Alþýðublaðið - 26.05.1968, Blaðsíða 9

S]oMánn¥dagiir?rfií’ 1968
Vorið 1915 fórum við Tryggvi
bróðir minn með skipi vestur
til ísafjarðar. Höfðum víð um
veturinn skrifað Jóni Þórólfs-
syni (bróður Sig. Þórólfssonar
skólastjóra á Hvítárbakka ) á'
ísafirði og beðið hann að smíða
litla skektu, þriggja til fjög-
urra manna far. Var hún til-
búin og leit vel út, en ailslaus
að öllu nema tveimur árum og
stýri. Minnir mig að hún hafi
kostað 170 krónur. Greiddum
við hana bæði með því, er við
áttum í lausum aurum, og svo
með inneign, sem við áttum í
Landsbankanum á ísafirði. Man
ég eftir því, að fáar voru krón
urnar, sem eftir voru, þegar við
lögðum af stað frá ísafirði, en
áfangastaður okkar var Fjalla-
skagi. Var ætlun okkar að róa
þaðan þetta vor og sumar, sem
við og gerðum. Var umsamið
milli okkar bræðranna, að ég
skyldi vera formaður á kæn-
unni.
Var nú lagt af stað frá fsa-
firði seinni hluta maí og rérum
við að áliðnum degi tveir á
báti út með Tanganum, með
tvær árar og segllausir. Var
logn og þokuloft. Rérum við
út Djúpið og sóttist ferðin
vel. Var ákvörðun okkar að ná
til Suðureyrar á Súgandafirði
í þessum áfanga. Þegar við kom
um út fyrir Bolungavík, út und
ir svonefnda Stigahlíð, sáum
við hvar grilti í mótorbát, sem
kom á eftir okkur. Þoka var nú
skollin á, en rjómalogn. Veif
uðum við bátnum og ætluðum'
okkur að fá að hanga aftan í
út fyrir Deildina (fjall vestan
við Djúpið). Bátsverjar sögðu
okkur, að þeir ætluðu vestur
með og tóku okkur aftaní. Sótt
ist nú ferðin vel, og þegar kom
ið var vestur fyrir Gölt (fjall
norðan við Súgandafjörð), báð
um við bátverja að sleppa okk-
ur, hvað þeir gerðu og þökkuð
um við þeim hjálpina. Rérum
við nú með landi og lentum á
Suðureyri um miðja nótt. Vökt
um við upp fólk, sem við þekkt
um, fengum góðar viðíökur og
vorum þar til næsta kvölds.
Vorum við mjög fegnir hvíld-
inni.
Næsta kvöld héldum við svo
aftur af stað og fengum að
hanga aftan í mótorbát, sem
var að fara í róður. Dró hann
okkur út og sleppti okkur fyr
ir utan Sandanes, sem er milli
Önundarfjarðar og Súganda-
fjarðar. Rérum við þaðan á
okkar tvær árar fyrir Önundar
fjörð, framhjá Barða og lent-
úm á Fjallaskaga að áliðinni
nóttu. Settum við bát okkar
nægilega undan sjó, fórum í
sjóbúð eina og kigðumst til
svefns og vorum fegniý að fá
hvíld.
i
Vorum við nú komnir á þann
stað er róið skyldi frá þetta vor
og sumar, en þurftum að fara
til Þingeyrar áður en róðrar
byrjuðu, þvi afla þurfti ýmis
legs til vertíðarinnar. Skrupp-
um við inn eftir og keyptum
ýmislegt efni. Réðum við okk
ur háseta, svo að við urðum
þrír á bátnum.
