Dagur - 28.06.1950, Blaðsíða 4

4
DAGUR
Miðvikudaginn 28. júni 1950
DAGUR
Ritstjóri: Huukur Snorrason.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson
Skrifstófa í Hafnarstræti 87 — Sími 1156
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi,
Árgangurinn kostar kr. 25.00
Gjalildagi er 1. júlí.
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
Svipmótið á „friðarsókninni“.
„FRIÐARSÓKN“ KOMMÚNISTA hefu r nú
fengi á sig sitt rétta svipmót, þótt það sé fyrr en
almennt hafði verið búizt við. Á meðan prentvélar
um víða veröld hömuðust við að prenta ávörp,
bæklinga, greinar og blöð um hinn dæmalausa
friðarvilja rússnesku valdhafanna og safnaðar-
meðlimanna um allar jarðir, voru friðarhöfðingj-
arnir sjálfir að koma hersveitum sínum fyrir til
sóknar á hendur sjálfstæðu ríki í Asíu og flytja
vopn og vistir á vettvang og undirbúa hernaðar-
innrás að óvörum, leggja „þegjandi og hljóða-
laust“ enn eitt landsvæði undir ok kommúnism-
ans. í dögun sl. sunnudag réðist her, búinn rúss-
neskum vopnum, inn í Suður-Kóreu, sem er ríki í
samtökum Sameinuðu þjóðanna og viðurkennt af
þeim. Munu þessar aðgerðir einn liðUr í þeirri
áætlun friðarhöfðingjanna í Moskvu að ná undir
sig sem mestu af meginlandi Asíu og nota til þess
kommúnistahersveitir, búnar rússneskum vopn-
um. Á máli kommúnista heita innrásar- og of-
beldismenn þessir „alþýðuherir“ og allar eru ráð-
stafanir þessar gerðar til þess að tryggja friðinn
að sögn kommúnista. Kemur nú berlega í Ijós,
hvaða merkingu þeir leggja í hugsjónina um frið.
Friður í augum kommúnista er algert viðbúnað-
arleysi af hálfu frjálsra manna til þess að verjast
innrás eða byltingu kommúnistaflokka og undir-
okun þjóðanna undir veldi Rússa. Þetta er hið
raunverulega markmið „friðarsóknarinnar“ í
blöðum þeirra og tímaritum, enda þykir almenn-
ingi í flestum löndum sú friðardúfa skrítinn fugl,
sem unir sér bezt í hendi manna, sem skríða í auð-
mjúkri tilbeiðslu fyrir mesta herveldi veraldar.
Þjóðir Evrópu þekkja af sárri reynslu hvert
mark er takandi á friðarhjali einræðisherra, sem
hafa mikla heri, gráa fyrir járnum, að bakhjarli
og fimmtuherdeildir starfandi í mörgum löndum.
Nazistaforinginn þýzki hafði líka friðardúfu í
vinstri hendi meðan sú hægri undirbjó í óða önn
ofbeldi gagnvart smáþjóðunum og vann að því að
steypa veröldinni í blóðuga styrjöld. Kommúnist-
ar um allar jarðir halda þessari friðardúfu mjög á
lofti um þessar mundir, en á sama tíma lofsyngja
þeir þá stjórnarherra, sem á fáum árum hafa lagt
undir sig hvert smáríkið af öðru og ógna nú gjör-
völlu mannkyni með útþennslu- og yfirgangs-
stefnu sinni. Innrásin í Kóreu er sama eðlis og
innlimum Eystrasaltsríkjanna á sinni tíð og und-
irokun margra annarrS þjóða. Þegar kommúnism-
anum tekst ekki að naga sundur þjóðfélögin hið
innra og koma þeim á þá leiðina xmdir veldis-
sprota Stalíns, eru vopnin látin tala. Þannig er
svipmót „friðarsóknarinnar". Það svipmót kemur
fæstum hugsandi mönnum á óvart. Það hefur
aldrei þótt friðvænlegt, að heyra flugumenn og
ofbeldismenn hvísla sefjunarorðum í eyra frið-
elskandi manna.
