Dagur - 04.05.1944, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 4. maí 1944
D AQUR
7
Svar til Ólafsfirðinga
sveini haldkvæmari vopna
næst, þegar hann þarf að berj-
ast við „drottinvaldið“ og „ýkju-
I hneigðina“, og ræðst á og rífur
niður „skálkaskjólin“.
IÐUNNAR-SKÓFATNAÐUR
M
€
er viðurkenndur af öllum <
landsmönnum fyrir gæði. J
(Framhald af 5. síðu).
afsfirðingar eftir frekari saman-
burði á þessum tveimur mál-
um? Er hann þeim heppilegur?
Mér finnst það ekki, en skrif
þeirra eiga sök á þvx.
Ólafsfirðingar tala um ábyrgð
á 400 þúsund krónum, það sé
allt og sumt, er þeir biðja um
og hafi verið neitað. Þetta er
blekking, það vita Ólafsfirðing-
ar sjálfir. Fjögur hundruð þús-
undir voru aðeins byrjun á
langtum stærri upphæð. Hvaða
vit er að vera að blekkja sjálfa
sig og aðra með þessu? Sýslu-
nefndinni var það fullljóst, að
Sextugsafmæli.
Hinn 15. f. m. átti frú Jón-
ína — Valdemarsdóttir —
Schiöth, í Hrísey, sextugsaf-
mæli. í tilefni af því bárust
henni fjöldi heillaóskaskeyta,
blóm og gjafir. Fjöldi venzla-
manna, vina og kunningja heim-
sóttu hana þennan dag, til að
árna henni heilla og flytja henni
þakkir. Var gestum veitt af mik-
illi rausn, og hafði frúin „opinn
eld“ allan daginn og fram um
miðnætti.
Frú Jónína Schiöth er fædd
og uppalin fram í Eyjafjarðar-
dal. En á æskualdri eignað-
ist útþrá hennar of vítt vængja-
tak fyrir heimadalinn. Og um
stund bar útþráin hana yfir úf-
in höf til f jarlægra landa. En
þar festi hún ekki yndi. Og
heimþráin dróg hana aftur
heim í Eyjafjörðinn. Þá giftist
hún Karli Schiöth kaupmanni
á Akureyri, hinum prúða manni
og glaða gestgjafa. Nokkru síð-
ar fluttust þau hjón til Hríseyj-
ar, og þar hefir frú Jónína dval-
ið síðan, og þar hefir hún aftur
eignast sitt heimaland.
Frú Jónína Schiöth er þrek-
kona andlega og líkamlega.
Hún hefir óvenju trausta og
tamda skapgerð. Lífiðhefirekki
alltaf fært henni rósir að gjöf.
Hún hefir einnig orðið að með-
taka þyma, og stundum í nokk-
uð ríkum mæli. En þær gjafir
lífsins hefir hún einnig, ásamt
rósunum, tekið í fang sér með
fullkominni skapfestu og geðró.
Hún trúir því fastlega, að allar
gjafir lífsins séu runnar frá
einni og sömu rót, og tilgangur-
inn með þeim öllum sé sá, að
þroska hið andlega líf mann-
anna og dýpka göfgi þeirra.
Þessi fasta trú hefir, ekki hvað
síst, orkað því að gera hana
glaðari og þakklátari fyrir rós-
irnar, sem lífið gaf henni þótt
ekþi yrði hjá því komist að þær
döggvuðust stundum nokkuð.
Þess vegna hefir vorljóminn
í augum Jónínu aldrei slokknað.
Því er jafnan svo bjart og hlýtt
í nærveru hennar, og hressandi
að eiga með henni samveru-
stund. Af þessum gæðum er hún
líka veitul vinum sínum.
Guð gefi að þessi vorljómi
endist þér til aldurtila, góða,
trausta vinkona.
r,
ef sýslan á annað borð stigi inn
í ábyrgðina, væri hún knúin til
að fylgja fyrirtækinu eftir með
ábyrgð til endaloka. Því játið
þið ekki þetta, sem rétt er? Eg
þykist geta fullvissað Ólafsfirð-
inga um, að sýslunefnd Eyja-
fjarðarsýslu vill fylgja málum
þeirra á yztu takmörk, er hún
telur sig umkomna að fylgja
þeim, en ekki feti lengra. Lái
svo hver, sem vill.