Var jafnan róið þarna með
handfæri, en við sáum strax,
að betra myndi að afla fiskjar
með línu. Tókum við okkur til
og öfluðum kúfiskjar inni í firð
inum. Var hann látinn í poka
og þeir jafnan látnir liggja í
sjó. Geymdist hann í allt að
hálfum mánuði. Féll af honum
við fjöru, en annars var hanp
alltaf í sjó. Var tekið úr pokun
urri jafnóðum og beitt var, skor
inn fiskurinn úr skelinni og
honum beítt. Er hver fiskur
venjulega í 3-4 beitur. Er þetta
hin bezta beita og þolir geymslu
þótt búið sé að beita, í nokkra
daga án þess að hún sé látin í
íshús. Þegar kúfiskur er farinn
að úldna á línu, er hann talinn
sérlega góð ýsubeita. Mín
reynsla var sú, að það væri rétt.
Byrjuðum við nú að róa með
línu og öfluðum miklu betur
en aðrir bátar allt vorið. Feng
um við oft hlaðinn bát. Einu
sinni lentum við í suðaustan
stormi, og var þá barningur í
land. Höfðum við hlaðið bát-
inn langt úr hófi, en rérum í
landvar og seiluðum nokkuð af
aflanum, og lögðum fiskkippur
ofan í skut og barka, enda kom
að því, þegar við fórum fyrir
tanga, utan við lendinguna, að
við urðum að henda öllum seil
unum út, fengum við sjó í bát
inn, en náðum þó loks landi
með seilarnar í eftirdragi. Var
komið nokkuð brim svo að við
lögðum sumum fiskseilunum
frammi og urðum að fara út
aftur að sækja þær.
Þótti eldri mönnum þetta
fífldirfska, enda var það svo,
en formaðurinn hálfgerður ungl
ingur, 17 ára að aldri, með á-
kafa löngun til að afla mikils
Rérum við þarna frá Skaga frá
því í maí þar til í októberbyrj-
un bg höfðum góðan hlut á þá
tíðar vísu. Stunduðum við um
sumarið haukalóðarveiðar með
hinum veiðiskapnum. Fengum
Óskar Jónsson.
við talsvert af stórlúðu og
skötu. Áttum við um haustið
góðan feng af lúðuriklingi og
kæstri skötu.
Skatan var verkuð þannig,
að við grófum hana nýja í
sand, eftir að hún hafði verið
slægð, þannig að ekkert loft
komst að henni. Var hún látin
liggja þannig í nokkra daga,
síðan tekin upp, þvegin vel og
þurrkuð. Mátti geyma hana
þannig mánuðum saman og
þótti og þykir herramanns-
fæða.
!
Við söltuðum allan þorsk og
ýsu. Keypti verzlun á Þingeyri
aflann. Var salt og matur send
ur okkur úteftir og fiskurinn
þá tekinn. Var það verzlun
þeirra Proppébræðra, sem við
skiptum við. Ólafur Proppé var
þar verzlunarstjóri, þá nýkom
inn til Þingeyrar. Var hann
lipurmenni hið mesta og vel
liðinn af viðskiptamönnum.
Hann flutti til Reykjavíkur og
varð einn af forstjórum Sölu-
sambands ísl. fiskfýamleiðenda
en er nú látinn. Minnist ég
hans jafnan sem ágæíismanns
fyrir einstaka greiðvikni okk-
ur efnalausum strákum til
handa.
Vorið 1916 réri ég enn á
gulu skektunni, sem ég kallaði
,,Hlin“. Vorum við nú fjórir
og stunduðum eingöngu veiðar
með línu. Byrjuðum við veiðar
um miðjan maí og héldum út
fram í október. Var afli yfir
leitt ágætur, sérstaklega þegar
við var lagt lúðuriklingur og
annað, sem við hirtum og kom
um í peninga. En oft voru
þetta erfiðir dagar fyrir lítt
harðnaða unglinga, Ég man eft-
ir mörgum dögum, þegar við
aðeins lögðumst til svefns í 1-
2-3 tíma á sólarhring, og komið
gat fyrir, að ekki var sofið í 2
sólarhringa samfleytt. Ekki
man ég eftir neinu sérstöku frá
því sumri nema því, að einu
sinni, þegar við vorum á sjó í
bezta veðri, sáum við þrjú eða
fjögur stór skip nokkuð langt
í haf út að sjá. Heyrðum við
allt í einu mikla skothríð, sem
stóð nokkra stund. Sáum við að
skipin hreyfðust með mikilli
ferð fram og aftur. Héldum við
í einfeldni okkar að þarna væri
Bretinn að berjast við soldáta
Vilhjálms keisara. En sjálf-
sagt hafa þetta verið einhverj-
ar æfingar. Man ég eftir að eft
ir hvern skothvell sást gufu
strókur leggja hátt í loft upp.
