Dagur - 09.03.1949, Blaðsíða 9

Miðvikudaginn 9. marz 1949
U A U U K
9
irlý
meostiornar rrsmsé
r
A nýafstöðnum aðalfundi mið-
stjórnar Framsóknarflokksins var
eftirfarandi stjórnmálayfirlýsing
samþykkt:
Fjármál og dýrtíðannál.
Aðalfundur miðstjórnar Fram-
sóknarflokksins lítur svo á, að
háskalega horfi um atvinnu- og
fjárliagsmál landsins og telur það
nú megin verkefni, að sporna gegn
hruni atvinnuveganna, búa þeim
traustan stáffsgrundvöll og tryggja
lífskjör almennings.
Þetta telur fundurinn framkvæm-
anlegt, ef þjóðinni skilst, að það
sé óumflýjanleg nauðsyn, enda þótt
lnin verði þess vegna að þrengja að
sér, um stundarsakir.
Aðalfundurinn lítur svo á, að
þau vandamál, sem nú eru erfið-
ust viðfangs, séu Itein afleiðing
þeirrar stjórnarstefnu, sem fylgt
yar á stríðsárunum og J)() einkum
á árunum 1944—1946. Þannlg á
vaxandi liallareksturs ríkissjóðs
einkum rætur að rekja til verð-
bólgu og fjárfrekrar löggjafar þess-
ara ára. Sama máli gegnir urn halla-
rekstur atvinnuveganna, og þær
endurtcknu, en þó ófullnægjandi
ráðstafanir, sem gerðar hafa verið
til að koma í veg fyrir stöðvun
þeirra.
Framsóknarflokkurinn var í
stjórnarandstöðu :i þessum árum
vegna Jtess að hanri taldi stjórnar-
stefnuna hljóta að leiða til Jtess,
sem nti er komið frani.
Barátta flokksins gegn verðbólgu
var að ýmsu leyti óvinsæl, enda af-
flutt af andstæðingunum. Engu að
síður taldi flokkurinn sér skylt að
heyja hana, því að hönum var ljóst;
að verðbólgan yrði þeim mun erfið-
ari viðfangs, ])ví lengur sem dræg-
ist að snúast gegn lienni.
Þótt Framsóknarflokknum væri
ljóst, að afleiðingar af stefnu fyrr-
verandi stjórnar væru livergi nærri
að fullu framkomnar,' vildi hann
ckki skorast undan Jrátttöku í nú-
verandi ríksistjórn og Jteim samtök-
um, sem jafnframt voru gerð/með
því markmiði að breyta um stefnu.
Við stjórnarmyndunina lagði
Framsóknarflokkurinn áherzlu á,
að haíizt yrði lianda gegn verðbólg-
unni, breytt um stefnu í landbún-
aðarmálunum, og ný stefna tekin
upp í fjárfestingár-, gjaldeyris- og
vcrzlunarmálum.
I málefnum landbúnaðarins hef-
ir Jrað áunnizt, að stéttasamtökum
bænda hefir íneð lögum verið falið
að hafa með liöndum afurðasölu
landbúnaðarins.
A J)ennan hátt hafa fengizt franr
mikilsverðar enckirbætur í verð-
lágsmálum landbúnaðarins. Lög-
um um búnaðarmálasjóð liefir vcr-
ið breytt í ])að horf, sem stéttar-
samtök bænda bcittu sér fyrir.
Fjárframlög til ræktunar og bygg-
inga í sveitum hafa fengizt aukin,
og hagsnmnamála landbúnaðarins
í hvívetna betur gætt en í tíð fyrr-
verandi stjórnar.
Fyrir starfsemi fjárhagsráðs liafa
nauðsynlegar byggingar setið í fyr-
irrúmi fyrir öðrum ónauðsynlegri,
jafnframt því, sem tekizt hefir að
forðast söfnún eyðsluskulda er-
lcndis.
Með dýrtíðarlögunum frá 1917
og öðrum ráðstöfunum hcfir tck-
izt að draga úr vcxti verðbólgunn-
ar og komá í veg fyrir liækkun
framleiðslukostnaðar bátaútvegsins
á árinu 1948.
