Alþýðublaðið - 23.02.1969, Síða 7

ALÞYÐUBLAÐrÐ 23. februar 1969 7
valdhafarnir verða að venjast af
þeini hugsunarliætti, að fjárfram-
lög til vísinda og menntunar séu
eins konar aflátssala til sáluhjálpar,
er innheimtist hinum megin.
Ollum aðilum verður að skiljast,
að fjárfesing í menntun og vísind-
um er sú, sem beztum arði skilar,
þegnr tii langs tíma er litið; að
vanræksla á því sviði mun reynast
þjóðinni dýr, fyrr en varir. Hinu
má ekki gleyma, að sú fjárfesting
verður sem önnur að stjórnast af
viti og fyrirhyggju, ef hún á að
bera tilætlaðan árangur. Þess vegna
er víðtækt rannsóknarstarf ómiss-
andi grundvöllur.
III. GRUNDVALLAR-
VANDAMÁL
3.0 Grundvallarpandamál. Þau
grundvallarvandamál, sem mest er
aðkallandi að finna lausn á og með
engu móti verða sniðgengin, ef
menn vilja í alvöru stefna að um-
bótum á íslenzku skólastarfi, eru
einkum þessi:
1. Úrelt námsefni og námsaðferð-
ir allt frá barnaskóla til háskóla
og nátengt því, skortur nothæfra
kennslubóka í flestum greinum.
2. Ófullnægjandi kennslu- og
námsaðstaða í skólum.
3. Of lítið framboð kennara með
nauðsynlega sérmenntun í kennslu-
greinum og í uppeldis- og kennslu-
fræðurn.
4. Vöntun á skipulögðum og sam-
felldum námsleiðum fyrir ^tóran og
vaxandi hóp unglinga, er ekki kemst
gegnum menntaskdlana til æðra
náms.
3.1 Sariislttngin vandamál. Ljóst
er, að þessi vandamál eru svo sam-
slungin og eðlisskyld, að erfitt er
að veita einu forgang umfram ann-
að. Bættar vtri aðsta’ðu-r og einstaka
formbrevtingar, þótt allar væru til
bóta, koma að litlu haldi, ef sjálft
námsefnið er úrelt. Hins vegar er
ástæða til að ætla, að vel menntaðir
kennarar geti að eigin frumkvæði
komið á umtalsverðum endurbót-
um á kennsluháttum, þrátt fyrir lé-
legan bókakost og kennsluaðstöðu,
ef hinn ytri rammi löggjafar, reglu-
gerða, námsskrár og prófa veitir
þeim ti! þess nokkurt svigrúm. Þess
vegna er eðlilegt að skipa kennara-
menntöninni í öndvegi. Þó ber að
leggja á það mikla áherzlu, að til-
gangslaust er að slíta einstaka þætti
vandamálsins úr samhengi og ætla
að leysa þá í einangrun. Reynslan
sýnir, að tilraunir til umbóta á ein-
stökum skólastigum skila ekki ár-
angri. Það verður að líta á vanda-
málið í heild og vinna að lausn
þess í því ljósi.
3.2 Gœði vcrsus magn. Hið raun-
verulega vandamál er ekki aðeins
riuantitatift — þ. e. um getu þjóð-
félagsins til að sjá fyrir húsnæði
og einhvers konar eftirlitsmönnum
með hinum skólaskylda unglinga-
skara — heldur er það miklu frem-
ur f\ualitatijt, — þ.e. spurning um
gæði þeirrar menntunar, sem skól-
arnir veita. En gæði menntunar
eru öðru fremur komin undi r því,
að sjálft námsefnið sé í samræmi
við kröfur þjóðfélagsins og getu
nemenda, vel menntuðum kennur-
um, góðum og fjölbreytilegum bóka
kosti og viðunandi kennslu og
námsaðstöðu í skólum. Sjálfstæð
vinnubrögð verða ekki kennd af
einni bók, til þess þarf nemandinn
að geta stuðzt við margvíslegar
heimildir og hafa vinnuaðstöðu í
skólanum (bókasafn, handleiðsla).
Skal nú vikið að einstökum þátt-
um.
