Dagur - 14.04.1948, Blaðsíða 4

4
D A GUR
Miðvikudaginn 14. apríl 1948
DAGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Marínó H. Pétursson
Skrifstofa í Hafnarstræti 87 — Sími 166
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi
Argangurinn kostar kr. 25.00
Gjalddagi er 1. júlí
Prentverk Odds Björnssonar h.f. Akureyri
Frá Moskvu - um Jan Mayen -
r
til Islands
Blað kommúnistaflokksins á íslandi, Þjóðvilj-
inn, birti fyrir skömmu fregn um áð Bandaríkja-
stjóyn hefði endurnýjað beiðni um herstöðvar á
íslandi. Utanríkismálaráðuneytið birti daginn eftir
yfirlýsingu, þar sem þessari kommúnistafregn var
mótmælt. Ekki er vitað um neitt tilefni til þessa
söguburðar kommúnista hér innanlands en er-
lendis hafa gerzt atburðir, sem líklegir eru til þess
að varpa nokkru ljósi á þetta athæfi kommúnista-
blaðsins. Leikur ekki á tveim tungum, að slíkur
fréttaburður getur verið stórskaðlegur fyrir ör-
yggi landsins og hefur þar með gefist ennþá eitt
tilefni til þess að gjalda varhug við kommúnistum.
og öllu þeirra athæfi.
Það bar til fyrir nokkrum mánuðum, að hafizt-
var handa um það í Danmörku, að lagfæra flug-
völl á smáey einni til að auðvelda flugsamgöngur
við eyna, m. a. með tilliti til ferðamanna. Ekki
hafði þetta verk staðið lengi, er svæsnar árásir
hófust á dönsku stjórnina í rússneskum blöðum.
Var því haldið fram, að þarna væri verið að búa til
„herstöðvar“ handa Bandaríkjamönnum, og
danska stjórnin mundi hafa leynilegt hernaðar-
samkomulag við Vesturveldin. Állur almenning-
ur í Danmörku vissi, að þessi áþurður yar með
öllu tilefnislaus, en hins vegar var m.önnum ekki
ljóst, í hvaða tilgangi þessi lygaherferð var hafin.
Þótt hverjum þeim, sem nokkúrn kunnugleika
hefur til að bera um Danmörku, væri ljóst, að
flugvallargerðin á smáeynni átti ekkert skylt við
herstöðvar eða átök stórveldanna, fengu Rússar
liðskost nokkurn úr hópi Dana til þessarar iðju.
Það voru dönsku kommúnistarnir. Þeir hófu upp
í blaði sínu samskonar áróður og rússnesku blöð-
in ráku, og reyndu þannig að auka á erfiðleika
dönsku þjóðarinnar og gera hana tortryggilega
á erlendum vettvangi. Fyrir þetta athæfi uppskáru
þeir verðskuldaða fyrirlitningu þorra dönsku
þjóðarinnar og hafa síðan verið að einangrast
meira og meira í dönskum stjórnmálum. Ennþá
er ekki ljóst, hver var tilgangurinn með þessari
herferð rússnesku blaðanna og aftaníossa þeirra á
hendur Dönum, en vera má, að það komi síðar í
ljós.
Litlu síðar hófst sams konar áróður gegn Norð-
mönnum. í marzlok s. 1. birti Moskvúblaðið
„Izvestia“ grein, þar sem ráðizt var harkalega að
Norðmönnum fyrir samband þeirra við Bandarík—
in. Hélt blaðið því fram, að brezkir og bandarísk-
ir herfræðingar hefðu verið látnir rannsaka norð-
ur-norskar hafnir og áætlanir væru uppi um að
veita Bandaríkjamönnum hernaðarleg afnot af
Svalbarða og Jan Mayen. Þessi herferð. var al-
gerlega tilefnislaus og ekki flugufótur fyrir þess-
um fregnum að áliti áreiðanlegra, norskra blaða,
sem kalla þessi skrif hin furðulegustu. Sama máli
gegnir um ásakanir í rússneskum blöðum á hend-
ur Svíum, þar sem dylgjað er um að Svíar ætli
leigja Bandaríkjamönnum herstöðvar. Af þessu
yfirliti má sjá, að það er raunar ekki nema eðli-
legt áframhald þessarar herferðar,erkommúnistar
birta nú fregnir um herstöðvar Bandaríkjamanna
á íslandi. Ekki er ósennilegt, að lygafregn Þjóð-
.viljans um þetta efni, verði sleg-
ið upp í „stórfregn11 þegar austur
til Moskvu er komið. Verður til-
gangur íslenzku kommúnistanna
þá auðsær, þótt allt sé enn á
huldu, hvað Rússar hyggjast fyr-
ir með þessum ásökunum. En
einkennilegt má það kallast, að
rússnesk blöð skuli nú ásaka
Bandaríkjamenn um að ásælast
yfirráð á Svalbarða. Þeim stað
vildu Rússar ná undir sig til her-
bækistöðva fyrir nokkru, en
Norðmenn — að undanteknum
kommúnistum — höfnuðu þeim
kröfum. Jan Mayen er nýtt naí:i
í þessum umræðum, en ekki
ástæðulaust að því sé gaumur
gefinn hér á landi, þar sem eyja
þessi er nágrannaland okkar.
