Alþýðublaðið - 26.01.1969, Blaðsíða 8

8 ALÞÝÐUBLAÐIÐ 26. janúar 1969
v' • -- . ■■
Minning:
ÖLAFUR ÞÓRDARSON, skipstjóri
Á morgun, mánudaginn 27.
janúar, verður til grafar borinn
einn af fremstu borgurum Hafn-
arfjarðar, Ólafur Þórðarson skip-
stjóri, Linnetsstíg 6, en liann lézt
að heimíli sínu 20. þ.m.
Ólafur lifði mikið byltingatfmá-
hil íslenzkrar sjósóknar og var
lengstum virkur þátttakandi og
leiðandi í hinum öru breytinguíu.
Hann var frábær fiskimaður, hon-
um var fengin skipstjórn á skútu
áður en hann hafði ald.ur til. Þá
varð hann brautryðjtfndi í tog-
veiðum og botnvörpuskipaútgerð
Hafnfirðinga og um áraraðir var
hann forustumaður í atliafnalífi
þessa merka útvegsbæjar. Þar lauk
:hann líka starfsferli sínum, eftir
að hann kom í land, sem hafnar-
gjaldkeri, innheimtumaður ■ hafn-
argjaida, hafn'sögumaður og reynd
ar einnig sem hafnarstjóri, og mun
þó hvert þessara starfa þykja ærið
dagsverk. Slíkur var Ólafur Þórð-
arson í athöfnum sínum.
Hann var einn þeirra ágætu
manna er lagt hafa grundvöll und
ir efnalegt sjálfstæði þjóðarinnar,
maður sem hafði dugnað og áræði
til að færa björg í bú og kunni
líka að gæta þeirra verðmæti, sem
aflað var. j
Olafur var Vestfirðingur að ætt
eins og margir okkar afburða
sjómenn fvrr og síðar. Hann fædd
ist að Sperðlahlíð í Geirþjófsfirði,
Arnarfirði, 23. óktóber 188(5, og
var því 83 ára er hann lézt. For-
eldrar hans voru Ragnhciður Ól-
afsdóttir frá þeim merka stað, Bæ
á Rauðasandi, og Þórður Þor-
steinsson frá Fossi í Arnarfirði.
Olafttr ólst þarna upp í fagurri
en mjög afskekktri sveit. Faðirinn
varð sjálfur að kenna börnunum
að lesa, skrifa og reikna og sjálf-
ur tók faðir hans á ntóti 7. af 8
hörnum sínum og hjálpaði þar að
auki mörgum öðrum konum og
tókust slík hjálpar og Jíknarstörf
mjög vel. Helmingur barnanna
yorti drengir og urðu bræðurnir
fjórir allir skipstjórar. Þeir eru nú
allir látnir nema Guðmundur
fiskimatsmaður. Þá er qg ein
systir hans enn á lífi, Guðrún á
visthejmilinu Sólvangi.
Meðan börnin voru enn íiæsku
varð faðirinn fyrir heilsuleysi, og
var Ólafi Iengi minnisstætt þegar
móðirin varð að berjast á flatbotn-
aðri doríu til Bíldudals til að
verzla og réri hún á annað borðið
cn börnin á hitt.
Ólafur var á 9. ári er hann
byrjaði að róa til fiskjar, en 11
ára var hann þegar hann réðist
fyrst á skútu, Ástu Borghildi frá
Bíldudal, með Jóni Þorsteinssyni
föðurbróður sínum. Ólafur stund-
aði handfæraveiðar á skútuui til
IS ára aldurs og varð effirsóttur
dráttarmaður.
