Dagur - 14.04.1948, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 14. apríl 1948
DAGUR
Deiian um kjörin á togveiðibátunum
Samningar gengnir í gildi alls staðar
nema við Eyjafjörð
Eftir HREIN PÁLSSON
Skrif Verkamannsins 9. þ. m.
um togbátadeiluna svokölluðu
gefa tilefni til nánari athugunar
og skýringar en fram komu í
skýrslu stjórnar Útgerðarmanna-
félags Akureyrar, sem birt var í
Islendingi og Degi í síðustu viku.
í þessum skrifum snýr blaðið
við hinni stórletruðu fyrirsögn
sinni í fyrra blaði, sem hljóðar
svo: „Hvers vegna vilja útgerð-
armenn ekki miða kröfur sínar
við ísafjörð og Reykjavík?" Seg-
ir blaðið, að hér sé um augljósa
prentviílu að ræða. Hver sér
prentvillu í þessari fyrirsögn? Nú
bætir blaðið einu orði inn í, sem
gjörbreytir meiningunni. Orðið er
„eins“. „Eins“ og í Reykjavík.
Það væri einkennileg ef þetta orð
hefði fallið niður af vangá, þar
sem það gjörbreytir svo kjarna
málsins.
Það er sem sé sterkasta vopn
útgerðarmanna í þessari deilu, að
„þeir vildu greiða jafnhátt og í
Reykjavík.“
Það hefur líka, allaf verið
sterkasta vopn verkalýðssam-
takanna í kaupdeilum á Akur-
eyri í mörg ár, að mér er sagt, að
bera sig saman við Reykjavík og
Haínarfjörð, heimta sama kaup
hér eða 'næstum eins hátt og á
þeim stöðum. Á þessu atriði hafa
þeir unnið margar deilur. Nú er
blaðinu snúið viðl Nú heimta
kommúnistar í stjórn Sjómanna-
félags Akureyrar kjör, sem eru
hærri en nokkursstaðar á land-
inu.
Þá stagast blaðið á því, að 19.
Alþýðusambandsþing haustið
1946, hafi samþykkt að hækka
kjör á togbátum upp í 40%. Þar
áttu að vera fulltrúar frá öllum
sjómannafélagssamtökum lands-
ins. Þessari samþykkt 19. þings-
ins virðast allir fulltrúar hafa
gleymt nema kommúnistar á Ak-
ureyri.
Nú eru gengnir í gildi samn-
ingar fyrir togbáta allsstaðar
nema hér við Eyjafjörð og eru
prósentukjörin, sem hér segir:
Sauðárkrókur 35V2%
Austfirðir 35xá%
Vestmannaeyjar -33y3%-36%
Reykjavík 35%%
Hafnarfjörður 35%%
ísafjöi-ður 35%-38% (lægri tr.)
Akureyri var 35%% en . krafan
39%.
Hváð hefir verið gjört með 40%
samþykktina frá 1946?
39%-kjörin á ísafirði, sem foiv
maður sjómannafélagsins hér
hefir stagast á í allan vetur eru
aðeins til ef 11 menn eru um borð
en allir togbátar þar nota flest
10 menn á ísfiski.
