Alþýðublaðið - 08.02.1968, Blaðsíða 5

rz
VlSINDAFÉLAGIÐ EFLIR
ÚTGÁFUSTARFSEMI SlNA
Ræít viö dr. Sturlu FriÖriksson, formann félagsins
Vísindafélag íslendinga hefur
nú starfað hartnær um hálfrar
aldar skeið. Tilgangur þess er;
að styðja hvers konar vísinda-
lega starfsemj í landinu, og hef
ur félagio á starfsferli sínum
gefið út fjölda riía og bóka uin
vísindaíeg málefni, þóft fjár'-
hagur félagsins hafi ætíð verið
harla bágborinn. í einum hríðar
bylnum á dögunum lagði blaða-
maður Alþýðublaðsins leið sína
á fund dr. Sturlu Friðrikssonar,
forseta Vísindafélagsins og innti
hann eftir starfsemi þess. For-
setinn tók vel í að svara sjiurn-
ingum blaðamannsins og t'er við
talið hér á eftir.
,,Hverjir stofnuðu Vísindafé-
lagið og hver er vettvangur
þess?“
„Vísindafélag íslendinga er
stofnað af nokkrum prófessor-
um Háskólans fyrir tæpum fimm
tíu árum, og var það gert til að
minnast á veiðeigandi hátt
þeirra tímamóta í sögu þjóðar-
innar sem voru 1. des. 1918.
1 lögum félagsins segir að til
gangur þess sé að styðja hvers
konar vísindastarfsemi í land-
inu. í félaginu skulu haldnir
fundir svo oft sem kost-
ur er ó, þó eigi sjaldnar en ann
an hvern mánuð á tímabilinu
frá 1. okt. til 30. maí. Á hverj
um fundi skal fyrirlestur flutt
ur eða umræður hafðar um eitt
livert það efni er að vísindum
lýtur.
Félagið gefur út, eftir því
sem kostur er 'á, rit þau og rit-
gerðir, er því berast til hirt-
ingar eða samin verða að til-
hlutan þess og þess þykja verð.
Félagið getur ennfremur gefið
mönnum kost á að vinna til
verðlauna eða annarrar sæmd
ar fyrir úrlausn verkefna er
það setur“.
,,Hvað eru margir meðlimir
í Vísindafélaginu?“
„Félagar eru nú 70 talsins,
en geta samkvæmt lögum fé-
lagsins verið 72.
,,Hvernig ' er inntöku nýrra
félaga hagað?“
,,Félagar eru kosnir efíir til
lögum tvaggja meðlimfj. Þarf
þá að fylgja greinargerð um
vísindastörf hins væntanlega
félagsmanns".
„Hafið þið samskipti við hlið
stæð félög erlendis?“
,,Já, við fáum bækur hlið-
stæðra félaga erlendis og stönd
um í nokkrum bréfaskiptum
við þau. Vísindafélagið hefur
komið fram sem aðili að sam-
skiptum við vísindafélög og
akademíur, sérstaklega í Frakk
landi, Noi/ðurlöndum og í
Bandaríkjunum".
„Svo við víkjum nánar að
fundum félagsins, hvernig fara
þeir fram?“
„Á fundum félagsins skýra
meðlimir þess frá vísiiidalegum
viðfangsefnum sem þeir hafá
féngizt við og geta gefið niður
stöður um. Þessir fundir má
segja að séu um hin ýmsu vís
indalegu viðfangsefni á sviði
raunvísinda og hugvísinda.
Þlarna eru flutt yfirlitserjndi
um ákveðna fræðilgrein jafnt
sem um sérhæfð rannsóknar-
atriði, sem viðkomandi hefur
verið að fást við. Ýmsar hug-
dettur íslenzkra fræðimanna
hafa fyrst komið fram á bess-
um fundum“.
„Þá er það útgáfa félagsins,
ef þér vjlduð segja okkur eitf
hvað um hana?“
„Útgáfa félagsins hefur hald
izt allt frá stofnun þess. Gef-
ur félagið út þi'já flokka rita
um vísindaleg málefni, og eru
þau gefin út á alþjóðamálum.
Fyrsti flokkur ri.tanna heitir
Rit, og er það flokkur ýmissa
scærri vísindalegra ritgerða.
Nú hafa komið út 38 rit í þeim
flokki. Annar flokkur ritanna
eru Greinar, en það er safn
ýmissa smærri ritgerða. Nýlega
er komið út 3. hefti í IV. ár-
gangi þessa flokks. Þá hefur
félagið séð um útgáfu á rit-
gerðum um Heklugos í sam-
vinnu við N'áttúrugripasafnið.
Bru nú komin út 14 rit í því
safni og er væntanlega aðeins
eftir ein ritsmíð til þess að því
verki sé lokið“.
,,Þau rit er síðast komu úí
á vegum félagsins eru með nokk
uð öðru sniði en hin fyrri,
hvað getið þér sagt um það?“
„Já, mun glæsilegar hefur
verið gengið frá tveim af þrem
síðustu bókunum, þ.e. 1. heft-
inu í ritgerílasafninlu um
Heklugosið 1947 — 1948, eftir dr.
Sigurð Þórarinsson og svokall
aðri Hryggj|Brstykkjabók. sem
er safn erinda, sem flutt voru
Dr. Sturla Friðriksson.