Aftur á móti telur fundurinn, að
í verzlunarmálunum hafi eigi feng-
izt framgengt nauðsynlegum endur-
bótum, énda afleiðing þess orðin
sú, að nú viðgengst margs konar
okur, svartur markaður, óeðlileg
vöruþurrð og mikil mistök urn
vörudrcifingu. Fjárhagur ríkisins
er og í öngþveiti, og viðunandi
afgreiðsla fjárlaga lítt viðráðanlegt
vandamál, og raunar óviðráðan-
legt, nema gerðar séu nýjar ráð-
stafanir í fjárhagsmálunum. Þótt
tekizt liafi í bili að hindra stöðvun
framleiðslunnar, er óhjákvæmilegt
að grípa til nýrra og víðtækari ráð
stafana, ef koma á í veg íyrir stór-
fellda kreppu og atvinnuleysi. í því
sambandi leggur aðalfundurinn sér-
staklega áherzlu á eftirfarandi:
1. Verzlunarmál.
'Fekin sé upp ný stefna í verzl-
unarmálum, sem tryggi neytendum
og framleiðendum sem mest frjáls-
ræði til að velja á milli verzlana og
útiloki svartan markað. Þessu tak-
marki sé náð með þeim úrræðum,
sem felast í verzlunarfrumvarpi
Framsóknarmanna, eða öðrurn ráð-
um, sem ná sama árangri. Jafn-
framt sé unnið að ])ví, að gera
framkvæmd innflutnings og gjald-
eyrishafta og skönnntúnar sém
ódýrasta og auðveldasta- meðan
nauðsynlegt telst að beita slikum
ráðstölunum.
2. Iðnaðarmál.
Búið sé þannig að verksmiðju-
iðnaðinuin í landinu, að afkasta-
geta fyrirtækja, sem liafa fullkonm-
ar vélar, nýtist sem bezt, til að
lækka verð og spara gjaldeyri.
Slíkum fyrirtækjum verði .með
samningum tryggðir möguleikar til
hráefnaöflunar, gegn því að verðið
á framleiðsluvörum Jreirra lækki
svo að J)að verði sambærilegt við
erlendar vörur.
3. Húsnæðismál.
I húsnæðismálum ber að gera
eftirtaldar ráðstafanir:
Lcggja á háan stóríbúðaskatt, er
renni í sjóði, sem veiti ódýr og hent-
ug lán til samvinnubyggingafélaga
og byggingar vérkamannabústaða.
Lögbjóða lækkun á húsaleigu, sem
ákvcðin hefur vcrið á verðbólguár-
unum, og tryggja framkvæmd slíkr-
ar löggjafar m. a. með því að veita
leigutökum aðstöðu til að liafa á-
lirif á og eftirlit með framkvæmd
hennar. Refsingar fyrir lnisaleigu-
okur verði stórum Jtyngdar. Heim-
ilað vcrði með lögum, að J)eir, sem
búa við hina háu húsaleigu síðari
ára, megi draga hluta af henni frá
skattskyldum tekjum. Barnafjöl-
skyldum sé tryggður forgangsréttur
að leiguhúsnæði. Byggingarefni J)ví,
sem ráðstafað verður til ibiiða-
bygginga, til sjávar og sveita, verði
varið til að reisa sem flestar og hag-
kvæmastar íbúðir, og byggingakostn
aður lækkaður með aukinni bygg-
ingatækni.
4. Sparnaður ríkisins.
Dregið " ’sé' úr rekstrarútgjöldum
ríkis og ríkisstofnána. Sérstök á-
hcrzla á það lögð að taka upp sem
fullkomnasta tækni og bezta starfs-
tilhögun og draga þannig úr starfs-
mannalialdi. Dregið sé úr eftir-
vinnu og eftirlit með vinnubrögð-
um aukið til muna: Starfsmönnum
ríkis og ríkisstofnana því aðeins
fjölgað að komi til samþykki Al-
þingis eða fjármálaráðherra, er á-
kveði jafnhliða laun hinna nýju
starfsmanna í samræmi við launa-
lög. Skrá um starfsmannahald rík-
isins og fyrirtækja J)ess og launa-
greiðslur sé árlega lögð fyrir Al-
þingi.
