barn
Skólaárið 1964-65 var kostnaðurinn við kennslu livers nemanda
í barnaskólum landsins að meðaltali .8,991 króna, en 10 árum áður,
skólaárið 1955-56 var þessi kostnaður kr. 2863 að meðaltali á ncm
anda. Ails var kostnaður við rekstur barnaskólanna liðlega 230
inu á því tímabili, sem um cr
fjallað í skýrslunum.
Barnafræðsluskýrslur fyrir ár-
in 1920-1966 er fyrsta bókin i
milljónir króna árið 1965, en var
Laun kennara eru tiltölulega
minni hluti reksturskostnaðar
bapriaskólanna í lok þessa tíu
ára tímabils én í upphafi þess.
Árið 1956 voru kennaralaun alls
69,7% af reksturskostnaði barna
skólanna, en árið 1965 voru kenn
árálaunin komin niður í 60% af
héildarkostnaði. — ^etta helzt í
hendu-r við það að hluti ríkissj. af
skólakostnaðinum liefur farið
minnkandi á sama tírhabili, en
hiuti sveitarfélaganna vaxið. —
rúmar 55 miiljónir tíu árum áður.
, /
1956 greiddi ríkissjóður 73,9% af
kostnaði við rekstur barnaskól-
anna, en árið 1965 ekki nern.i
65,0%.
Þetta kemur meðal annars
fram í Barnafræðsluskýrslum fyr
ir órin 1920-1966, sem Hagstof.
an hefur nýlega sent frá sér,
Skýrslur þessar eru um 80 blað-
síðna bók í stóru broti og koma
| þar fram marg háttaðar upplýs
nýjum útgáfuflokki, svo nefndum
aukaflokki, sem Hagstofan hefur
nú hafið útgáfu á. Er ætlunin að
gefa í þeim flokki einkum út rit
um efni, sem ekki hefur áður
verið fjallað um í hagskýrslu-
hefti. Uppsetning efnis og önnur
tilhögun verður hin sama og í
öðrum ritum Hagstofunnar, en rit
í þessum flokki eru frábrugðin
öðrum ritum að því leyti, að bau
eru fjölrituð en ekki prentuð.
Upplag þessa fyrsta heftis í auka
flokknum er 1300 - eintök og
I ingar um barnaskólahald í land [ kostar það 60 krónur.
Ef fyrsta starfsár hafnarinn-
ar er borið saman við árið
1966, þá fást eftirfarandi nið-
urstöður:
íbúafjöldi hefur fimmfald-
ast, bryggjulengd 13 faidast.
vöruinnflutningur 19 faldast
og útflutningur 7,5 faldast.
Miðað við þunga hefur um
90% af innflutningi lands-
manna farið um Reykjavíkur-
höfn og 20% af útflutningi,
Heildar vöru- og aflamagn,
sem um höfnina fer nú, er
rúml. 1 millj tonn.
Vegna aukinna atliafna er
Reykjavíkurhöfn orðin of lit-
il. Kannað hefur því verið nýtt
hafnarstæði fyrir Reykjavík
og var það gert með tilliti
Framhald á 15. síðu.
Frá byggingu hafnargarðsins fyrir hálfri öld.
kvæmdanna. Verkið var boðið
út og samið við N. C. Mon-
berg um að gera höfnina fyrir
1. millj. 510 þús. krónur.
Framkvæmdir hófust í marz
1913 og var verkið afhent 16
nóv. 1917. Höfðu þá auk sjálfra
hafnargarðanna verið gerðar
tvær skipabryggjur, 80 metra
bryggja við Ingólfsgarð og 160
metra bólverk þar sem nú heit
ir Miðbakki. Alls kostaði verk
ið 2 millj. 566 þús. krónur,
en þar af var keypt efni og
tæki af verktakanum fyrir 550
þúsund krónur.
Efni í framkvæmdirnar var
tekið úr Öskjuhlíð og Skóla-
vörðuholti og var efnið flutt
16. nóvember 1967 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 3