Sést bezt á þessu hve mikið
hefir verið gert annarsstaðar með
þessar samþykktir 19. þingsins
um 40%-kjörin, sem hvergi eru
til nema í ímyndun Tryggva
Helgasonar. Enda viðurkennir
hann (T. H.), að útgerðin sé alls
ekki þess megnug að greiða meira
en hún nú gerir, en henni beri
hinsvegar að krefjast þeim mun
meira frá ríkinu Dæmið, sem
blaðið tekur um það, að' alls fari
491/9% af' aflanum (eftir þessari
kröfu) til skipverja (þó ekki
meðtaldar óbeinar greiðslur
vegna skipverja ca. 8-10%), er
táknandi um málflutning blaðs-
ins í vinnudeilum. í fyrra vildi
stjórn sjómannafélagsins hækka
síldveiðikjörin og vildi þá aldrei
viðurkenna, að skipverjar fengju
nema 50-53% af síldarafla (bein-
ar greiðslur). Nú segir blaðið, að
fullum 7% meira fari til skip-
verja á síldveiðum og viður-
kennir nú loksins, að beinar
greiðslur á síldveiðum séu tæp
57% (49%% plús full 7%). Að
viðbættum óbeinum greiðslum
ca .10%, fara því skipverjar með
67% af síldaraflanum. Þetta ætti
Tryggvi að muna þegar hann
byrjar næst á að fá síldveiðikjör-
in hækkuð. Þau 33%, sem eftir
eru til útgerðarinnar á síldveið-
um telja útgerðarmenn allof lít
inn hluta af aflanum, til þess að
útgerðin geti þrifist, og kemur
því ekki til mála, að bera síld-
veiði kjörin og togbátakjörin
saman, ekki sízt vegna þess, að á
síldveiðum gæti ef til vill aflast
svo vel, að þessi 33% dygðu, en
engar líkur eru til þess, að það
komi fyrir á togveiðum.
39%-kjörin gera 70% af brútto
afla.
Þetta dæmi leiðir blaðið hjá
ser, með þeirri athugasemd, að
ekki sé vitað nema um 1 bát, sem
hafi reynt að sigla með afla sinn
á síðastliðnu áir. Nei, það er
kannske rétt, en vegna hvers
reyna það ekki fleiri? Ef til vill
vegna þess, að tap myndi verða á
þeim rekstri. Þegar greiða þarf
skipverjum, hlut af peningum,
sem útgerðin aldrei fær til skipta
(20% í toll og löndun). Þetta
eina atriði er kannske nóg til
þess, að drepa þesskonar við-
leitni.
Það er nú allt að færast í það
horf að einir og sömu sjómanna-
samningarnir • gildi fyrir allt
landið. Kjör þau, sem nú gilda
í Hafnarfirði og Reykjavík á ís-
fiskflutningsskipum eru nú not-
uð á öllu landinu nema hér. Hér
vill stjórn sjómannafélagsins hafa
önnur kjör og hærri. Hún vildi
það líka þegar „Kaldbakur“ var
að koma. Þá vildi hún hækka tog
(Hvassafell frá Ak.), fram úr
því, sem gildir á fraktskipum í
Reykjavík. Nei, þar mega gilda
sömu laun og í Reykjavík.
Nú hyggst hann að hnekkja á
smáútgerðinni. Hann veit vel,
að útgerðarmenn hér láta ekki
skip sín fara á veiðar með hærri
sjómanna-samningum en nokk-
ursstaðar þekkist á landinu og
þess vegna ætlar hann nú að sjá
um, að þau verði bundin í höfn-
inni í vor. Kommúnistar eru
ekki hræddir við okkur smáút-
gerðarmenn, ef við ættum tog-
ara eða fraktskip væri öðru máli
að gegna.
Nú á laugardaginn varð sam-
komulag milli stjórnar verka-
lýðsfélags Ólafsfjarðar og full-
trúa sjómanna annars vegar og
útgerðarmanna hins vegar, að
þar skyldu %-kjörin hækka úr
35%% í 37%, en aftur á móti
skyldu hafnargjald og löndunar-
kostnaður takast af óskiptu, er
var áður greitt af útgerðinni
eingöngu. Þessi 37%-kjör eru
því mjög hliðstæð 35%%-kjör-
um Rvíkur.
Seinni hluta greinar Verka-
mannnsins, sem nefnd er „Æs-
ingaskrif Hreins Pálssonar", gef
eg lítinn gaum. Tilraun blaðsins
til þess að setja mig á bekk með
helztu mönnum þessa bæjar með
því að skrifa persónulegar
skammir og dylgjur Um mig eins
og þá, missir algjörlega marks.
Aldrei kæmi mér til hugar að
fara að rekjaæfiferilsskýrslufor-
manns sjómannafélagsins, T. H.,
og sverta hann í ópinberu blaði.
