Dagur - 08.09.1948, Blaðsíða 1

F orustugreinin:
Hörmuleg framkvæmd
vöruskömmtunarinnar.
Fimmta síðan:
Sagt frá íslandsmóti í knatt-
spyrnu II. fl. og drengja
meistaramóti íslands.
XXXI. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 8. september 1948
35. tbl.
Framtak finnskra samvinnuinanna
'r
I síðasta blaði vav lauslega greint frá því, að finnsku kaupfélögin ættu flest glæsilegustu verzlun-
arhúsin í Helsingfors. Ilér er sjó n sögu ríkari. Myndin er af nýjustu stórbyggingu samvinnusam-
bandsins SOK, í hjarta hinnar fi nnsku höfuðborgar. Neðsta hæðin er fyrir verzlanir, efri hæðirnar
cru hótel og gildaskálar. Þetta er eihhver glæsilegasta bygging sinnar tegundar á Norðurlöndum.
Danskt Græniandsfar strandar
A leið til Grænlands með vísindaleiðangur
°g
vorur
Um miðnætti sl. laugardag
strandaði danskt Grænlandsfar
á Svalbarðseyri, skammt norðan
við viíann. Veður var gott, er
skipið tók niðri, en háflóð. Við
fjöru eru aðeins örfáir metrar úr
landi út í skipið.
Skip þetta heitir „Sværdfisken"
og er eign Grænlandsstjórnar.
Það er þrísigld skúta með hjálp-
arvél, 365 brúttótonn að stærð,
byggt 1920. Skipið kom hingað
beina leið frá Kaupmannahöfn og
er á leið til Grænlands með alls
kyns nauðsynjavarning og 6
manna vísindaleiðangur, sem á að
| Diesel-togari |
} Guðm. Jörundssonar i
j hleypur senn af 1
| stokkunum {
I Brezka blaðið Fishing News I
= skýrði nýlega frá því, £fð die- j
I sel-togari sá, sem Guðmundur I
I Jörundsson útgerðarmaður :
I hér í bæ á í smíðum í Bret- I
I landi, mundi bráðlega hlaupa I
; af stokkunum hjá skipasmíða- I
I stöð í Lowestoft. Blaðið segir, I
I að togarinn sé stærsta skip l
l sinnar tegundar, sem smíðað I
I hafi verið í Lowestoft. Blaðið [
I scgir, að skipið sé 450 smá- I
i lestir að stærð, 165 feta langt, I
I og knúið 970 hestafla dieselvél i
i og mjög vandað í alla staði. M. I
I a. verði þar um borð fiski- i
i mjölsverksmiðja, scm geti af- I
I kastað 10 tonnum af mjöli á i
i sólarhring. i
dvelja í Grænlandi næstu tvö ár.
Skipið flytur m. a. allmikið af
olíu og benzíni, byggingarefni,
bifreiðar o. m. fl. Fjölmenn áhöfn
er um borð, einnig eitthvað af
kvikfé.
Á sunnudaginn og mánudaginn
var unnið að því að létta skipið.
M.s. Sæfinnur tók vörur úr því
og flutti þær hingað til bæjarins,
en varðskipið Ægir vann að því
að ná skipinu á flot.
Eigi er ljóst hvernig stóð á því,
að skipið strandaði þarna. Skip-
stjórinn mun telja skekkju á sjó-
korti sínu valda strandinu. Ótt-
aðist hann grynningar norður af
Oddeyri og hélt sig því svo aust-
arlega, ætlaði að meira dýpi væri
meðfram Svalbarðseyrinni. Skip-
ið liggur þarna á sandeyri og mun
óskemmt. Er gert ráð fyrir að
varðskipnu takist að losa það og
mun það þá halda förinni áfram
til Grænlands. Áhöfn öll hefst við
uin borð í skipinu.
Skipið komið á flot.
Á síðdegisflóði í gær náði varð-
skipið Ægir danska skipinu á flot
og kom með það hingað til Akur-
eyrar. Skipið er talið óskemmt.
Hér mun kafari athuga botn þess
áður. en það heldur áfram ferð-
inni til Grænlands.
Faxaflóasíldin að koma?
Lítill síldarafli hefir til þessa
verið í reknet á Faxaflóa, en um
sl. helgi sáu skipverjar á e.s.
Reykjanesi mikla síld við
Reykjanesröst. Var þar mikið um
fugl og segja skipverjar síldar-
torfurnar hafa verið mjög þéttar.
Hljómleikar Tónlistar-
félagsins:
r
Björn Olafsson og Ruth
Hermanns lialda hljóm
lcika hér á næstimni
Blaðið hefir leitað frétta af
næstu hljómleikum á vegum
Tónlistarfélagsins hér hjá for-
manni þess, Stefáni Ág. Krist-
jánssyni. Hann skýrir svo frá, að
Björn Ólafsson fiðluleikari sé
væntanlegur hingað til bæjarins
nú í vikunni og muni halda
hljómleika hér um helgina með
aðstoð Árna Kristjánssonar. —
Björn er fyrir nokkru kominn til
landsins frá Bandaríkjunum, en
þar dvaldi hann í eitt ár við fram
haldsnám hjá Adolf Busch. Síðar
í mánuðinum mun Ruth Her-
manns fiðluleikari halda hljóm-
leika hér á vegum félagsins, með
aðstoð W. Lanzky-Otto. Frk.
Hermanns mun sennilega halda
hljómleika víðar hér norðanlands
í haust.
700-800 manna sótfu uppskeru-
háfíð þingeyskra hænda síðast-
liðinn sunnudag
Nefnd kjörin til að undirbúa uppskeruhátíð
næsta haust
Minnzt 100 ára afmælis
Svalbarðskirkju
Sunnudaginn 22. f. m. var að
Svalbarði í Þistilfirði haldin
minningarguðsþjónusta til að
minnast 100 ára afmælis kirkj-
unnar á staðnum.