á ráðstefnu Jarðfræðifélags ís-
lands á sl. ári, en til útgáfu
'hennar veitti menntamálaráð-
herra aukafjárveitingu. Félagið
hefur hafið herferð til að opna
markaði fyrir ritin, með því að
senda auglýsingamiða og dreil'i
bréf til ýmissa vísindastofnana
og bókasafna víða um heim“.
„Hefur herferðin borið ár-
angur?“
„Já, hún hefur þegar borið ár
angur og nemur salan nú um
25% af útsendum auglýsingamið
um. Það má geta þess að brezk
ur bóksali hefur sagt að árangur
inn af sölunni miðað við út-
senda auglýsingamiða sé langt
um betri en þeir gætu hugsað
sér í Bretlandi“.
„Hverjir annast sölu bók-
anna hér?“
,,Sölu hér annast Bókaverzl-
un Sigfúsar Eymundssonar og
Bókaverzlun Snæbjarnar Jóns-
sonar. Hin síðartalda tók ejnn-
ig að sér dreifingu auglýsing-
arinnar erlendis“.
,,Hvernig er ástatt um fjár-
mál Vísindafélagsins?“
„Félagið stendur að mikil i
útgáfustarfsemi eins og kom í
ljós hér óður. Það hefur hins
vegar til þess afar lííið fé o|
stendur útgáfan ekki undir sér
fjárhagslega, vegna þess a5
mikið af ritum félagsins er sent
í skiptum fyrir ýms erlend rit
sem erlendar stofnanir og vís-
indafélög senda í staðinn. Skipdi
rit félagsins verða síðan til aí-
nota í Háskóla íslands og stend
ur félagið því óbeint að öflun
rita fyrir Háskólabókasafnvð".
,,Hvar fær félagið peninga til
útgáfunnar?“
„Félagið hefur fengið árlega
úr Ríkissjóði 120 þús. krónur.
Þessir peningar renna til útgáf
unnar að viðlögðum félagsgjpld
um og eru þeir einu sem félag
ið liefur úr að spila til útgáf-
unnar. Vegna 50 ára afmælis
Vísindafélagsins hefur vcrið
sótt um aukinn fjárstyrk, því
félagsmenn vilja marka þessi
tímamót og gefa út hátíðarrit,
og jafnvel hefja Greinar félags
ins upp í það að geta orðið vís
indalegt tímarit á íslandi, sem
kæmi út reglulega. Tel ég mjög
æskilegt að hægt væri að haldá
úti slíku tímariti. Hingað tiíl
lands kemur árlega fjöldi er-
lendra vísindamanna til að
stunda rannsóknir. Margir hafa
boðið birtingu á niðurstöðum
sínum og liggja þær fyrir, en
ekki er hægt að sinna þcim
vegna fjárskorts. Ætti það að
vera okkur mecnaðarmál að
gera rannsóknir þessarra út-
lendinga ennþá fslenzkarj og
jtengdari okkur, með því að veita
aðstoð til að þær gætu birzí
hér“.
„Hvað vilduð þér segja að
lokum og þá í tilefni 50 ára
afmælisins í desember n.k.“.
„Það er hugur félagsins á
þessum tíníamótum að stuðla
að eflingu íslenzkra vísinda og
þá sérstaklega að kynna niður
stöður á rannsóknum íslenzkra
vísindamanna á erlendum vett-
vangi, í enn ríkari rræli en
gert \hefur verið til þessa“.
STJÖRNUBÍÓ:
Kardinálinn
Bandarísk frá 1963. Leikstjóri
og framleiðandi: Otfo Preming
er, Handrit: Itobert Dozier eft-
ir sögu Ilenry Morton Robin-
son. Kvikmyndun: Leon Sham^
riy. Tónlist: Jerome Moross.
174 mín.
Otto Preminger er ekki mik-
ill kvikmyndamaður. Þessi mynd
minnir einna helzt á bókmennta
legt vepk, sem fært hefur verið
i kvikmyndalegt form, án þess
eð eiginleikar kvikmyndariun-
ar hafj verið nýitir til hins ítr-
asta; þ.e.a.s. við gætum hugsað
okkur þetta efni í viðamikilli
skáldsögu, án þess að megin-
inntak verksins glatist, og haft
fullt ejns gaman af lestrinum.
En þegar svo er komið, er ekki
um mikinn kvikmyndaskáld-
skap að ræða.
í þessari mynd kemur Prem-
ingar víða við og liefur mjkið
að segja. Sagan segir frá Stef-
áni Fermoyle, sem er vígður
prestur 1917 í kaþólskri kirkju,
brautargengi hans innan kirkj-
unnar, þangað til hann verður
kardínáli, hjálpsemi hans og
innri baráttu. Inní þetta sPinnst
svo upphaf seinni heimsstyrj-
aldar, kynþáttamisréttið og að-
gerðir Klu-Klux-Klan hreyfing
arinnar. Stefán er heiðarlegur
niaður og fylgir boðskap kirkj
unnar útí yztu æsar. Það verð-
ur m.a. til þess, að hann á mik
inn þátt í að fyrirhugað Jijóna
band systur hans og Bennys,
vinar hennar, sem er af gyð-
ingaættum, verður að engu; og
einnegjn þegar systirin lætur líf
ið vegría barnsfæðingar. Stefán
verður ástfanginn af Önnu-
Franihald á 11. siðu.
Stefán (Tom Tryon) heimsækir Onnumariu (Romy Schneidcr) í fangelsinu, en hun hafði venð tekm
til fanga af Gestapó.
7. febrúar 1968 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 5,