Alþýðublaðið - 24.11.1968, Blaðsíða 8

8 ALÞYÐUBLAÐIÐ 24. nóvember 1963
, -í x
XjP <■ *■ v
.... ,
leyti farið út á 'þessar brautir,
en les verk framúrstefnumanna
til að sjá hvað þeir hafa fram
að færa á hverjum tima.
Annars er menningin ekki
iengur sitt í hverri áttinni, held-
ur hefur tíminn dregizt saman.
Það sem var frægt hjá okkur í
gær eftirlíkja Japanir í dag og
öfugt. Áður fyrri var listastefna.
þúsund ár að berast úr einum
stað í annan, stundum lengur.
Nútímafólk vill alltaf eitthvað
nýtt og engir eru kröfuharðari
í þeim efnum en blaðalesendur,
sem aidrei átta sig á því að
mannlífið er alltaf sama gutl í
sama nóa.
„Plus ca change, plus c’est la
méme chose”, segja Frakkar.
Framhald á 12. síðu.
— Gjörðu svo vel, við skulum
koma upp á vinnuherbergið mitt,
segir Nóbelskáidið um leið og
það býður mig velkominn.
Við sitjum í sitt hvoru hæg-
indinu, reykborð á milli okkar. Á
móti eins konar vinnuveggur:
Skrifpúlt til að skrifa standandi
við og þar hjá þrífótur líkastur
barstól. Á veggnum fyrir ofan
málverk eftir Nínu Tryggvadótt-
ur af Erlendi heitnum í Unu-
ihúsi. Við hliðina á skrifpúltinu
ritvélarborð og þar yfir litasyn-
fónía eftir Svavar.
Ég verð að viðurkenna, að það
var ekkj mikið eftir af mér sem
ég sat þarna í smiðju skáldsins;
bókstaflega úr mér allur vindur,
vissi ekki, hvar ég átti að bera
niður og mér komu í hug orð
vinar míns Óiafs Kárasonar, þeg-
ar hann stóð fyrir framan riU
stjórann forðum og sagði :
— É -ég skal fara.
Skáldið er alþýðulegt og
spjallar um daginn og veginn
og að Jiðinni drjúglangri stund
spyr ég:
„Eitthvað eftir
handa hugmynda
fluginu“
— Ég veit ekki hvort það er
leyfilegt. Nú er horfið frá hinu
hefðbundna leikritsformi og
antileikritið komið í. staðinn í
leikritum Samuels Bccketts, sem
er mestur framúrstefnumaður
um leikritun gerist ekkert drama.
Sálareintal böfundar fer fram í
fígúrum, sem hann smíðar og
ekki eru mönnum líkar. Hann
lætur svotna fólk talast við úr
tveimur öskutunnum. Framúr-
maðurinn telur þetta fremst í
tímanum, mest framúr, og Beek-
ett var mjög umtalagur sem
Nóbelsverðiaunahafi nú á dög-
unum.
— Nær antileikritið tii hins
venjulega leikhússgests?
— Það nær sjaldan til nema
lítils hóps. Sama má segja um
antikveðskapinn, sem er stund-
um ekki annað en bókstafir á
ritvél, endurteknir aftur og aft-
ur eftir munstri, þannig að bók.
stafirnir mjmdi einhvers konar
fígúru. Framúrstefnuljóðskáld
iesa hvert annað og þetta er á-
bugasamt fólk og stendur fyrir
sínu. Ég hef ekki nema að litlu
þennan miðpúnkt verksins til
þess að breyta þvi í leikrit.
— Ýmsir ritdómarar vilja á-
líta að sömu eða svipaðar per-
sónur komi aftur og aftur fram
í verkum þínum.
— Hugmyndirnar eru í manni
og enginn stekkur út úr skinn.
inu á sjálfum'sér.
— Sumir lesendur hafa orðið
vonsviknir yfir því að þau skuli
ekki hittast hjónin Úa og Jón
Prímus.
— Fyndnin er einmitt fólgin í
því að þau hittast ekki, segir
skáldið og brosir. Um leið og Jón
Prímus hitti Úu sína, þá væri
komið út fyrir rammann. Það
gætí annars orðið sterkt leikhús,
ef hjónin hittust. En þau hitt-
ast ekki. Ágætt að lesendur
skuli sakna samfunda þeirra, þá
er eitthvað eftir handa hug-
myndafluginu.
— Er það ekki rétt, að þú hafir
sagt s.l. vor, að þú hefðir í
hyggju að semja leikrit um sama
efni og fiallað er um í bók þinni,
Kristnihaid undir Jökli?
— Jú, það rhun vera rétt, en
nú er ég orðinn svo þreyttur á
þessu myndasafni, sem ég er bú-
inn að háfa fyrir hugskotssjón-
um síðustu átján mánuði, að ég
læt leikritið mæta afgangi.
Eftir fyrsta uppkastið skrifaði
ég Kristnihaldið í lcikritsformi,
þ.e.a.s. eintóman dialóg, Seinna
leit ég svo á, að þetta væri ekki
alveg rétt efni fyrir leíkrit og
breytti um form, setti í verkið
lýsingar og annað, sem heyrir til
skáldsögunni. Ég hygg, að allar
þær háspekilegu viðræður, sem
þeir eiga saman Jón Prímus og
Syngman Goodman nytu sín ekki
á leiksviði; fólk stæði bara upp
og tæki tauið sitt. En það var af
og frá, að ég tímdi að strika út
Myndin af Halldóri Lax-
ness var tekin á fundi
með fréttamönum — lík-
lega er Skáldatími kom
„Sama gutl
í sama nóa'
Ætlarðu að halda áfram við
leikritun?