Dagur - 08.06.1944, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 8. júní 1944
Mannabein i Gáigahrauni
DAOUB
SIGURÐUR JONSSON á Arnarvatni
Sól yfir frjálsu
landi skín.
Æskubjartur, írjáls í íasi
iörunautur arm minn þreif.
Hug minn greip bans áhuga asi;
upp einn sjónarhól hann kleii.
Eins og skipti yrðu þátta, <
upp lauk nýjum sjónhring þá
Hátt og vítt til allra átta
yfir byggðir lands þar sá.
Áhugaleiitrum augun gljéðu
arm hann brá oí sjónir mér.
„Eg er Tíminn. Sjáðu, \sjáðu
sjö írá öldum Tímans her“!
Og eg sá, frá öllum áttum
yiir sérhvern byggðar-hring
menn og konur, hreií í háttum,
hljóð og einbeitt, stefna é þing.
Leit eg yiir liðsdrátt þenna
leizt hans íylgja hvergi smá:
Einum fulla tugi tvenna
tylitir öðrum íylgja sá.
Einn síns liðs íór eigi nokkur.
(Allri hulu svipti frá).
Hverjum manni iylgdi flokkur;
fjölbreyttan þar búnað sá.
Sett var mót. Hvern mann eg eygði
merkja eitt spjald — og handtök greið.
Fylgja hvers þá höfuð hneigði,
hendi brá sem merki um leið.
Horskur sýndist hækka og stækka
hópur sá, er frá hann veik,
sjórtir brosa, brúnir hækka.
— Bjart er yfir sigurleik!
Mælt eg heyrði: „Menn og konur,
mæður og feður þessa lands,
ætt þín, dagsins dóttir og sonur
dæmir þér hlut ins frjálsa manns;
með þér á gæfu götu snúin
glöð hún blessar áform þín.
Gamli sáttmáli brotinn — búinn
að beztu manna yfirsýn!“
Sýnin vék. Eg vegfarandi
vegar stóð að markastein
Sól yfir byggðum. Sól yfir landi
sól yfir frjálsu landi skein!
20. maí 1944.
Eg hafði ætlað mér fyrir
löngu síðan að skrifa nokkur
orð um mannabein þau, sem
hvíla í hraungjótu austur í svo-
nefndu Gálgahrauni I Aðal-
Reykjadal þó ekki hafi það
komizt í verk fyrr en nú.
Fyrr um getið hraun mun
draga nafn sitt af því, að þar eru
tveir hraundrangar með ör-
stuttu millibili og þar mun hafa
verið aftökustaður óbótamanna
og aftökur farið fram með þeim
hætti, að tré hefir verið lagt á
þessa hraundranga og þeir
hengdir þar.
í fyrrnefndri hraungjótu eru
bein af tveim sakapersónum,
sem munu hafa verið hengdar
þarna. — Eg hefi heyrt sagt, að
hér sé um að ræða systkini, sem
hafi átt barn saman og verið
eftir þágildandi lögum dæmd til
dauða og dómnum framfylgt
þarna og líkömum þeirra síðan
verið fleygt í fyrrnefnda gjótu.
Hvað langt er síðan, get eg ekki
sagt nákvæmlega, en eg get þess
til, að síðan séu liðin 150—200
ár.
Það, sem mér kom til að
skrifa þessa grein, er það, að
mér finnst hein þessara ógæfu-
sömu systkina hafi hvílt þarna
nógu lengi eða réttara sagt of
lengi og orðið fyrir aðkasti og ef
til vill háðsglósum ýmsra, sem
hafa átt leið hjá þeim og séð
þau. Það er furðulegt og óvenju-
legt að líkömum þessara syst-
kina skyldi hafa verið kastað í
þessa kröppu hraungjótu, án
þess að urða þau sem kallað var
og alsiða var fyrr á öldum. —
En mér finnst þó enn furðu-:
legra, að fyrr umgetin bein
skuli hafa legið þarna fyrir allra
augum, sem fara þama um, og
að enginn, og þá sérstaklega
síðari tíma menn skuli hafa tek-
ið sig fram um það að koma
beinum þessum í vígða mold
Jakobína Guðnad.