19 ára fór hann í Stýrimánna-
l'skólánri og útskrifaðist sem fiski-
. jskipstjóri mcð ágætiseinkunn í
apríl unr vorið og réðist þá istrax
á Kutter Geir með Oddi í Ráða-
gerði, sem stýrimaður. Um þetta leyti
voru gerðar út 60 fiskiskútuf frá
Suðurlandi og varð Olafur hvert’
sumarið cftir annað með mestan
einstaklingsafla yfir flotann. l
Næsta vetur fór Ólafur aftpr í
Stýrimannaskólann og lauk þ^tðan'
farinannaprófi tvítugur að íjldri. -
Var honum þá þegar, tvítugum
piltinum, boðin skipstj^j^ á Kutter'
Jóni frá Hafnarfirði og'Varð að fá
undanþágu handa hotium vegna
aldurs. '
Urn fjögurra ára skeið var hann
skipstjóri á skútum frá Hafnarfirði,
hjá Ágústi Flygering, en réðist síð--
an til Englands og sigldi þaða'n á,;
togurum og þar yar -Hann, er Jóel
Jónsson kom til að sækja togarann •
S.kallagrím, hinn fyrsta með því
nafni. Réðist þá Ólafur til þans,..
fyrst sem háseti. Þar tókst hónum,
með miklu snarræði, sem vaktar-
formanni, að bjarga skipi og skips- .
höfn frá því að farast, er_heljarmikil
grunnbrot birtust fyrir s.tafni í hinu"
versta veðri, og ekkert dugði nema t
kröftug og snör handtök á stýrinu,
til að bjarga frá hersýnilegum voða,
en það var eðli Ólafs að vera snar
að ákveða sig og gera rétt á hætt-
unnar stund.
Árin 1912 og 1913 var Olafur
r>órðarson fiskiskipstjóri á þýzkum
og. hollenzkum togurum, sem gerð-
ir voru út frá .Hafnarfirði. Þái fóru
Flafnfirðingar sjálfir að hugsa til
þess að eignast togara. Stofnuðu
þeir Ólafur, Ágúst Flygering og
fleiri, togarafélagið ,,Ymir“ og réð-
ust í að láta srníða togara í Þýzka-
landi með því nafni. Átti skipið að
verða fullbúið og afhendást 1914.
En þá brauzt fyrri heimstyrjöldin
út og náðist skipið ekki fyrr en í
maí 1915 og varð að nota til þess
ýmislcg brögð og sótti ÓJafur skipið
til Kaupmannahafnar, en þangað
hafði þýzkur skipstjóri siglt því.
F.r birt frásögn um þetta í jólablaði
Hamars 1968 og fleira um ferðir
Ýmis í fyrri heimstyrjöldinni.
Olafur reyndjst sarni aflamaður á
togurunum og á skútunum og verð-
ur ekki farið nánar út í það; hér.
Stærsti togarinn sem hann var með,
var Clementina 1927, sem þá var
stærsti togari íslendinga, keýþtur
frá Frakklandi fyrst til Þingéyrar.
Varð sú útgerð fyrsti yísirinh að
Bæjarútgerð Hafnarfjarðar með
þcim miklu framförum sem: hún
veitti bæjarfélaginu.
F.ftir að Olafur lét af skipstjórn,
settist hann ekki alveg í helgan
stein, eins og áður er sagt. Fyrir
utan hafnarstörfin, hlóðust á hann
margvísleg félagsstörf eftir að hann
kom í land. Hann átti um tíma
sæti í bæjarstjórn Hafnarfjarðar.
Hann var og fljótt kjörinn forrnað-
ur Skipstjóra og stýrimannaféjags-
ins „Kára“, scm hann hafði verið
með í að stofna og gegndi hann
formennsku í félaginu um 30 ára
skeið. Olafur var fyrsti og eini ■
heiðursfélagi „Kára“ þegar hann
lézt.
stóð hann að stofnun Sjómannadags-
samtakanna á sínum tíma og sömu-
leiðis að -stofnun Farmanna- og
fiskimanpasambands Islands og var
fulltrúi. félags síns ,á- mörgum þing- •
uin sambandsjns. og átti einnig sæti
í stjórn þess. .Hann hcfur. og verjð .