5. Framkvæmd skaítalaga.
Framkvæmd skattalaga sé gerð
öruggari og einfaldari cn nú er,
hert verði á eftirlit með skattfrasn-
tölum og ný löggjöf sett J)eim fram-
kvæmdum til stuðnings, og aðstaða
hlutafélaga í skattalöggjöfinni end-
urskoðuð.
6. Verðlagsmál.
Hert verði á verðlagseftirlitinu
með eftirfarandi ráðstöfunum: í
Samtök neytenda fái fulltrúa túð
framkvæmd verðlagseftirlits. Skip-
aðir verði fulltrúar frá neytendum,
sem meðdómarar með almennum
dómurum í vcrðlags- og gjaldeyris-
málum. Refsingar fyrir verðlags- og
gjaldeyrisbrot verði stórum þyngd-
ar, og málsmeðferð opinber.
Framangreindar ráðstafanir í
verzlunarmálum, húsnæðismálum,
verðlagsmálum, iðnaðarmálum,
skattamálum og fjármálum ríkisins
tclur aðalfundurinn nauðsynlegt,
að gera á undan eða jafnhliða frek-
ari aðgerðum, til að tryggja af-
komu atvinnuveganna og næga at-
vinnu í landinu, ])ar sem þjóðin
myndi })á betur undir það búin að
taka á sig byrðar viðreisnarinnar.
Álítur aðalfundurinn, að ])ær leiðir,
sem um geti verið að ræða í því
efni séu allsherjar niðurfærsla eða
gengislækkun eða hvorttveggja, og
telur rétt að l.eitað verði álits og
samráðs stéttasamtakanna um það,
hvor leiðin sé farin, og að hve
miklú leyti, áður en endanleg á-
kvörðun sé tekin um það.
Jafnliliða Jtessum ráðstöfunum
verði lagður á sérstakur stóreigna-
skattur. Jafnóðum og Jressar ráð-
stafanir beri árangur, verði dregið
úr höftum og dýrtíðarskattar lækk-
aðir eða felldir niður eftir því, sem
unnt er.
Edikssýra
á 1/1 og 1/2 flöskum
Soya
Sykurvatn
Ávaxtasaft
Búðingsduft,
6 teg.
Kjötbúð IÍEA.
Karlm. armbamlsúr
tapaðist í vikunni sem leið.
Vinsamlegast skilist á afgr.
Dags, gegn fundarlaunum.
SEXTUGUR:
Baldur Helgason
trésmíðameis tari
Sextugur varð 11. f. m. Baldur
Helgason trésmíðameistari Laxa-
götu 4, Akureyri. Hann er fædd-
ur á Grund í Höfðahverfi 11. fe-
brúar 1889, sonur hjónanna þar
Sigurfljóðar Einarsdóttur og
Helga Helgasonar, bæði af þing-
eyskum bændaættum. Var Sig-
urfljóð rrióðir hans hin mætasta
kona, með afbrigðum dugleg og
gjöful við fátæka. Var hún því
mjög dáð og vinsæl af almenn-
ingi. Helgi, faðir hans, var mjög
snjall veggjahleðslumaður og
mikið eftirsóttur, og svo hagur á
margt, að hann mundi að mín-
um dæmi og margra annarra er
til þekktu, hafa verið í tölu snill-
inganna, ef lært hefðu og lifað nú
á tímum.
Baldur ólst upp á Grund hjá
foreldrum sínum við algeng
sveitastörf og í hópi efnilegra
systkina, en J)au voru J)essi: Snæ-
bjöm bóndi að Grund, látinn
1916, Magnús skósmíðameistari á
Akureyri, látinn 1934, Hallfríður
saumakona á Akureyri, Jón, hef-
ir lengi dvalist erlendis, fyrst í
Rússlandi, og nú.síðari ár í Dan-
mörku, alþekktur sundgarpur og
íjrróttamaður.