Það væri heldur ekki hægt.
Hreinn Pálsson.
voru áhx-ifamenn fyrir, sem neit-
uðu eindregið að greidd yrðu
hæriá kjör á ,Kaldbak“ en á
togurum' sunnan lands, lagði
T. H. niður skottið. Þar varð
hann að láta undan Hann hefir
heldur ekki krafist að fá hækk
uð laun sjómanna á fraktskipum
Fokdreifar
(Framhald af 4. síðu).
Bílferðir eru tepptar yfir hana
margar vikur. Stundum hafa bíl
ar orðið fastir og jafnvel mátt
moka þá upp, og þá ógangfæra
svo þurft hefir að draga þá til
Akureyrar. Ferðafélag Akureyr
ar hefir mátt snúa frá henni, bæði
í vinnuferðum á Vatnahjallavegi,
og einnig skemmtiferðum. Aðrir
flutningar yfir ána eru einnig
mjög ex-fiðir, og hefir þar oft ver-
ið teflt á tæpasta vað, þótt ekki
hafi að þessu tapast í hana manns
líf svo vitað sé. Fá ár eru síðan
verið var að bx-jótast yfir hana
með hest og kerru. Það endaði
þannig að hesturinn sneri upp
fótunum, en allt skolaðist að
landi rétt áður en Eyjafjarðará
tók við, og aðeins vegna mann
hjálpar var hægt að bjarga hest
inum. I vetur hvolfdist hestur og
sleði með ýmsum heimilisþöi'f-
um á (eða 3ja mánaða skammti'i
í ána, og varð nálega allt ónýtt, og
stimdum liggja vörur við hana
dögum saman, sem ekki er hægt
að ná.
Þá eru það mjólkui’flutning
arakjörin, en vegna þess, að það arnir- ~ ÞeSar áin er ^11
er mjólkin flutt á hestum.
Þar næst á keri'um þegar fær-
legt þykir. En að vetrinum, þegar
hún er uppbólgin og skai'ir að
henni, dregur maður dunkana
sleða, ber svo allt í fleiri fei'ðum
yfir og þá er eftir, stundum lang
ur vegur, eftir því hve bíllinn
kemst langt. Svona er hún stund-
ÍÞRÓITIR OG ÚTILÍF
Hverjir sigruðu?
Vegna „íslendings“ og „margra
Akureyringa“, sem hneykslast á
fyi'irsögn greinar minnar um
Skíðamót íslands í síðasta
íþróttaþætti verð eg að segja fá-
ein orð til skýringar.
Á mótinu var keppt til ein-
menningsverðlauna í 18 flokkum.
Venja er að geta um 1., 2. og 3.
mann í hvex'jum flokki og verðl.
veitt á þeim grundvelli, þótt ann-
að sé líka til. — Nú skulum við
athuga, hvex-nig þessir fyrstu
a'ðrir og þriðju skiptast milli í. B.
A., í. B R. og annai'i-a:
í. B. A. fær 3 með 1. verðlun,
1 með 2. og 2 með 3. verðlaun.
í. B. I. færð 3 með 1. verðlun,
2 með 2. og 2 með 3. verðlaun.
í. B. R. fær 7 með 1. verðlaun,
7 með 2. og 8 með 3. verðlaun.
í. B. S. fær 3 með 1. vei'ðlaun,
4 með 2. 3 með 3. vei'ðlaun.
H. S. Þ. fær 1 með 1. verðlaun,
3 með 2. og l með 3. verðlaun.
Sameíh. fáer 1 með 1. verðlaun,
0 með 2. 1 með 3. verðlaun.
I. S. S. fær 0 með 1. verðlaun,
1 með 2. og 1 með 3. verðlaun.
Sveitai'keppni var í fjórum
greinum — tvær sveitir í einni
xeirra:
í, B. A: átti 0 fyrstu svéit',-2 aðr,
ar og 1 þriðjusveit.