Og þótti okkur sumar kúlurnar
koma í átt til okkar. Seinni
hluta dagsins hurfu svo skip
þessi okkar augsýn.
Vorið 1917 var afráðið að nú
skyldi skipta um útgerðarstað
og flytja til Hiaðsbótar í Arn-
arfirði og róa þaðan um vorið
og sumarið. H. Stephensen á
Bíldudal átti þarna hús með
viðleguplássi handa nokkrum
bátum. Sömdum við um við-
legu og viðskipti vlð þá verzl-
un. Komum við þarna um miðj-
an maí öllum miðum ókunnug
ir.
Skal nú greint frá skipverj-
um, þeir voru þessir: Ég, sjálf
ur formaðurinn, Tryggvi bróð
ir minn, Gísli Jónasson síðar
skólastjóri og Hallmundur
Jónss. síðar bóndi í Meiragarði
í Dýrafirði. Hásetarnir allir af
bragðsmenn, og við allir fullir
af brennandi áhuga fyrir því
að nú skyldi afla mikils. Höfðu
undanfarin ár verið góð afla-
brögð í Arnarfirði. Var veitt
með línu, sem jafnan var látin
liggja í sjó. Aðeins dregin upp
og hirtur afli og breytt út aft-
ur. Þegar við komum í Hlaðs
bót voru margir búnir að leggja
lóðir sínar, bæði heimamenn
af bæjunum í kring svo og
þeir bátar, er viðlegu höfðu i
Hlaðsbót. Var nú úr vöndu að
ráða. Fórum við með línu í
tveimur köstum. Lögðúm ann-
að kastið á milli tveggja. Var
annar af bæ þarna rétt fyrir
innan. Hitt kastið lögðum við
á vel frían sjó utar í /irðinum.
Strax í fyrsta degi, þegar við
vitjuðum um okkar lóð, feng
um við nokkurn afla. Kom
bóndi sá, er línuna átti innan til
við okkar og skipaði okkur
burtu með dræsuna alla, því að
hann taldi að við værum þarna
á sínum miðum, sem hann einn
ætti rétt á, þar sem þau lægju
fram af hans landareign. Var
maður þessi reiður mjög, en
við svöruðum litlu, sögðumst
ekki þekkja þessar reglur.
Sagðist hann myndi skera línu
okkar, ef við flyttum hana eigi
burtu, þar sem hann ættiþetta
mið. Ekki er mér kunnugt um
hver vani hefir þarna verið
með mið fram af landareign
viðkomandi, en ekki gerðist nú
fleira til tíðinda út af þessu
,,miðráni“ okkar, nema við
fréttum þarna í sveitinni að
það væri álitin býsna mikil
frekja í þessum strákum frá
Dýrafirði að taka í leyfisleysi
annars manns mið. Létum við
okkur þetta í léttu rúmj liggja
og ekki frekar að gert. En skal
geta þess, að seinna sömdum
við fullan frið og vorum við
alla jafnan úr því hinir mestu
mátar.
Þetta sumar var einstaklega
gott og hlýtt, að minnsta kosti
inn í Arnarfirði. Á ég margar
hugljúfar endurminningar frá
þessu sumri. Þarna réru 8 bát
ar að mig minnir með fjórum
og fimm manns á hverjum.
Framhald á bls. 13.
EFTIR ÓSKAR JÓNSSON
Þegar Óskar var 17 ára réri hann á gulri skektu sem hann og hróðir *
hans áttu og höfðu keypt á ísafirði. Þeir réru frá Fjallaskaga við Dýraf jörð.
9