Dagur - 10.11.1948, Blaðsíða 8

8
DAGUR
Miðvikudaginn 10. nóv. 1948
í félaginu eru 31 kúabú með alls 237 kúm og mjólkandi kvígum
á skýrslu.
Meðalnyt fullmjólka kúa er (1947) 3081 kg. x 3,65% fita = 11.245
(1946) 3044 kg. x 3,57% fita = 10.867
Yfir 14.000 fitueiningar mjólkuðu 11 kýr eða 8,2% fullmjólka kúa.
Yfir 12.000 fitueiningar mjólkuðu 47 kýr eða 42% fullmjólka kúa.
I. verðlaun á sýningu í vor hlutu þessar kýr:
1. Gullinhyrna 18, Mýrarlóni f. 1937. Faðir Lýti.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3584 kg. x 3,73% t= 13.332 fitueiningar.
2. Síða 18, Garðshorni, Þelamörk f. 1937. Faðir Abel.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3204 kg. x 3,81% = 12.197 fitueiningar.
3. Kinna 13, Skógum f 1938. Faðir Lýti.
Meðalnyt 1946 og 1947: 4151 kg. x 3,97% = 16.515 fitueiningar.
4. Banga 9, Hamri f. 1938. Faðir Roði.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3743 kg. x 3,63% = 13.606 fitueiningar.
5. Lukka 18, Lögmannshlíð f. 1941.' Faðir Blakkur.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3687 kg. x 3,52% = 12.971 fitueiningar.
6. Huppa 28, Mýralóni f. 1943. Faðir Blakkur.
Nyt 1947: .. .. 3871 kg. x 3,82% = 14.788 fitueiningar.
Nautgriparæktarfélag
Arnarnesslirepps
Kúabú í félaginu eru 33 með 298 kúm og mjólkandi kvígum á
skýrslu.
Meðalnyt fullmjólka kúa er (1947) 3102 kg. x 3.74'$> fita = 11.600
fitueiningar.
(Árið 1946 var hún 3217 kg. x 3.63% fita = 11.681 fitueiningar).
Yfir 14.000 fitueiningar mjólka 24 kýr eða rösk 12%. .
Yfir 12.000 fitueiningar mjólka 80 kýr eða rösk 40%-.'
Á sýningunni í vor hlutu þessar kýr I. verðlaun:
1. Tinna 2. Syðri-Reistará.
Meðalnyt 1946 og 1947: 4494 kg. x 3.70% = 16.604 fitueiningar.
2. Ófeig 7, Möðruvöllum f. 1932. Faðir Þór.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3748 kg. x 3.89% = 14.583 fitueiningar.
3. Hjálma II. 18, Möðruvöllum f. 1933. Faðir Þór.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3199 kg. x 4.05% = 12.971 fitueiningar.
4. Kolskjalda 10, Ásláksstöðum f. 1938. Faðir Laufi.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3551 kg. x 4.37% = 15.518 fitueiningar.
5. Leista 8, Spónsgerði f. 1938. Faðir Dumbur.
Meðalnyt 1946 og 1947: 4014 kg. x 3.76% = 15Æ74 fitueiningar.
6. Dumba 11, Ytri-Reistará f. 1938. Faðir Dreyri.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3213 kg. x 3.94% = 12.682 fitueiningar.
7. Flóra 32, Möðruvöllum f. 1939. Faðir Laufi.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3181 kg. x 3.88% = 12.331 fitueiningar.
8. Hrefna 1, Syðri-Reistará f. 1939. Faðir Skuggi.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3570 kg. x 4.22% = 15.084 fitueiningar.
9. Krumma 25, Hallgilsstöðum f. 1939. Faðir Skuggi.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3244 kg. x 3.84% = 12.459 fitueiningar.
10. Hjálma 10, Spónsgerði f. 1939. Faðir Skuggi.
Meðalnyt 1946 og 1947: 4018 kg. x 4.00% = 16.084 fitueiningar.
11. Dumba 40, Möðruvöllum f. 1940. Faðir Skuggi.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3043 kg. x 4.09% = 12.447 fitueiningar.