í. B. R.' átti 3 fyrstu sveit, 2
aði-ar og 0 þriðjusveit: " •
í. B.' S." átt'i 0 fyi;stu sveit, 0
aðra 1 þi'iðjusveit. "
H S. Þ. átti Í fyrstu sveit, 1 aðra
og 0 þriðju sveit.
f. B. f. átti 0 fyrstu sveit, 0 aðra
og 1 þx'iðju sveit.
Af i þessuin . i útái'ætti ætti 'að
mega; sjá —- háfi þáð Ökki áést áð-
— áð < ReykV-íkingai' sigrúðú' í
flestum igi'éinúfh| á‘*fhótiriú. Þéir',
serri' áhöi'féndur ivöfú á níótihú,
ættu líka að h'afa séð, að AÍtúr-
eyririgai'1 víiðast véfá í' aftúiför
en Reykvíkingar í framför —
hvað snertir bæði þátttöku og af-
rek. Vissulega á Akureyri meist-
ara eftir mótið og ágæta skíða
menn — fáeina — en til lengdar
verður ekki „lifað“ á þeirra
frægð. Aðgætandi er, að tveir
okkar meistarar urðu, þrátt fyrir
titilinn, að sætta sig við næst
bezta afrek í greininni, B-flokks-
menn betri bæði í stökki og
göngu. Rúmsins vegna vei'ður
þetta að nægja.
★
Skíðamót.
Síðastl. laugardag var boð-
ganga á skíðum á túnunum ofan
við Gagnfræðaskóla Akureyrar
Þar kepptu þrjár 9 manna sveitir
með sama fyrii'komulagi og
fyrra.
Sveit K. A. sigraði. Nánari frá
sögn — úrslit — verða að bíða.
★
Þá var skíðamót drengja aust-
ur í Vaðlaheiðarbrún sl. sunnu-
dag. Mótið var ekki nægilega
undirbúið og því minni þátttaka
en búast mátti við.
Helztu úrslit:
Svig drengja (13—15 ára).
Þátttákendur 24.
1. Fi'eyr Gestsson K. A.
2. Fi-iðjón Eyþórsson K. A.
3. Sigtryggur Sigtryggss. í. G. A.
Stökk drengja (14—16 ára).
Keppendur 15.
1. Haukur Otterstedt í. M. A.
2. Sigtryggur Sigtryggss. í. G. A.
3. Höskuldur Kai'lsson f. G. A.
Svig drengja (10—12 ára),
Þátttakendur 10
1.—2. Stefán Hermannsson K. A.
1.—2. Magnús Ólafsson K. A.
3. Kristinn Kristjánsson Þór.
Stökk drengja (10—13 ái'a).
Keppendur 3.
1. Ki'istinn Kristjánsson Þór.
2. Jón Bjarnason K. A.
FRÁ SKÍÐAMÓTI ÍSLANDS
1948.
Jón Kristjánsson, H. S. Þ., 1. í
skíðagöngu á Skíðamóti fslands
1948.
Ingibjörg Árnadóttir, f. B. R., fs-
landsmeistari í svigi 1948 — í
miðið'. — T. v. Aðalheiður Rögn-
valdsdóttir, f. B. S., 2. í A-flokki.
Ánnann Dalmannsson.
Atvinna
um marga daga í einu að ómögu-
legt er að koma hrossi yfir hana
Eg héfi skrifað þetta til að sýna
hve mikil þörf er á brú yfir
Toi'fufellsá, því hún hefur alla þá
ókosti til að bera, sem þverár
hafa, en engan kost nema silungs-
veiði, sem þó notast ekki til fulls,
vegna þess hve hún er ill yfir-
ferðar, en aðstæður til veiði
báðum megin.
Oss vantar reglusaman og
ábyggilegan unglingspilt til
aðstoðarstarfa í verzlun
vora frá 1. maí n. k.
Brynj. Sveinsson h.f.
Sími 580.
Til sölu
Ford-vörubifreið, í góðu
lagi, á nýjum gúmmíum og
með vökvasturtu. — Tæki-
færisverð, ef samið er strax.
A. v. á.