BÆJARMÖNNUM hér mun leika nokkur for-
vitni á að sjá, hvernig hið sjálfskipaða málgagn
friðarins hér um slóðir, Kominformblaðið á staðn-
um, snýst við hinum nýja friðarboðskap austan úr
Asíu. í vikunni sem leið réðist blað þetta með
dólgslegu orðbragði á Dag með því að Dagur hafði
leyft sér að efast um heilíndin í friðarskrafi þeirra
manna, sem alla daga ársins lofsyngja ofbeldi og
yfirgang og telja hvern leik í ref-
skák rússneska herveldisins til
heimsyfirráða fagran vott um
friðarvilja þeirra manna, sem nú
ráða örlögum hundruða milljóna
manna og hafa það á valdi sínu að
steypa veröldinni út í tortíming-
arstyrjöld, hvenær sem þeir þykj
ast hafa komið ár sinni nógu vel
fyrir borð. Prentsvertan á þess-
um hneykslunarpistli Komin-
formblaðsins var naumast þorn-
uð, er rússneskar flugvélar tóku
að varpa sprengjum austur í
Asíu og rússnesk vopn tóku að
tala á því máli, sem kommúnistar
allra landa elska heitast. Atburð-
ir þeir, sem nú eru að gerast í
Asíu, eru óhugnanleg sönnun
þess, að friðarskraf í tálknum
kommúnistaforingja er ámóta
einlægt og það var í munni naz-
istaforingja fyrir stríð. Á meðan
talað er um frið og reynt að svæfa
dómgreind þjóðanna með lævís-
legu friðarskrafi, starfa verk-
smiðjur að framleiðslu vítisvéla
dag og nótt og herir taka sér
/Stöðu við landamæri. Friðurinn
varir svo lengi aðeins, sem ein-
ræðisherrunum þykir það heppi-
legt fyrir ofbeldisfyrirætlanir
sínar.
KOMMÚNISTAR segja að
menn hf rússnesku bergi brotnir
hafi fundið upp flesta þá hluti,
sem sanna bezt snilli mannsand-
ans. Er það einn liðurinfi í hinni
skipulegu fölsun mannkynssög-
unnar, sem kommúnistar hvar-
vetna um lönd vinna nú að. En
friðarskraf í munni ofbeldis-
manna er samt ekki rússnesk
uppfinning. Hún er þýzk og var
notuð af mikilli hugkvæmni af
nazistum. En kommúnistar hafa
endurbætt hana í samræmi við
tækni tímanna og þeir hafa nú
tekið fimmtuherdeildirnar til
þjónustu við hana. Má því með
nokkrum sanni segja, að Rússar
hafi fundið upp „friðarsókn" þá,
sem nú er aðalmálefni kommún-
istapressunnar í flestum löndum.
Hlutverk hennar er að deyfa og
svæfa og veita ofbeldismönnun-
um næði til að undirbúa innrásir
sínar og valdarán. Atburðirnir í
Asíu sýna glögglega, að þegar
kommúnistar gerast háværir í
friðarskrafi sínu, þá er illra tíð-
inda von. Það má vera áhyggju-
efni íslenzku þjóðarinnar, hversu
hátt lætur nú í ofbeldismönnum
hennar. Því hærra, sem kommún-
istar tala um frið, því meiri
ástæða er til að vera vel á verði
og gæta þess, að fámennur hópur
ofbeldismanna geti ekki svikið
sjálfstæði þjóðarinnar í hendur
erlendra yfirgangsseggja.
FOKDREIFAR
Eftirþankar um 17. júní.
Borgari skrifar blaðinu:
„DAGURINN rann upp dá-
samlega bjartur og fagur. — Á
ákveðnum tíma tók fólkið að
streyma úr öllum áttum að Ráð-
hústorgi, þar sem hin fyrirhugaða
skrúðganga átti að hefjast. Eg
vildi vera með, þó gamall væri. —
Það, sem fyrst vakti eftirtekt
mína var stór hópur smábarna,
sem fyllti götuna á takmörkum
Hafnarstrætis og Brekkugötu, og
hafði hvert þeirra ofurlítinn ís-
lenzkan fána í hendi. — Lúðra-
sveitin tók að leika ýms lög og
alltaf streymdi fólkið að. Hópur
skáta, með marga stóra ísl. fána
kom og tók sér stöðu í farar-
broddi, framan við fylkingu barn
anna. Næst skátunum gengu í
þéttum hnapp hinir nýbökuðu
stúdentar, þá komu fánaberar
ýmsra félaga í bænum og stað-
næmdust aftan við barnahópinn.
Þegar sýnt þótti, að fjest af því
fólki, sem ætlaði að gerast þátt-
takendur í skrúðgöngunni var
mætt, var haldið af stað. Hefi eg
aldrei séð jafnstóran hóp í skrúð-
göngu. Gladdist eg af þjóðrækni
Akureyringa, er eg leit yfir
mannfjöldann, sem fyllti Brekku-
götuna, frá syðstu takmörkum og
alla leið niður undir Klapparstíg.