Hinar sífelldu ásakanir rúss-
neskra blaða um það, að Norður-
landaþjóðirnar eigi í leynisamn-
ingum við Bandaríkjamenn um
herstöðvar og skrif danskra og ís-
lenzkra kommúnista til þess að
styrkja þennan áróður gegn sín-
um eigin þjóðum og stjórnar-
völdum, er óhugnanlegt dæmi um
það, hversu varhugavert það er
fyrir frelsi smáþjóða, að hafa
innan landamerkja sinna stjórn-
málaflokka innlendra manna,
sem í einu og öllu ganga erinda
ágjarns stórveldis. Dæmin frá
Austur-Evrópu sýna og sanna, að
ekki þarf alltaf stór tilefni til þess
að yfirdrottnunarstefnan fái út-
rás í meiru en orðunum einum
saman. Á viðsjártímum er
„fréttastarfsemi“ á borð við þá,
sem Þjóðviljinn og danska
kommúnistablaðið reka í sam-
bandi við „herstöðvamál", blátt
áfram þjóðhættuleg starfsemi. —
Skrif rússneskra blaða að und-
anförnu um Norðurlandaþjóðirn-
ar eru sterk ábending um það,
hverju þessi iðja kommúnista
getur komið til leiðar.
FOKDREIFAR
Skíðagangan 1948.
Rögnvaldur Rögnvaldsson í
Haganesi skrifar blaðinu þessa
hugleiðingu um skíðagönguna á
íslandsmótin:
ANNAN PÁSKADAG var
keppt í 18 km. göngu á Skíðamóti
íslands. Þátttakendur voru 16 frá
sex íþróttabandalögum. Þar átt-
ust við beztu skíðagöngumenn
landsips, svo sem: Jóhann Jóns-
son, göngumeistari 1947, og Guð-
mundur Guðmundsson, göngu-
meistari 1946, ásamt fleiri þekkt-
um A -og B-flokksmönnum.
Menn biðu því úrslitanna með
mikilli eftirvæntingu um land
allt, því, að : íþróttir eiga yfirleitt
miklum vinsældum að fagna hjá
þjqðinni. ,,
Við, sem vorum svo heppin að
geta verið áhorfendur að skíða-
göngunni, munum seint gleyma
þeim einstæða árangri, sem B-
flokksmaðurinn, Jón Kristjáns-
son frá HSÞ, náði þar, er hann
vann alla keppinauta sína, bæði
í A- og B-flokki með þeim glæsi-
leik, sem bezt verður séð á því, að
hann er sex mín og 20 sek. á und-
an J. J., göngumeistaranum frá
1947 og eina mín. og 55 sek. á
undan G. G., göngumeistaramim
frá 1946.
ÞAÐ MUN ALDREI hafa kom-
ið fyrir áður, að B-flokksmaður
hafi sigrað alla keppinauta sína
í A-flokki á íslandsmóti, og mun
þetta vera sá bezti tími, sem
náðst hefir á íslandsmóti á þess-
ari vegalengd.
Menn, sem horfðu á skíðamót-
ið, urðu því ekki lítið undrandi,
þegar sú fregn kom í útvarpinu
kl. 8 um kvöldið, að Guðmundur
Guðmundsson hefði unnið skíða-
gönguna og þar með skíðakappa-
titilinn 1948. Ekki minnzt einu
orði á Jón Kristjánsson, en það
tekið fram, að nánar yrði sagt frá
skíðamótinu í síðari fréttum.
Ef tekið hefði verið fram í
fréttum, að Guðmundur Guð-
mundsson hefði unnið gönguna í
A-flokki og þar með skíðakappa-
heitið 1948, þá var ekki hægt að
segja, að um vísvitandi rangan
fréttaflutning væri að ræða, enda
þótt A- og B-flokkur gengju í
sömu braut og drægju um göngu-
númer sem einn flokkur.
í seinni fréttum er endurtekið
að Guðmundur hafi unnið göng-
una og lesin nöfn og tími 3ja
beztu manna í B-flokki. Til þess
svo að finna hinn raunverulega
sigurvegara í göngunni verður að
bera saman tíma A- og B- flokks.
En þá kemur í Ijós, að tími Jóns
Kristjánssonar er einni mín. og
55 sek. betri en tími Guðmundar,
sem sagður er vinna gönguna.
Nú vaknar sú spurning: Hvað
liggur til grundvallar svona
fréttaflutningi, og hverjir eru
þeir menn innan íþróttahreyfing-
arinnar á Islandi, sem reyna að
draga fjöður yfir þann bezta ár-
angur, sem náðist í umræddri
skíðagöngu?
ALLIR SANNIR íþróttaunn-
endur fagna hverjum nýjum
sigri, sem unninn er og ekki sízt,
þegar nýir menn koma fram og
keppa við meistarana við sömu
skilyrði og sigra þá glæsilega.
Hitt er svo annað mál, hvaða
reglur eru látnar gilda um nafn-
bætur oð verðlaunaveitingar
milli A- og B-flokksmanna í
göngu og ræði eg það atriði ekki
frekar hér.