3.3 Endurs\oðttn námscjnis: Rann
sói(narstofnun skólamála. Endur-
skoðun námsefnis felur í sér leit
að svari við grundvallarspurningum
um, hvað skuli kenna, hverjum,
hvenær, hve lengi, hvernig o. s.
frv. Slík endurskoðun verður því
ekki framkvæmd nema á grundvelli
víðtækra rannsókna, er varða upp-
eldislegan grundvöll og félagsleg
markmið skólastarfsins. Ef vel á
að vera, þarf sú rannsókn að vera
árangur af 'skipulögðu sámstarfi
hagfræðinga, uppeldis- og félags-
fræðinga, auk sérfræðinga og kenn-
ara í hinum einstöku kennslugrein-
um. Það sem rannsaka þarf er fyrir-
sjáanleg þörf þjóðfélagsins fyrir sér-
menntaða starfskrafta. Þetta er hag-
• fræði- og félagslegt viðfangséfni, er
beinist að þróunartilhneigingum at-
vinnuveganna-,' iðnþróuninni, til-
færslu vinnuafls frá frumatvinnu-
greinum til iðnaðar, dreifingar,
þjónustu, stjórnunar o. s. frv. Meta
vcrður breytingar á árstíðabundnu
atvinnulífi (ér sncrta mjog sumar-
atvinnu skólafólks), en þær snerta
aftur ákvarðanir um lengingu skóla-
skyldu og skólaársins. Gera verður
áætlanir um þörf atvinnuvega fyrir
fjölda sérfræðinga í ýmsum atvinnu
greinum, er hægt sé að nota til leið-
beiningar í náms- og starfsvali skóla-
fólks. A grundvelli þessarar
vitneskju verður ríkisvaldið að setja
sér mcnnta/pólitísk markmið um
æskilegan fjölda stúdenta, háskóla-
menritaðra sé.rfræðinga, tæknifræð-
inga o. s. frv., sem bæði skólum og
nemendum er nauðsyn að hafa hlið-
sjón af. Niðurstöður slíkra rann-
sókna á hinum hlutlægu þjóðfélags-
þörfum eru sú forsenda, sem verð-
ur að liggja til grundvallar heildar-
endurskoðunar á námsefni og skipu-
lanningar nýrra og samfelldra náms-
leiða.
Slíkar rannsóknir verða aldrei
unnar í. eitt skipti fyrir öll, heldur
þarf sífellt að endurnýja þær í ljósi
breyttra aðstæðna. Nátengt þessu
er gerð áætlana fram í tímann um
þörf skólahúsnæðis, gerð þess og
bagnýtingu, um. eftirspurn eftir
kennurum og þá nánar tiltekið,
með hvers konar menntun, en sú
vitneskja hlýtur að vera forsenda
fyrir stefnumótun og ákvörðunum
stjórnvalda á því sviði.
3.4 Samstarf scrfrœðinga og
\cnnara. Meginverkefni rannsóknar-
stofnúnar skólamála hlýtur þó að
vera endurskoðun á námsefni skól-
anna og aðlögun þess nð síbreyti-
legum þekkingarkröfum og þjó.ð-
félagsþörfum. Til þess þarf stofn-
unin að efna til samstarfs sérfræð-
inga og kennara í hinum einstöku
kennslugreinum. Endurskoðun náms
efnis og frumkvæði að samningu
nýrra kennslubóka eru svo náskyld
verkefni, að bezt færi á, að hvort
tveggja sé í höndum sama aðila,
enda sé leitazt við að tryggja sem
mesta fjölbreytni kennslubóka. Jafn-
framt verður slík stofnUn að syara
þýðirigarmiklum spurningum um
þekkingarkröfur og kennsluhætii ,'á
hv.erju skólastigi, „niðurfærslu" til-
tckiiina námsgrcina, þ.e. að nám
hefjist fyrr en 'nú er, um eðlilega
dreifingu námsefnis yfir 'námstím-
ann, snurðulaus téngsl milli skóla-
stiga (til að forðast misrámi og/_eðn
endurtekningu sama efnis), finna
lciðir fyrir ólíkan námshraða éftir
Framhald á bls. 10.
Ný sending
af hollenzkum kápum og frökkum
Bagstætt verð.
Bernhard Laxdal
Kjörgarði
Hollenzku
Fermingarkápurnar
eru komnar. — Lágt verð.
Bernhard Laxdal
Kjörgarði
Vörubílstjára
félagið
Þróttur
minnir félagsmenn sína á aðalfundinn, sem
hefst í húsi félagsins kl. 13,30 í dag.
Stjórnin.
Ullarsíðbuxur
Nýkomnar fallegar ullarbuxur útsniðnar.
Unglingastærðir.
ATHUGIÐ
Geri gamlar hurSir sem nýjar, skef upp, olíuber og lakka.
Olíuber einnig nýjar huröir og viðarklæöningar utanhúss- Fjar
lægi málningu af útihurðum og harðviðarlita þær.
GUÐMUNDUR DAVÍÐSSON-
Sími 36857.
HÚSGÖGN
Sófasett, stakir stólar. — Klæði gömul hús-
gögn. — Úrval af góðum áklæðum.
Kögur og leggingar.
BÓLSTRUN ÁSGRÍMS.
Bergstaðarstræti 2. — Sími 16807.