Við athöfnina mættu fjórir
prestar, flest fullorðið fólk úr
Svalbarðssókn og allmargt úr
næstu sveitum. Aðalræðu flutti
sóknarpresturinn sr. Kristján
Bjai'nason, en auk hans fóru í
ræðustól kirkjunnar séra Þórður
prófastur á Sauðanesi, er minnt-
ist allra presta er þjónað höfðu í
kirkjunni, og Jón skóld í Garði,
er flutti afmælissálm, sem einn-
ig var sunginn í kirkju, en lag við
hann samdi Björgvin tónskáld og
gaf kirkjunni.
Fyrir nokkru gerði Jón II. Þor-
bergsson bóndi á Laxamýri það
að tillögu sinm í grein liér í b!að-
inu, að bændur helguðu sér fyrsta
sunnudag í september ár hvert
og héldu þá hátíðlegan bændadag
og uppskeruhátíð.
Tillaga þessPhlaut góðar und-
irtektir og í Suður-Þingeyjar-
sýslu var ákveðið að efna til
slíkrar hátíðar. Fékk Jón á Laxa-
mýri nokkra bændur í lið með
sér og auglýstu þeir samkomu að
Laugum sl. sunnudag.
Mikill fjöldi manna sótti sam-
komuna, eða 700—800 manns,
að því er blaðinu var skýrt t'rá
í gær. Fór hún í alla staði ágæt-
lcga fram. Nefnd manna var
kjörin til þess að undirbúa
uppskeruhátíð næsta haust og
er Jón á Laxamýri formaður
hennar. Má telja víst, að bænd-
ur í Suður-Þingeyjarsýslu taki
nú upp þann hátt að helga
landbúnaðinum og uppsker-
unni fyrsta sunnudag í septem-
ber ár hvert. Líklegt má einnig
telja, að bændur annars staðar
á landinu feti í fótspor Þingey-
inganna að þessu leyti og
bændastéttin helgi sér einn há-
tíðisdag á ári, svo sem aðrar
stéttir hafa gert.
Samkoman á Laugum hófst um
kl. 2 síðdegis. Jón á Laxamýri
stjórnaði henni og flutti aðalræð-
una. Að setningu lokinni var hlýtt
á messu og prédikaði séra Sig-
urður Guðmundsson á Grenjað-
arstað. Eftir messu hófust ræðu-
höld og almennur söngur. Ræðu-
menn voru, auk Jóns á Laxamýri,
Jón Haraldsson á Einarsstöðum,
Stefán Helgason í Haganesi o. fl.
Edvard Sigurgeirsson sýndi ís-
lenzkar kvikmyndir.
Þennan sama dag fór fram
íþróttakeppni Siglfirðinga og
Sigurður skóla-
meistari sjötugur
Hinn 3. þ. m. varð hinn þjóð-
kunni skólafrömuður og rithöf-
undur Sigurður Guðmundsson
fyrrv. skólameistari, sjötugur að
aldri. Hann lét af skólameistara-
embætti hér á sl. ári fyrir aldurs
sakir, svo sem kunnugt er, og'
flutti búferlum til Reykjavíkur.
Bæjarmenn og héraðsbúar minn-
azt hinna miklu starfa hans hér á
þessum tímamótum í ævi hans og
senda honum kveðjur og þakkir
héðan að norðan.
Þingeyinga að Laugum og var
gert hlé á samkomunni meðan á
keppninni stóð. Um kvöldið var
dansað.
Aðgangur að hátíðinni var
ókeypis fyrir alla.
Blaðið átti í gær tal við Jón
Þorbergsson á Laxamýri um
þennan bændadag þeirra Þingey-
inganna. Var hann mjög ánægð-
ur yfir þeim undirtektum, sem
tillaga hans hefir fengið, og taldi
samkomuna á Laugum hafa tekizt
ágætlega. Var hann þess fullviss
að þingeyskir bændur mundu
framvegis helga sér þennan dag,
fyrsta sunnudag í september, og
minnazt þar starfsins og uppsker-
unnar á myndarlegan hátt.
íslenzkur togara-
skipstjóri sektaður
í Bretlandi
Brezka blaðið Fishing News
skýrir frá því með stórum fyrir-
sögnum, að íslenzkur togaraskip-
stjóri, Vigfús Sigurjónsson, hafi
verið sektaður um 350 sterlings-
pund í Grimsby, fyrir að tilkynna
ekki tollgæzlunni 79 flöskur af
áfengi um borð og 1740 sígarett-
ur. Skipið var á heimleið frá
Cuxhaven.
Norðmenn keppa
að 4-mílna land-
helgi við Lóíót
Norski sjávarútvegsmálaráð-
herrann, Reidar Carlsen, flutti
nú fyrir skömmu ræðu á norsku
fiskimannaþingi. — Ráðherrann
skýrði frá því, að norska stjórnin
hefði þegar hafizt handa um að-
gerðir til þess að viðhalda fiski-
stofninum við Lófót. Þessar að-
gerðir eru samningaumleitanir á
alþjóða vettvangi. Ráðherrann
sagði m. a.: „Það er kunnugt, að
stórveldin hafa lengi viðurkennt
3-mílna landhelgina við strendur
Noregs. Við höfum lengi reynt að
fá viðurkenningu þeirra fyrir 4-
mílna landhelgi, en án árangurs.
Samningaumleitanir munu nú
hafnar á alþjóðavettvangi til þess
að vernda þau fiskimið, sem eru
hrygningarsvæði og fiskigöng-
urnar á leið til Lófót fara um.
Þessi fyrirhugaða vernd mun ná
til allra fiskitegunda. .. .“