Dagur - 24.02.1944, Blaðsíða 1

ANNAL
DAGS
!*P
Ws9 if^^ls ^SiBI ^^í
Bréf úr Árskógshreppi 14. fe-
brúar 1944.
„Almenn ánægja er hér ríkj-
andi yfir vexti og viðgangi Dags
og telja menn breytingu hans
mjög til bóta.
Tíðin hefir verið óstillt hér í
vetur sem víðar. Snjólítið er nú
og vegasamgöngur góðar.
*
Fólk mun nú með fæsta móti
á mörgum heimilum. Unga fólk-
ið fer margt með farfuglunum á
haustin fyrst og fremst í skólana
og sumt í atvinnu í bæjum og
sjóþorpum. Kaupstaðirnirkeppa
mjög um að fá sveitastúlkur til
veturvistar og á þessari gull- eða
seðlaöld er ekki sparað að bjóða
hátt í þær. En hvað gera ungu
stúlkurnar í bæjunum, eru þær
ekkert til létta Við húshaldið
eða ganga þær allar menntaveg-
inn?
*
Þrátt fyrir þó margt af unga
fólkinu dvelji nú utan sveitar-
innar, er nokkuð eftir heima og
virðist það vel vakandi. Hefir
það í frístundum æft sjónleik og
leikið nokkru msinnum. Þá hef
ir U. M. F. Reynir gengizt fyrir
íþróttakennslu. Kennari varOsk-
ar Ágústsson, frá íþróttasam-
bandi íslands. Að afstöðnu
námskeiðinu fór fram leikfimi-
sýning í íþróttasal barnaskólans.
Sýndu þar fjórir flokkar. í eldri
flokkunum voru átján piltar og
tíu stúlkur en í hinum tveim,
voru 26 telpur og drengir úr
barnaskólanum. Má þetta teljast
mjög góð þátttaka.
Áhorfendur voru margir og
gerðu þeir góðan róm að sýn-
ingunni.
*
Unglingaskóli starfar hér í
vetur, á vegum ungmennafélags-
ins. Nemendur eru 12.
Þess má einnig geta, að éldra
fólkið er heldur ekki dautt úr
öllum æðum, því nú nýlega hélt
það hjónasamkomu, þar sem
flest Ívjón sveitarinnar voru
mætt. Hófst hún með sameigin-
legu borðhaldi. Skemmt var með
söng og ræður fluttar. Síðan var
stiginn dans af miklu fjöri".
Ungmennafélagið „Þorsteinn
Svörfuður" í Svarfaðardal hefir
að undanförnu haft sýningar á
sjónleiknum „Tárin" eftir Pál J.
Árdal. Sýningar þessar hafa ver-
ið mjög vel sóttar og þótt takast
ágætlega, enda leikritið frá höf-
undarins hendi skínandi. — Fé-
lagið hyggst sýna í síðasta sinn
laugardagskvöldið 26. þ. m.
Innbrot var framið í símastöð*
ina í Dalvfk aðfaranótt sl. mánu-
dags. Stolið var lítilli peninga-
upphæð. Ekki hefir enn tekist
að hafa upp á sökudólgnum,
XXVII. árg.
Akureyri, fimmtudaginn 24. febrúar 1944.
8. tbl.
Samkomulagið um skilnaðarmálið á Alþingi:
bJÓÐARATKVÆÐAGREIÐSLA FER VÆNTANLEGA FRAM 20. MAÍ N.K.
Gildistökudagur lýðveldisst jórnarskrár-1
innar ákveðinn á sérstökum þingfundi
15. júní næstkomandi
GAMKVÆMT fregnum frá Reykjavík, er nú talið víst, að endan-
legt samkomulag verði milli þingflokkanna um lausn skilnað-
ar- og lýðveldismálsins á sama grundvelli og lauslega var frá greint
í síðasta blaði.