STEINKIRKJU.
Skugga yfir skógardalinn
skyndilega ber.
Burtu hverfa bjarkirnar,
svo berurjóður er.
Hún er líka hnigin — sú, er
hlúði bezt að mér.
Batt hún von og vökudrauma
við sín heimatún.
Átti lind að einkavini
undir vallarbrún.
Hún var eins og ljóstær lindin,
---lindin eins og hún.
Þótt hún fengi af orku og auði
aðeins minnstu sneið,
yl sinn gaf hún öllum þeim,
er einhvers staðar sveið;
úr barmi sínum blómum stráði,
og brosi — á þeirra leið.
Stanza eg á gamals göngu
gatnamótin við.
Hlusta inn í endurminning —
inn í lífsins klið.
Heyri, gegnum hark og drunur,
hægan lindarnið.
Sifurður Viíhjátmason.
sem kölluð er, — því að eg hefi
óá skoðun, að sú kynslóð, sem
nú er á lífi, líti mildari augum
á ýms afbrot og glæpi, en fólk
fyrr á öldum, og dómar nútím-
ans vægari, en þeir voru fyrir
hundrað árum og meira. Eg álít
3ví, að það sé meira af óað-
gæzlu en af strangleik að um-
rædd bein hafa ekki verið enn-
aá tekin og jörðuð í kirkjugarði
og trúi því tæplega að einhver
taki sig ekki fram um það, að
óessi bein verði moldu hulin áð-
ur en langt líður. Því mér finnst
að þessi fyrrnefndu, ógæfusömu
systkini muni áreiðanlega vera
DÚin að þola sína hegningu fyr-
ir hinn svokallaða glæp sinn, og
aað fyrir löngu síðan, ef kalla á
afbrot þeirra því nafni, en sem
aau bættu fyrir með sínu eigin
] ífi. — Meira er ekki hægt að
krefjast og lengra ekki hægt að
ganga í dómum manna og refs-
ingu, þó að beinin séu ekki óvirt
og jafnvel bölvað um ófyrirsjá-
anlegan tíma, í stað þess að hlúa
að þeim og biðja fyrir sálum
þeirra.
Hvar þessi systkini áttu
heima eða um attlrikin að þessu
afbroti, né sögu þeirra að öðru
leyti, hefi eg ekki grafið upp, en
þætti fróðlegt að fá vitneskju
um það, ef einhver vissi þar um,
en það er nú samt auka-atriði,
sem skiptir ekki máli um það,
hvernig meðferð beinin hljóta.
— En það er aðeins eitt, sem
vakir fyrir mér, að einhver verði
til að líkna sig yfir þessi um-
ræddu bein, því;
„Drottinn alla daémir rétt,
dómar falla manna“.
Jón Jákobsson.

Hákón Noregskonungur
tilkynnti þjóð sinni, í útvarpi írá Lon-
don, innrásarmorguninn: Innrásin er
ekki gerð í okkar land, — en dagur
frelsisins nálúast samt.
England - ísland - U. S. A.
Brezkur stríðsfréttaritari ræðir
um flugsamgöngur milli Ev-
rópu og Ameríku í brezka
útvarpinu.
Baezkur stríðsfréttaritari, Ward
Smith að nafni, flutti erindi um
farþegaflugmál um Atlantshaf, í
brezka útvarpið fyrir skömmu.
Hafði hann nvlega flogið yfir
hafið, norðurleiðina svokölluðu,
frá Englandi um ísland til Ný-
fundnalands, og þaðan til
Bandaríkjanna. Komst hann svo
að orði, að þessi leið mundi
verða ein helzta samgönguleið
milli álfanna eftir stríðið. Hefði
hún reynst frábærlega örugg það
sem af væri styrjöldinni. Af fleiri
þúsund flugvélum, sem farið
hefðu yfir hafið með viðkomu á
ísiandi, hefði aðeins ein tvnzt og
það af ástæðum, sem eingöngu
væru hernaðarlegs eðlis.