Eg tel rétt að skýra það at-
riði í greinum Ólafsfirðinga, að
sýslunefndin hafi ekki þorað að
sjá framan í hreppsnefnd Ólafs-
fjarðarhrepps, og því rasað að
málinu, án þess að gefa henni
tækifæri til að sækja mál sitt
munnlega fyrir nefndinni.
Rétt er það, að hreppsnefnd
Ólafsfjarðarhrepps hafði óskað
frestunar á málinu í þessu
augnamiði um tvo daga.
Á fundi þeim, sem afgreiddi
mál Ólafsfirðinga, var mættur
lögreglustjóri þeirra, og hafði
málfrelsi á fundinum. Eg þykist
muna það rétt — verð leiðrétt-
ur ef rangt er — að oddviti
sýslunefndar, sem bar fram til-
lögu fjárhagsnefndar um synj-
un á ábyrgðinni, gat þess, að
hann sæi ekki ástæðu til að
draga afgreiðslu málsins sakir
þessarar beiðni hreppsnefndar
Ólafsfjarðarhrepps. Málið yrði
ekki samþykkt í sýslunefndinni
eins og allt væri í pottinn búið,
þó að nefndin mætti. Hrepps-
nefndinni væri bezt að vita
þetta strax. Hitt skyldi Ólafs-
firðingum til reiðu, að mæta á
sýslufundi til að ræða, hvað
unnt væri að gera.
Þykist ég vita, að hann hafi
ætlað lögreglustjóra að flytja
Ólafsfirðingum þessi ummæli,
en lögreglustjóri skilið á annan
veg. Orðsending um þetta hefir
þá sennilega fallið niður.
Þannig vona ég að rétt sé frá
máli skýrt og virðist mér því
sök sýslunefndarinnar ekki
mjög þung. Ólafsfirðingar
mættu ekki á sýslufundi, sem
telja verður eðlilegt, hafi þeim
eigi verið kunnugt um boð
sýslumanns. En þeir gerðu
annað. Samdægurs, ef ég man
rétt, boðuðu þeir til borgara-
fundar, sem ræða skyldi slit við
Eyjafjarðarsýslu og um stofn-
un bæjarfélags. Lengra þarf
ekki þessa sögu að segja.
Áður en ég skil við greinar
Þórðar og Sigursveins, langar
mig til að spyrja Sigursvein: Er
það sýslunefndarinnar sök, að
rafveitumál Ólafsfjarðar er svo
lauslega undirbyggt, að ekki er
unnt að taka á því, og endur-
teknar hækkandi ábyrgðar-
beiðnir frá Ólafsfirðingum
knýja fram aukafund í sýslu-
nefndinni?
Á virkilega að líta svo á, að
gott málefni í sjálfu sér sé svo
illa á vegi statt um frambærileg
rök, að sækjendur þess verði að
grípa til og berjast með þeim
vopnum í sókn sinni, er snúa
banvænum eggjum að þeirra
eigin málstað? Eg trúi því ekki.
Eg vildi gjaman óska Sigur-
Verði hér eitthvað það sagt,
er Ólafsfirðingar hefðu frekar
iosið að ósagt væri látið, mega
3eir þakka málflutningi Ás-
gríms Hartmannssonar það.
Menn slá tæplega svo skaplaus-
an mann, að hann beri ekki við
að bera af sér höggið, ef ómak-
ega er slegið.
í grein Ásgríms er ein rök-
semd gild, og hún er óumdeild.
Ólafsfirðingum er nauðsyn
nafnarbóta. Ólafsfirðingum er
3að allra manna ljósast, að það
er fjöregg þeirra. Trúa nú Ól-
afsfirðingar almennt á það, sem
Ásgrímur virðist trúa, að svo
léttúðugt og gáleysislega megi
á því máli halda, sem hann ger-
ir. Stofnun þá, sem Ólafsfirð-
ingar þurfa nú að leita til, og að
Dessu sinni telur meira krafizt
en hún sé fær að veita, slær
hann og óvirðir eftir beztu getu,
jafnt fyrir það sem teljast verð-
ur að hún hafi sæmilega gert.