Samkomulagið er í áðalatrið-
um. 1. Þjóðaratkvæðagreiðslafari
fram 20. maí n.k., en þá eru þrjú
ár liðin síðan sambandslagasátt-
málanum var sagt upp af hálfu
íslendinga. 2. Gildistökudagur
17. júní verði tekinn út úr nú-
verandi stjórnarskrárfrumvarpi
og öðlist stjórnarskráin gildi
þegar Alþingi ákveður. — Sósíal-
istaflokkurinn er ekki aðili að
þessu samkomulagi við Alþýðu-
flokkinn, en þó er ætlað að
flokkurinn samþykki þessar
breytingar á fyrirætlun flokk-
anna í lýðveldismálinu. Ætlunin
er síðan að þing komi saman 15.
júní n. k. og þá verði gildistöku-
dagur stjórnarskrárinnar ákveð-
inn 17. júní, enda þótt sam-
komulag hafi verið um að fella
þá ákvörðun út úr stjórnarskrár-
frumvarpinu.
Þá mun samkomulag þing-
flokkanna einnig hafa náð til af-
greiðslu tillögu um skip-
un hátíðarundirbúningsnefndar.
Var þar gert ráð fyrir skipun
fimm manna nefndar til þess að
undirbúa hátíðahöld á Þingvöll-
um 17. júní n. k. Á þingfundi sl.
mánudag var samþykkt að vísa
málinu til stjórnarinnar og mun
stjórnin samkvæmt því annast
þennan undirbúning. Er mikið
fagnaðarefni, að þingflokkarnir
skuli hafa komizt að samkomu-
lagi um málið og væntanlega
sameinast menn nú um málið
allt og láta deilur niður falla.
Sýslufundur EySafjarSarsýslu:
Sigur á Kyrrahafi
Ábyrgð
arbóta
vegna hafn-
í Olafsfirði
synjað
Aðalfundur Hesta-
mannaf él. „Léttis"
Hestmannafélagið „Léttir",
Akureyri, hélt aðalfund sinn
sunnudaginn 13. þ. m. Á síðast-
liðnu ári hefir félagið komið á
einum kappreiðum, þar sem
reyndir voru 18 hestarog 1250.00
krónur veittar í verðlaun. LJnn-
ið var að byggingu skeiðvallar,
skammt frá bænum og haft
happdrætti um reiðhest. Á næsta.
sumri hyggst félagið að koma á
minnst einum kappreiðum,
vinna að byggingu skeiðvallarins
og Ijúka henni, útvega leyfi til
að starfrækja veðbanka við
kappreiðarnar, koma upp
myndasafni og skrá um ættir
hesta, sem á einhvern hátt skara
fram úr.
Stjórn félagsins var endurkos-
in, en hana skipa Jón Geirsson,
Ragnar Ólason og Jóhannes Jón-
asson,
Sýslufundur kom saman sl.
fimmtudag og stendur enn yfir.
Astæða til fundarkvaðningar
fyrr en venjulega var sú, að bor-
izt hafði beiðni frá hreppsnefnd
Ólafsfjarðar um ábyrgð sýslu-
sjóðs á láni til hafnarbóta í Ól-
afsfirði. Var þetta aðalmál fund-
arins. Talið er að hafnarmann-
virki þau, er hér um ræðir.
mundu kosta fullgerð um 5
millj. króna, en ábyrgð sú, er far-
ið var fram á, var þó aðeins til
þess að hefja framkvæmdir á
komandi sumri, nokkur hundr-
uð þúsund kr.
Á fundi sl. þriðjudag synjaði
sýslunefnd ábyrgðarbeiðninni,
en nánar verður greint frá störf
um fundarins í næsta tbl.
fi^-W.irtl'&'-f •.....
Landgönguliðar ameríska flotans draga
fána að hún eftir töku Tarawa i Gilberts-
eyjaklasanum fyrir skemmstu. Þar var háð
Móðugasta orrusta Kyrrahafsstyrjaldarinn-
ar til þessa. Framganga amerísku land-
gönguliðanna var mjög rómuð. Þarna
féllu nær 6000 Japanar, en manntjón
Bandaríkjanna var einnig tilfinnanlegt.
Alit stjórnarskrár-
nef ndar Alþingis
væntanlegt í þessari
viku
Mesta breytingartillaga:
Forseti verði þjóðkjör-
inn, — þingið kjósi hann
þó í fyrsta sinn.