12. Rauðka 11, Spónsgerði f. 1940. Faðir Skuggi.
Meðalnyt 1946 og 1947: 4002 kg. x 4.11% = 16.446 fitueiningár.
13. Kola 12, Ásláksstöðum f. 1942. Faðir Skuggi.
Meðalnyt 1946 og 1947: 3330 kg. x 4.03% = 13.426 fitueiningar.
14. Vallhyrna II. 44, Möðruvöllum f. 1943. Faðir Skuggi.
Nyt 1947: 3430 kg. x 4.18% = 14.337 fitueiningar.
Margar dættur Skugga á Möðruvöllum (frá Jódísarstöðum) hafa
reynzt mjög vel, einkum er fituprósentan góð.
- Forseti og
framkvæmdavald
(Framhald af 7. síðu).
hinum ýmsu landshlutum nokkra
sjálfstjórn. Vér eigum að fela Al-
þirigi allt löggjafarvaldið, forseta
og e. t. v. héraðsstjórnum allt
framkvæmdarvaldið og dómstól-
um allt dómsvaldið. Þar sem eitt-
hvað kann að vanta á, að stjórn-
arskráin dragi glöggar marka-
Jínur milli valdsviðanna, munu
þær smáskýrast með tímanum,
ef þessum aðalatriðum er slegið
föstum. Þá virðist og heppilegt
og jafnvel nauðsynlegt, að for-
seti og Alþingi geti hvor um sig
innan vissra takmarka borið
gerðir hins undir úrskurð þjóð-
arinnar, þ. e. forseti geti látið
þjóðina segja já eða nei við lög-
gjöf frá Alþingi, sem hann telur
skaðlega, og Aljiingi geti á sama
hátt borið vantraust á ríkisstjórn
forseta undir þjóðaratkvæði.
Forsetinn og stjónnnálabaráttan.
Sú skoðun hefur verið sett
fram af þeim, sem litlu vilja
breyta frá núverandi stjórnskip-
un, að halda beri forsetanum ut-
an við stjórnmálaafskipti og
dægurþras, til þess að öll þjóð-
in geti sameinast um hann á ör-
lagastundum. Hér virðist frem-
ur vera um fræðilegan en raun-
hæfan möguleika að ræða. Hver
á að segja til um það, hv'enær
tímarnir séu orðnir hæfilega ör-
lagaríkir til þess að láta forsetann
fara að stjórna? Ekki getur for-
setinn ráðið því sjálfur, ef hon-
um er ekki fengið vald til þess.
Ekki háttvirtir kjósendur, því að
Alþingi fer með fullt umboð frá
þeim. Hér er því varla um annan
möguleika að ræða en þann, að
Alþingi feli forsetanum að taka
við stjórninni, þegar það hefur
gefizt upp við að stjórna sjálft.
En næsta ólíklegt er, að slíkt
kæmi til, fyrr en málefni þjóðar-
innar væru komin í hundana eins
og hjá Dönum í síðustu heims-
styriöld, þegar þeir sáu ekki
annan kost vænni en að safnast
um hinn háaldraða konung sinn,
Kristján X. En það eru fleiri
tímar örlagaríkir en þegar allt
er komið í hundana. Það voru ör-
lagastundir fyrir Bandaríkja-
menn og Breta, þegar þeir börð-
ust upp á líf og dauða í síðustu
heimsstyrjöld, þótt málum þeirra
væri engan veginn komið í neitt
óefni. Stjórnarskipun þessara
þjóða var með þeim hætti, að
þjóðkjörinn forseti fór með fram-
kvæmdarvald hjá annarri, en hjá
hinni forsætisráðherra, foringi
hins ráðandi stjórnmálaflokks.