Hann getur í huga sýslunefnd-
armannanna og veit betur en
aeir sjálfir hvað þar gerist.
Hann sér ekkert annað en sér-
gæði og ósanngirni í gjörðum
sýslunefndarinnar og segir
henni fyrir verkum. Hann segir
að sýslunefndin hafi viljað
drepa rafmagnsmál Ólafsfjarð-
ar. Þetta eru hrein ósannindi,
enda sýna ábyrgðir sýslunefnd-
arinnar það. Hann segir, að
hreppurinn hafi boðið fram all-
ar eignir hreppsins til trygging-
ar láninu og telur hlægilegt, að
hreppurinn hafi lagzt svo lágt.
Drengilegt hefði slíkt boð verið,
ef fyrir hefði legið, en svo var
ekki. Sýslunefndin varð að
knýja þessa ábyrgð fram, ef ég
man rétt. En látum þetta vera,
það sakar ef til vill ekki mikið:
hitt er verra, að ég fæ ekki bet-
ur séð, en hann grafi undan öllu
trausti á Ólafsfirðingum sjálf-
um þó hann komi ekki auga á
þetta sjálfur. Hann lýsir við-
brögðum þeirra til vandamála
og stórmála eins og hafnarmáls-
ins í stórum dráttum á þessa
leið:
Þarafyllu rekur inn Ólafs-
fjörð og upp að bryggju og síld-
arplani þorpsbúa og dregur til
sín sandinn, svo að bryggjan
verður ónothæf stærri bátum.
Eina bjargráðið virðist vera
hafnarbætur. Dýrtíðin er aðeirts
lítið þrep til að stíga yfir tyrir
menn með þrótt í augum til að
ííta á framtíðina. Vitamála-
stjóri fenginn á staðinn, hann
sér nauðsynina, sendir verk-
fræðing sinn, Þorlák Helgason,
á staðinn. Hann mælir, gerir
uppdrætti og kemst að já-
kvæðri niðurstöðu, það er hægt
að byggja höfn í Ólafsfirði.
Þingið skilur nauðsynina, sem-
ur hafnarlög og veitir lítilshátt-
ar fjárupphæð; allt virðist vera
í lagi. Eyjafjarðarsýsla á sam-
kvæmt hafnarlögunum, að taka
ábyrgð á kostnaði hafnargerðar-
innar, gegn ríkissjóði, er skyld-
ug til, að dómi Ásgríms að gang-
ast undir þetta. En þá kemur
þetta leiðinlega fyrir, sýslu-
nefnd neitar ábyrgðinni fyrir
sýslunnar hönd.
Hér er ekki eitt orð um það,
hvað þessi höfn muni kosta.
Áætlun er þó til um það. Ekki
eitt orð um það, hvort hér er
virkilega um örugga höfn að
ræða. Ekkert um það, hvernig
Dessi höfn á að bera sig eða
hvort líklegt sé að Ólafsfjarðar-
lireppur geti staðið undir fyrir-
tækinu, og sjálfsagt hlægilegt,
ef minnst er á tryggingar í sam-
Dandi við mannvirkið og sýslu-
ábyrgðina.
Svo ætlast maðurinn til, að
sýslunefndin stigi yfir þetta allt
með Ólafsfirðingum og auk þess
stigi hún yfir skyldu sína við
aðra hreppa sýslunnar um
ábyrga fjármálastjórn. En gall-
inn er, sýslunefndin er ófáanleg
til að stíga yfir neitt af þessu.
Ekki dettur mér í hug, að Ól-
afsfirðingar undirbyggi stór-
mál sína svona, en lesið grein-
ina og sjáið hvort útdrátturinn
er ekki réttur. Haldið þið að
vænlegur sé til fylgis svona
málaflutningur. Hér er ofur-
kapp á ferðinni. Framtakssemi
skal ekki löstuð, þvert á móti,
og eg veit, að Ólafsfirðingar eru
framtakssamir menn — en
kapp er bezt með forsjá nú í
dag sem hingað til.
Mætti nú ekki láta sér
detta í hug, eg segi ekki að það
reyndist svo, að þessi Ásgrímur,
með yfirstigs-fæturna og djörfu
framtíðaraugun, eigi líka þá
fæturna og 'þau augun, sem
forðuðu honum burt frá Ólafs-
firði, ef gengið yrði að hafnar-
gerð þeirra með þeirri léttúð,
sem hann virðist telja sjálf-
sagða.