Álit stjórnarskrámefndar Al-
þingis mun væntanlegt í þessari
viku, en nefndin f jallaði svo sem
kunnugt er um stjórnarskrár-
frumvarp milliþinganefndar í
lýðveldismálinu, er ríkisstjórn
lagði fyrir Alþingi 10. janúar sl.
Allmiklar breytingar eru ráð-
gerðar í áliti nefndarinnar og er
sú mest, að forseti skuli þjóð"
kjörinn, en ekki þingkjörinn,
eins og ráðgert er í frumvarp-
inu, — en þó með þeirri undan-
tekningu, að forseti verði þing-
kjörinn til eins árs í fyrsta sinn..
Er það borið fram til réttlæting-
ar þessari ákvörðun, að ekki
verði við komið þjóðkjöri í tæka
tíð. Mun þessi breyting-
artillaga nefndarinnar þykja
orka nokkurs tvímælis meðal
kjósenda, sem áreiðanlega fylgja
skilyrðislausu þjóðkjöri forseta
að stórkostlegum meirihluta.
Verður nánar vikið að þessu at-
riði síðar.
Athugasemd
í grein í Degi frá 6. janúar
eftir Jónas Jónsson, er ber nafn-
ið: Áramótahugleiðingar, eru
gerðar að umtalsefni viðræður
þær um myndun róttækrar um-
bótastjórnar, sem fram fóru vet-
urinn 1942-1943.
Þar segir m. a.:
„Sumarið 1942 buðu komm-
únistar Framsóknarmönnum
samstjórn með sér og Alþýðu-
flokknum og gáfu hinni ófæddu
sameiningu heitið „vinstri
stjórn"".
Ennfremur segir' „Meiri hluti
þingsflokks og miðstjórnar
Framsóknarmanna tóku þessu
boði kommúnista vel, en allir
reyndustu samvinnumennirnir í
þeim hóp tóku sömu afstöðu til
(Framhatd á 8. síðu.
Friðun Faxaflóa og breyting á fiskveiða-
landhelgislínu íslands til umræðu á fisk-
veiðaþinginu í London
í fréttatilkynningu frá utan-
íkisráðuneytinu segir:
Á síðastliðnu sumri barst rík-
isstjórninni boð brezku stjórnar-
innar, um að senda íslenzka full-
trúa á ráðstefnu, er halda skyldi
í London þá um haustið, til þess
að undirbúa þar samkomulag
þjóða á milli um eftirlit með
fiskveiðum í Norður-Atlantshafi
og Norður-íshafi, svo og um
vernd á ungfiski.
íslenzka ríkisstjórnin tók þessu
boði og valdi fulltrúa af sinni
hálfu til þess að sækja ráðstefri--
una, þá Stefán Jóh. Stefánsson
alþm. og hæstaréttarmálafl.m.,
er var formaður nefndarinnar,
Árna Friðriksson fiskifræðing og
Loft Bjarnason útgerðarmann.
Ráðstefna þessi var haldin í
London 12.-22. okt. sl., að báð-
um dögum meðtöldum, og
mætti þar einnig, sem skrifari
íslenzku sendinefndarinnar, Ei-
ríkur Benedikz, 2. sendiráðsritari
við sendiráð íslands í London.
Ráðstefnuna sóttu fulltrúar
15 ríkja, eða frá íslandi, Belgíu,
Kanada, Danmörku, Frakklandi,
Hollandi, írlandi, Nýfundna-
landi, Noregi, Póllandi, Portú-
gal, Spáni, Svíþjóð, Bretlahdi og
Bandaríkjunum.
Aðalverkefni ráðstefnunnar
var að undirbúa nýjar og víðtæk-
ar reglur um eftirlit það, er að
framan greinir, og ráðstafanir í
samræmi við það, er framkvæmt
væri af öllum þeim þjóðum, er
gerðust aðilar að reglum þessum.
Á ráðstefnunni náðist sam-
komulag um frumvarp að ítar-
legri reglugei-ð um þessi efni, og
mæltu allir fulltrúar með því,
við ríkisstjórnir sínar, að reglu-
gjörð þessi yrði endanlega sam-
(Framhald á 8. síðu.