En fólkið, sem beið eftir frét.t-
um frá mótinu, átti að fá að viía,
hver gekk brautina á skemmst-
um tíma, því að almenningur veit
ekki yfirleitt, að A- og B-flokks-
menn í göngu keppa sömu braut
samtímis, enda var það stóra at
riði ekki upplýst í fregninni.“
HvaS dvelur brúna á Torfufellsá?
Hjálmar Þorláksson í Villinga-
dal skrifar blaðinu eftirfarandi:
Þannig spyrjum við nú, sem yf-
ir ána þurfum að fara. Það er
nokkuð síðan að von var til að
hún yrði brúuð, og við höfum
verið eins og góðu börnin, þag
að í von um árangur. En með því
vonin er orðin nokkuð lang
dregin, þá langar okkur að fá að
vita hvort ekki er unnt að hefja
framkvæmdir bráðlega, því þörf-
in er allmikil eins og nú skal get-
ið.
Áin er þverá eins og kunnugir
vita. Fellur nokkuð bratt og er
stórgrýtt. Vatnsmikil mestan
hluta sumars, því jöklarnir eru
í fjöllunum sem að henni liggja.
(Framhald á 5. bls.).

r
Ur bæjardyrum afgreiðslufólks
Mörgum manninum hættir til að líta á afgreiðslu-
fólk, karl eða konu, sem afgreiðslufólk aðeins, þ. e.
a..s. sem einhvern vélrænan hlut, sem hefir verið
settur á þennan stað til þess að þjóna honum, en
ekki sem lifandi veru, manneskju með tilfinningar
og skilning og ýmislgt annað, sem við þykjumst eiga
í fórum okkar af mannlegum eiginleikum.
Af þessum ástæðum m. a. er það, að menn koma
oft upp um sig illilega, í verzlun eða öðrum stað,
sem líkt til háttar.
Afgreiðslufólk hefir sagt mér, hve óendanlega
misgott sé að afgreiða fólk, og er það í sjálfu sér
ekki undarlegt, þegar hugsað er um það, hve ólíkir
mennirnir eru. — En sumt fólk er allt öðruvísi í •
framgöngu, þegar það stendur fi'Eimmi fyrir af-
greiðandanum, heldur en annars. Það gjörbreyttist,
verður stíft og merkilegt og hefir allt á hornum sér
— það á jafnvel til að kenna þeim er afgreiðir um,
ef ekki fæst það sem það óskar eftir — og verðlagið
er ekki sjaldan hans sök!!
En slíkt er nú eflaust mjög fátítt og að megin-
þorri fólks sé þægilegur, er reynsla þeirra, er eg
hefi spurt.
En svo mun okkur, sem verzlum, finnast ærið
misjafnar móttökurnar og tilsvörin, en það er önn-
ur saga, sem þó væri ekki úr vegi að ræða við
tækifæri.
Fyrir athugulan afgreiðslumann, er eflaust mjög
lærdómsríkt að „standa í búð“ eins og kallað er, og
fjölmörg tækifæri gefast til að rannsaka fram-
komu manna og háttalag — og þegar allt kemur til
alls, er nokkuð nám skemmtilegra og lærdómsrík-
ara, en að kynnast þessari veru, sem kölluð er
maður?
En eg held að við, sem verzlum, getum gert starf
þeirra, ei' afgreiða, léttara með því að vera vin-
gjarnleg og kurteis — og í langflestum tilfellum
munum við þá uppskera vingjarnlega afgreiðslu og
kurteisa, og þá er mikið fengið.
Einhverjum kann að finnast slíkt og þvílíkt smá-
munasemi, og að litlu máli skipti, .hvernig honum
séu fengnar eða sýndar vörur í búð. — En það er
ekki rétt. Það eru einmitt litlu atriðin, sem skipta
oft svo miklu máli, og af þeim spretta oft önnur
stærri, svo að með því að rækta umgengni okkar og
vanda í smáatriðunum, vinnum við að bættri um-
gengnismenningu, sem allir munu játa, að mjög sé
ábótavant. P.
Poki fyrir pelsinn.
Þegar vorar og hlýnar í veðri,
er hyggilegt að setja pelsinn í
poka eins og þann, sem myndin
er af.
Með því er hann varinn ryki,
sól og ýmsu hnjaski, er átt getur
sér stað að hann verði fyrir í
forstofunni.
Hvaða efni sem er má nota í
RÁÐ.
Þegar þú blandar edikssýru, er hæfilegt að hafa 1
dl. edikssýru á móti 5 dl. af vatni.
★
Ósteytt krydd er sterkara en steytt og geymist
betur. — Steytt krydd verður að geyma í vel lokuð-
um ílátum.
★
LEIÐRÉTTIN G
Þeir, er sóttu fyrsta fyrirlestur fræðslunám-
skeiðsins „Heilbrigð börn — hamingjusamir menn“
eru vinsamlega beðnir að leiðrétta orðið simiaskipti,
sem á að vera samskipti, á blaði því, sem dreift var
á fyrirlestrinum.
Fræðsludeild KEA