Eftir að Baldur fluttist frá
Grund var hann á ýmsum stöðum
í sveit og við sjó, og þótti liðtækur
í bezta lagi. Um 1920 eða 21 flutt-
ist hann til Akureyrar og hefir
dvalið þar æ síðan. Eftir að hann
varð húsasmíðameistari, stundaði
hann húsasmíðar á Akureyri og
hér í nærsveitunum, og þótti allt
traust og vel af hendi leyst, er
hann smíðaði. Nú hin síðustu ár
hefir hampmest stundað smíðar
á vélaverkstæði sínu við Laxa-
götu 4, Akureyri. Baldur hefir
ekki kvænst, en á einn son, Kára,
sem kvæntur er Guðbjörgu
Björnsdóttur, eiga þau 3 börn og
eru búsett á Akureyri. Hallfríður
systir hans var lengi ráðskona
hans, en nú hin síðari ór hefir
Pálína Sigurðardóttir, ættuð frá
Austfjörðum, verið ráðskona
hans, og hefir heimili hans ætíð
verið rómað af rausn og mynd-
arskap. Baldur hefir ekki skipt
sér af opinberum málum, og
myndi hann þó hafa ^orðið liðtæk-
ur þar sem annars staðar, en
hann er hlédrægur og fáskiptinn
um annaira hagi, en stundar iðn
sína af kappi og fyrirhyggju.
Hann hefir erft frá foreldrum
sínum snilli föður síns, en höfð-
ingslund, hjálpsemi og gjafmildi
móður sinnar, því að oft mun
hann hafa hjálpað fátækum og
gefið í kyrrþey.
Baldur er glaður og reifur og
svo unglegur, að maður trúir
varla að hann sé eldri en hálf
fimmtugur. Þannig er hann ung-
ur og þó sextugui' í senn. Hann
er traustur maður og svo áreið-
anlegur, að hvert hans loforð
stendur sem stafur á bók, og hefir
hann því áunnið sér traust og
álit samborgara sinna. — Það
sendu því margir honum hlýjar
kveðjur á sextugsafmæli hans, og
hlýjastar þeir, er þekkja hann
bezt, J)ví að hann er einn sá mað-
ur, er ekki smækkar heldur
stækkar við vaxandi kynni.
Björn Árnason.
Vil kaupa vel liýsta, góða jörð í Eyjafirði.
Upplýsingar hjá
EIRÍKI GUÐMUNDSSYNI,
Möðruvallastræti 9, og í síma 113.
- GRÓANDIJÖRÐ
(Framhald af 5. síðu)
aukna tækni. Fólkið verður að staðnæmast og f jölga í sveitun-
um og flytja þangað inn úr kaupstöðunum, þar sem það er
orðið of margt. Þaö þurfa 20 þús. ha. af túni eða ræktuðu
landi handa 20 þús. mjólkurkúm, því að víða yrði að beita
þeim á ræktaða landið. Hér er mikið verkefni, sem ljúka verð-
ur á næstu ármn. Að sjálfsögðu þurfa til þess miklu fleiri ár
cn þrjú. í sambandi við þetta má benda á það, að árið 1945 var
stærð allra túna í landinu 38,484 ha. Þótt mikið hafi verið
unnið að stækkun túnanna þau þrjú ár, sem liðin eru síðan,
má þó sjá það í hendi sinni, að ekki getur jarðræktarfólkið í
landinu neitt nálægt því komið því í verk, að rækta 20 þús. ha.
í tún á næstu þrem árum. En þessi þörf er fyrir hendi og hún
kallar miklu fleira fólk af landsmönnum til starfa við jarð-
ræktina, hvort sem þeim þykir betur eða verr, því að sjálf-
sögðu verður þjóðin að bjarga sér frá sulti. Getá má þess að á
árunum 1940—1945 stækkuðu'túnin í landinu aðeins um 3500
ha. Þau ár var tregða á framkvæmdum vegna stríðsins. — Má
telja víst að þau þrjú ár, sem liðin eru síðan 1945, hafi meira
verið framkvæmt í túnrækt en á nokkrum jafnlöngum tíma
áður. Eigi að síður erum við óralangt irá því marki að geta, á
næstu þrem árum, aukið túnin um 20 þús. ha. og fjölgað
mjólkandi kúm um 20 þúsundir, svo að hægt verði að full-
nægja mjólkurþörf landsmanna.