sæmdur heiðursmerki Sjómanna-
dagsins. . . -
Jtn-jang hugljúfust held cg hon-
um hafi þótt margyísj.eg stcirf-.sín-
fyrir íilysavarnafélagið. Hann var í-
njörg ár. fprniaður'. Slysayar.nadeild- .
arinnar Fiskaklettur í Hafnarfirði
og í 18, ár átti diann .sæti, í franv,
kva’indastjórn Slysavarnafélags - ís-,
lands, með mjklum ágætutp. og var ,
hann kvaddur með miklum virkt-
á.lí. landsþinginu, er hann baðst
undan endurkosningu vegna aldurs,
þá. 75 ára. Hann var og heiðurs-
félagv í Slvsavarnafélagi Islands.
Kötísi því sem Ólafur hefur kom-
ið njJia'gt, befur hann stutt að því
sernjjpnn hefur talið gott og þarft
og þítr hefur hann notið góðs stuðn-
ings jsirinar ágætu; konu á lífsleið-
Guðrúnar Eiríksdóttur frá
Hlíð á Álftanesi. Þau giftust 19.
septanber 1916, og fór hún brúð-
kaupsferð með manni sínum til
llaiJBierkur mitt á ófriðartímum,
cr slíipið varð að fara þangað tjl
eftiriits. Taldi hún sig verða minna
OLAFUR ÞORÐARSON L
hrædda að fara með honum, heldur
en bíða í ofvæni eftir honuni hejma.
Þau eignuðust 6 börn, ep aðeins
tvö þeirra komust til fullorðins
ára, og einkasonurinn Gísli, er lát-
Framhald á 9. sjðn.
//
Öllu að trúa er ekki gott,
- en engu
verra
✓✓
' „Öllu að trúa er ekki gott,
en. engu hálfu verra.“
■ v
Það kemur oft fyrir, að við
þrestarnir erum beðnir um álit
okkar á sálarrannsóknum og spiri-
tisma. Yfirleitt eru það þrennskon-
ar athugasemdir, sem andstæðing-
ar slíkra rannsókna gera. I fyrsta
lagi, að gömlu draugasögurnar
séu miklu „skerhmtilégri" heldur
en „þessi nýmóðins draugatrú". I
öðru lagi, að tilraunirnar séu ekki
annað en „kukl“. I þriðja lagi,
að þetta sé nýmóðins heiðindóm-
ur, sem sannkristnir menn eigi að
fyrirlíta.
I öllum þcssum staðhæfingum
er verið að bera sanian ólík efni,
og af því sprettur misskilningur-
inn. Það getur vel verið, að ein-
hverjum þyki nteira garnan að
fornum þjóðsögum um Heklu,
heldur en rannsóknum Sigurðar
prófess.ors Þórarinssonar á Heklu-
gosum sem náttúrufyrirhærum.
En ég geri ekki ráð fyrir, að vin-
ur vor Sigurður setji slíkt fyrir
sig. Eins er það í sálarrannsókn-
unum. Sögur og sagnir eru sagð-
ar til skemmtunar, en hver og
einn getur síðan álitið það, sem
honum gott þykir uni sannleiks-
kjarna þeirra. En tilraunir sannra
sálarrannsóknaimahna eru 'gerð-
ar með það fyrir augum að stað-
festa staðreyndir og leitast vkð að
skýra þær. Sumir telja fyrirbærin
benda út fyrir efnishciminn, og
á okk'ar visindalegu ö!d ferst eng-
um' oð átelja viti borna nienn
fyrir að láta sér koma slíkt til
hugar. Það er ekki langt síðan
enginn taldi mögulegt, að mann-
legt auga ætti eftir að líta „hina
hliðina“ á tunglinu. Og það er
beinlínis ósæmilegt, að nota slag-
orð eins og „kukl“ til að villa
mönn.um sýn ,um eðli málsins.