Ásgrímur telur í grein sinni,
að sýslunefndin hafi drepið
beiðni Ólafsfjarðarhrepps um
kaup á tveim jörðum í Ólafs-
firði með því að taka ekki á sig
ábyrgð fyrir hreppinn á kaup-
unum.
Sýslunefndin heimilaði Ól-
afsfirðingum að kaupa jarðirn-
ar. Taldi hins vegar ekki ástæðu
til ábyrgðar svo tryggum kaup-
um, eins og Ásgrímur lýsir sjálf-
ur. Hvernig stendur annars á
því, að Ólafsfjarðarhreppur
þarf sýsluábyrgð á þessum jarð-
arkaupum? Er skilyrði sett um
það frá seljendanna hálfu, ef
leyfilegt er að spyrja. Mér þyk-
ir það ekki sennilegt.
Ásgrími vil eg að endingu
svara því, að eg offraði engu í
sambandi við það að taka til
baka beiðni Svarfdælinga um
ábyrgð fyrir Dalvíkurhöfn.
Gerði það aðeins með tilliti til
þeirrar tillögu, er sýslunefnd
gerði til Alþingis um breytingu
á sýsluábyrgðum. Verði mót
von engin beryting gerð og jafn-
miklu réttlætismáli ekki sinnt,
mun eg bera beiðnina fram og
þola þann dóm, sem sýslunefnd-
in kemst að með getu til þeirrar
ábyrgðar. En eg mun reyna að
fylgja beiðninni með rökum og
stillingu, en engu ofurkappi.
Eg býst við að eg hér með láti
lokið skrifum um þetta mál, ef
ekki koma fram gildari rök en
enn eru fram komin og engin
ósannindi verða borin fram. Eg
hefi sagt það, sem eg tel að eg
hafi þurft að segja. Og meira að
segja mót vilja knúinn af Ólafs-
firðingum sjálfum til að segja
meira en mér var ljúft.
Að lokum þetta, Ólafsfirðing-
ar: Það er viðurkennt, að hafn-
armál ykkar er ykkur lífsnauð-
synjamál, og eg hygg, að allir
vilji ykkur vel í málinu, bara að
þið biðjið ekki um meira en unt
er að veita. Er það nú ekki heil-
ræði, — því hafa skal holl ráð,
hvaðan sem þau koma — að
gera sem minnst að því að berj-
ast við ímyndaða óvini? Er ekki
hitt sönnu nær að leita allra
krafta, sem einhverju kynnu að
að áorka, að bera nauðsynjamál
ykkar fram við þann aðila, sem
einn hefir máttinn, ef nokkur
hefir hann, til að leysa málið, og
það er löggjafar- og ríkisvaldið.
Er ekki nær, að þið leggist á
eitt með sýslunefndinni að fá
hafnarlögum ykkar breytt svo,
að gjörlegt sé fyrir sýslunefnd-
ina að veita ykkur þann litla
stuðning, er hún má veita? Það
held eg.
Þingið hlýtur að sjá, að hér
verður eitthvað að gera, og eg
fyrir mitt leyti tel, að þinginu
beri skylda til að finna færa leið
í máli ykkar, ef þessi reynist
ófær, sem eg því miður óttast.
Ólafsfirðingar virðast líta á
mig sem fjandsamlegan máli
þeirra. Sé þeim einhver rauna-
bót í því, gæti eg varla minna
fyrir þá gert en lofa þeim að líta
svo á. Og persónulegur áróður á
mig gildir mig einu, hann snert-
ir mig ekki.
Eg gæti lika annað ,ef til vill,
hefi áður látið í það skina og
lofa því nú, að telji Ólafsfirð-
ingar það leið til bjargar, að
losna úr tengslum við Eyja-
fjarðarsýslu, skal ekki standa á
mínu atkvæði, eigi eg að mæla
í því lausnarmáli.
En eg bið Sigursvein Krist-
insson að eyða ekki prentsvertu
í að þakka mér þessa sjálfsögðu
þægð, því þar er ekkert að
þakka.