Menn þessir stóðu því mitt í
dægurþrasi stjórnmálaátakanna
og voru hinir mest umdeildu,
hvor með sinni þjóð. Ekki varð
það samt því til fyrirstöðu, að
þjóðir þeirra létu að stjórn og
sameinuðust um leiðtoga sína, til
að vinna stríðið. Ef Bretar hefðu
ekki borið gæfu til að eiga stjórn-
arskipun, sem tryggði, að valda-
mikill maður færi með stjórn
landsins, hefðu þeir að líkindum
tapað styrjöldinni þegar í stað,
eins og Frakkar gerðu og frægt
er orðið. Þá hefði ekki neinum
(Framhald af 7. síðu).
griðastaður fyrir endur og æðar-
fugla óg aðrá slíka góða gesti. Á
hverju vori grandar svartbakur-
inn saSar- og andarungum svo
hundruðum skiptir. Þeir', sem
vantrúaðir eru á grimmd hans,
ættu að bregða sér austur í Lax-
árósa á sumardegi, þegar æðar-
fuglinn er að flytja unga sína til
sjávar. Dag eftir dag má sjá varg-
inn renna sér niður að unga-
hjörðinni og grípa aumingjana
bráðlifandi í nefið og kyngja þeim
í heilu lagi á nokkrum sekúnd-
um. Það er vafalaust að svart-
bal:smergðin hér stendur því fyr-
ir þrifum, að anda- og æðarstofn-
inn vaxi eins og æskilegt er hér
nærlendis og þess vegna ætti
bærinn að gera hreint fyrir sín-
um dyrum og ráða einn eða tvo
skotmenn til þess að eyöa varg-
inum eða jafnvel eitra fynr hann,
ef fært þætti. Margt bendir til
þess, að vargurinn leiti sárstaK-
lega hingað í bæjarlandið., þv: að
hér fær kann að vera í friði fyrir
skotum og áreitni. Með því að
gera gangskör að því að eyða
honum, væri stigið spor til auk-
ins gagns af' friðlýsingu Pollsins
og bæjarlandsins fyrir skotum.
Ekki vcldur sá. er varar.
Hannes J. Magnússon skóla-
stjóri skrifar blaðinu:
Það eru stundum orð látin falla
um það, að börnin og ungling-
arnir setji svip sinn á bæinn. —
Þegar vel er að gáð, ei þetta hið
mesta öfugmæli. Þar er einmitt
bærinn bæjarbragurinn og heim-
ilisbragurinn, sem setja svip sinn
á börnin. Sá sterki gefur alltaf
tóninn, en sá veikari líkir eftir.
Þetta er lögmál, sem ekki lætur
að sér hæða og óft. r.éýnist Öi'-
lagaríkt í uppeldi barna. Börnin
eru þarna eins konar loftvog, sem
sýnir bæjarbraginn. Jafnvel svo
ómerkilegur viðburður sem það,
að verið sé að selja sokka eða
skó einhversstaðar í bænum,
hefur truflandi áhrif, sem börnin
flytja með sér í skólann, hvað þá
stærri og merkilegri viðburðir.
Og nú síðast er það tyggi-gúm-
íið (ósmekkíegt og leiðinlegt orð)
sem sýnir okkur þátt úr bæjar-
lífinu. Þessarar plágu hefur ekki
orðið vart nú um nokkurt skeið
en nú hefur þessi munaður bor-
izt hingað eftir einhverjum duld-
um leiðum, því að ekki er vitað,
að hann sé til sölu hér í verzl-
unum. Og ef það er satt, að ung-
lingar og jafnvel börn gangi
sníkjandi í skip sem hingað
koma, er illa komið. Er þá sýni-
legt, að þessi óhugnánlegi ósið-
ur er að verða nautn, sem börn
og unglingar ráða ekki við.
Tyggigúmmí er sjálfsagt ákaf-
lega meinlaus hlutur út af fyrir
sig, en það er fullkomið alvöru-
mál, að á bak við neyzlu þess,
Churchill verið falið að stjórna
landinu, en konungur tekið því
meiri völd, eftir gjaldþrot hinn-
ar lýðræðislegu stjórnar lands-
ins. Reynsla þessara tveggja stór-
þjóða ætti að vera öllum lýðræð-
isunnendum næg sönnun þess,
að bezta forustan á örlagastund-
um er hin sama og ætíð hefur
reynst bezt, á hvaða tíma sem er:
Óskorað framkvæmdavald í
höndum eins manns eða fárra,
stutt af hæfilega fjölmennum
hópi landsmanna.
bak við allt gosdrykkajþambið og
sælgætisátið býr óheilbrigð
nautnasýki, sem án efa gei'ir
meiri kröfur, þegar fram líða
stundir.