Því að hvað er kukl? Kukl er
galdur, fordæðuskapur, tilraunir
manns. ti! að ná valdi yfir dular-
mögnum tilverunnar og láta þau
þjóna sér aðallega í illum tilgangi'.
Sálarrannsókhir eða „i>arasálar-
fræðijegár" athuganir eru ekkert
slíkt. Hér er um að ræða fyrir-
bæri, sern enginn rnaður RÆÐUR
YFIR, ekki einu sinni miðillinn,
og yerði miðill eða rannsóknar-
, maður uppvís, að tilraun til slíks,
hefir hann fyrirgert trausti ann-
arra. En hvað um trúna? Jú, þetta
eru trúarbrögð, segja sumir. Til-
raunámenhirnir lesa bænir og
syngja sálma. F.n ég hefi þckkt
skurðlækni, sem alltaf gerði bæn
sína, áður en hann hóf aðgerðir
á sjúkrahúsi nú, og ég heyrði
þess aldrei getið, að bænin þyrfti
að útiloka vísindalegar aðferðir
í störfum hans. Og hvað skyldu
]>eir vera margir, landkönnuðir
liðinna alda, sem Iiafa beðizt fvrir
í hvrjun ferðar?
j.g get ekki séð að guðræknir
nienn séu óhæfari en trúlausir til
vísindalegra rannsókna. Hvað
skyldi vnntrúin oft vera búin að
gera menn blinda gagnvart stað-
revndum?
dr.
Jakob
Jónsson
tófiprejst
Allt er þetta gott og blessað,
segir kunningi rninn, sem ég eitt
sinn ræddi við, en lestu allar bæk-
urnar um miðilsfyrirbæri, dulræna
reynzlu o.s.frv. og hvar er v.ís-
indamennskan? Auðvitað er ekki
nema LÍTJB EITT, sem keinur
á prent frá þeim VÍSINDAMÖNN
UM, sem fjalja tim máljð, en n.óg 1
sarnt til þéss, að hugsandi menn
hljóta að taka það til greina.
Þegar miðill eða niaður með
dulrænni reynslu lýsir henni frá
sínu sjónármiði, er enginn lifandi
maður skyídur til að gleypa það
ótúggið. F.n slíkar bækur eru
heimild, sein sálfræðingar og aðr-
ir geta haft sálfræðingar og aðr-
arins og hans skilning á þeirri
reynslu. Það getur vel verið, að
skýringar scinni tíma verði aðrar
en okkar. Þekkingin stendur ekki
í stað. Skemmtilegt dæmi eru
gömlu Vínlandskortin. Þau gera
ráð fyrir, að Norður-Ameríka teng
ist Afríku. Af hverju? Vísinda-
menn gamla tímans vissu um Vín-
la.nd, en höcðu of takmarkaða
þekkingu .1 iörðinni og gerðu sér
rangar hugmvndir um löndin
HÉRNA MEGIN við Atlanzhaf-
ið. Það má vel vera, að síðar eigi
menn eftir að tengja dularreynsl-
una einhvernveginn öðruvísi við
„veruleikann“. Um það getur
enginn maður sagt í dag. Það get-
ur þó aldrei verið annað en virð-
ingaryert, að fólk varðveiti heim-
ikliriiar, reynsluna. En sú skylda
hvílir . á ÖLLUM, að þeir segi
_sem réttast frá staðreyndum, að-
greini RF.YNSLU og TÚLKUN
eflir mætti, og þoli heiðarlega
gagnrýpi. Hver veit nema hcr
sannist hið fornkveðna:
- I
„Öllu að trúa er. ekki gott,
en engu hálfu verra.“
Jakob Jónsson.
Sem stjórnarformaður þess féiags vwtWMMVUtUMVUHMUMWMMWMWWMiiimw«wvm«uuvM%VHvmVMWMVWVUV