Hann lýsti för sinni vestur um
haf í stórri sprengjuflugvél. Far-
ið var frá Englandi klukkan 2 e.
h. og flogið til íslands. Lent þar
„á hrjóstugu, fábreytilegu eld-
fjallaumhverfi". Þar tekið elds-
neyti og farþegar fengu sér hress-
ingu. Haldið af stað um kl. 9 e.
h. áleiðis til Nvfundnalands. —
Lent þar skömmu eftir dögun. í
New York um hádegi.
Fréttaritarinn sagði, að félög :!
Bretlandi ráðgerðu nú farþega-
flug í stórum stíl milli álfanna,
þessa leið. Væri talað um að far-
gjöld milli Englands og Banda-
ríkjanna mundu kosta um 40
sterlingspund fram og aftur,
miðað við viku dvöl. (1050 kr.).
9
„ACHTUNG! ACHTUNG!"
Grein í New York Times.
Tundursprengjum hefir
rignt yfir Evrópuvirki Hitlers
undanfarnar vikur, svo að nent-
ur tveimur smálestum á hverri
mínútu, nótt og dag. Þessi ofsa-.
lega sókn í lofti gegn samgöngu-
leiðum og varnarvirkjum Þjóð-
verja, bendir til þess, að D-dag-
ur, liinn örlagaþrungni innrás-
ardagur ,sé ekki langt undan. —
Sprengjuflugsveitir Bandamana
hafa haldið uppi árásum, svipuð-
um þeim, sem stórskotalið efnir
til áður en megináhlaup fót-
gönguliðsins hefst. í kjölfar loft-
sóknarinnar hlýtur áhlaup
Bandamannaherjanna á Bret-
landseyjum að koma.
Á meðan nreginland álfunnar
nötrar undan sprengjuregninu,
og útvarpsstöðvar Þjóðverja í
Berlín og Vichv juku aðvaranir
um yfirvofandi innrás til fólks-
ins við strendur „virkisins", varð
ekki vart við neinn slíkan tauga-
óstyrk í Bretlandi. Menn voru
þar rólegir og öruggir.' Á yfir-
borðinu var ekkert, sem benti til
þess, að stundin væri að koma,
en allir vissu þó, að innrásarund-
irbúningnum var að verða lok-
ið, að allt umhverfi Lundúna-
borgar, — já og meira en það,
gjörvallt Bretland, frá nyrsta
tanga Skotlands til syðsta tanga
Cornwallskaga, var orðin ein
voldug hernaðarbækistöð, þétt-
skipuð velbúnum hermönnum,
sem biðu skipunar urn að halda
af stað. En Bretarnir hafa setið
svo lengi á „eldfjallsbarmi“, að
þeir eru ekki lengur æstir í skapi
eða taugaóstyrkir. Nauðsyn þess,
að ráðast inn í Evrópuvirki
Hitlers, þrátt fyrir ógurlegar
blóðfórnir, hefir verið viður-
kennd meðal þeirra í meira en
tvö ár. Menn hafa þráð þá stund,
er innrásin hæfist, þrátt fyrir
þær ógnir, sem óumflýjanlega
munu fylgja henni, vegna þess,
að þá er jafnframt hafinn síðasti
kafli styrjaldarinnar, sem hefir
þjáð brezku þjóðina í nærri
fimm ár.
Að þessu undanteknu er ekki
margt sem minnir Lundúnabú-
ann, til dæmis, á hinn mikla
harmleik, sem í vændum er.
Helzt það, er þeir sjá fylkingar
sprengjuflugvéla þjóta um him-
inhvolfið og stefna í austurátt.
Með því að opna útvarp sitt get-
ur Lundúnabúinn fylgst með
árásarför flugvélanna, sem hann
sér leggja upp í leiðangur með
birtingu nær því dag hvern. Því
að jafnskiótt og þær nálgast
þýzku landamærin byrja Þjóð-
verjar aðstöðva útvarpssendingar
sínar til þess að lesa tilkynning-
ar, sem liefjast svona ..Achtungl
Achtung!" Tilkynning um loft-
stríðið. Fylkingar óvinaflugvéla
nálgast norðvestur Þýzkaland o.
s. frv. -
Setulið virkisins.
Síðustu áætlanir segja mann-
afla Þjóðverja í Vestur-Evrópu
(Framhald á 6. slðu).