Það er fullkomið alvörumál, að
7—14 ára börn skuli vera komin
út á þær villigötur að þurfa
stöðugt að vera að smjatta á ein-
hverju allan daginn. Við leyfum
að vísu =ngu barni að hafa slikt
um hönd hér í skólanum, en það
er g'reinileg sjálfsafneitun fyrir
sum börn að neita sér um slíkt.
Því fer mjog fjarri, að þetta
eigi við um öll skólabörnin, bað
er langur vegur þar frá, en þau
eru þó svo mörg þessi börn, að
það er fullkomin ástæða til að
skóli og heimili vinni saman að
útrýmingu þessarar plágu, og þá
ekki síður framhaldsskólarnir,
því að meðal nemenda þeirra
mun einnig vera pottur brotinn
í þessu efni.
Þeir, sem ganga hér eftir göt-
um bæjarins, þurfa ekki að vera
í vafa um, hvert börnin sækja
fyrirmyndir sínar. Þar mætir
maður með stuttu millibili tygg]-
andi fólki. Mest eru það ungl-
ingar, einkum telpur á gelgju-
skeiði, vafalaust allt gott og
elskulegt fólk, sem skortir þó
háttvísi til að láta þetta ógert.
FYRIR NOKKRUM áratugum,
þegar almenn siðfágun var mun
styttra á veg komin í ýmsum
efnum en nú, þótti sá maður ekki
kunna mannasiði, sem lét sjá sig
tyggjandi á almanndfæri. Nú
liggui' við, að þetta þyki fínt. —
Svona geta tímarnir breytzt, og
svona ægilegur harðstjóri getur
tízkan orðið.
Eg gat þess áðan, að tyggi-
gúmmí væri sjálfsagt ákaflega
meinlaus hlutur. En meinleysið
getur þó farið af, þegar menn
fara að eta hvor út úr öðrum,
sem ekki mun óalgengt. En hvort
heldur litið er á hina skoplegu
hlið þessa máls, eða hina alvar-
legu, þætti mér nokkru máli
skipta að uppalendur, foreldrar
-og kennarar í bænum, reyndu að
vinna á móti þessu fyrirbrigði,
eins og öðrum óheilbrigðum lífs-
venjum. Og þó að þetta megi
virðast óþarflega langt mál um
ómerkilegan hlut, ber þó að líta
á það, að á bak við þetta allt býr
sjálf alvaran.
FRÁ BÓKAMARKAÐINUM
(Framhald af 5. síðu)
Já, Kári í Víðikeri hefir kveðið
kvæði, — og kveðið sér til sóma.
Hann hefir í ljóðagerð sinni leit-
að — eins og perluveiðarinn —
þess „sem dásamlegast er“, —
valið sér eingöngu náttúrleg og
mannsæmandi yrkisefni, sem
greitt hafa götu hans „gegn um
ljóðsins helgidóm".
Bókin Yfir Ódáðahraun er
sönnun þessa.
En eg vona samt — og tel þess
sterkar líkur — að Kári eigi eftir
að kveða enn þá betri kvæði, af
því að hann á bezta aldur sinn ó-
eyddan.
Skáldskapur er, — hamingj-
unni sé lof — marghóttaðui'. Svið
hans er víðátta allrar veraldar og
sál mannsins.
Þar er „vegur undir, vegur yfir
og vegur á alla vegu“.
Þar ganga efni aldrei til þurrð-
ar, af því að þar eyðist ekki það,
Ný Singer-saiimavél
(fótvél) til sölu.
Afgr. vísar á.
sem af er tekið, heldur vex —.
Þar er hægt að gera illa — og þó
takmarkað illa —, en engin tak-
mörk eru fyrir því, hve vel er
hægt að gera.
Karl Kristjánsson.
Nýjasta bókiu:
LÆKNÍSÆFI
Hafnarstræti 81 — Sími 444