En„Adam var ekki lengi í Para-
dís“. Því að strax og kom norður
að Oddeyrargötu, streymdi fólk-
ið í „breiðfylkingu" upp á brekk-
una og komu þá strax stórar eyð-
ur í hinn myndarlega hóp, er
gönguna hóf í upphafi. Og við
Sniðgötu endurtók sama sagan
sig, þó í smærri stíl væri. Loks
fannst nokkrum ástæða til að
nota stíg, sem lá nokkru norðar,
milli húsanna, upp á brekkuna, til
að skerast úr leik. Þegarbeygtvar
úr Brekkugötunni í Munkaþver-
árstx-æti, var svo komið, að þegar
framsveitirnar eru taldar frá:
Lúðrasveitin, skátarnir, stúdent-
arnir, þá mun tæpur helmingur
þess fólks, sem lagði af stað frá
Ráðhústorgi, hafa verið eftir í
skrúðgöngunni. Og það sem
merkilegast var: Það var næstum
allt roskið og miðaldra fólk, með
nokkur smáböm í eftirdragi.
Æskulýðurinn og unga fólkið var
að mestu horfið . — Talið var að
mættir hefðu verið á hátíðar-
svæðinu um 3000 manns.
Lúðrasveitini byrjaði að leika
á hornin. Þá hélt séra Pétur Sig-
urgeirsson guðsþjónustu, Bryn-
leifur kennari Tobiasson flutti
hátíðarræðuna og Halldór Jóns-
son stúd'. talaði fyrir hönd stú-
denta. Margt var vel og rétt sagt
í öllum ræðunum, og hefði fólkið
áreiðanlega gott af að festa sér
það í minni. Að ræðunum lokn-
um sungu karlakórar bæjarins
undir stjóm Áskels Jónssonar og
lúðrasveitin spilaði. Síðan hófust
glímur, leikfimissýningar og
handknattleikur. Um kvöldið var
að lokum stiginn dans.
YFIRLEITT mátti segja að sam-
koman færi vel og ánægjulega
fram. Fólkið var prútt og glaðlegt
eins og vera bar. Og ekki vissi eg
til að nokkur maður væri ölvaður
á hátíðarsvæðinu meðan eg vaí’
þar. Enda hefði slíkt verið hin
mesta vanvirða við minningu
dagsins og okkur mesta og bezta
mann. En tvennt þótti mér þó að:
Það fyrst, hvað sumt af unga
fólkinu var hávært og alvöru-
laust meðan á messunni stóð —
gat ekki einu sinni látið vera að
hlæja og spjalla saman með mikl-
um hávaða meðan textinn var
lesinn. Hitt var það, hve fáir urðu
við áskorun prestsins: að syngja
með. Það væri mjög hátíð-
legt ef allir þeir, sem sungið geta
tækju undir, setti sinn svip á
guðsþjónustuna og hefði áreiðan-
lega góð áhrif á alla, ef fólkið
vildi sameinast þannig í voldug-
um söng.
OG ÞEGAR eg nú í einrúmi
læt hugann reika yfir atburði
dagsins bregður fyrir bæði gleði-
(Framhald á 5. síðu).
Nýtt kvennablað hefur
göngu sína
Nýlega er komið út kvennablað, að nafni „Hús-
freyjan“, gefið út af Kvenfélagasambandi íslands.
Frú Guðrún Pétursdóttir ritar í þetta fyrsta tölu-
blað Húsfreyjunnar, ávarp svohljóðandi: ,,Á und-
anförnum þingum K. í. hafa komið fram ákveðnar
óskir um, að K. í. hefði sitt eigið blað eða tímarit,
er ræddi aðallega mál heimilanna. Á síðasta Lands-
íingi K. í., 1949, var svo kosin nefnd, er ásamt
stjórninni átti að vinna að undirbúningi og útgáfu
>essa rits. í nefndina voru kosnar frú Soffía Ing-
varsdóttir formaður, frú Svava Þoi’leifsdóttir og frú
Áslaug Þórðardóttir. Árangur af starfi þessara
kvenna er blað það, sem hefur göngu sína í dag og
nefnist „Húsfreyjan“. Er ætlazt til, að hún komi út
fjórum sinnum á ári fyrst um sinn. Sakir þess, að
K. I. er tuttugu ára á þessu ári, þótti oss hlýða að
minnast afmælis þess að nokkru í þessu fyrsta
tölublaði, og er því efnið með öðrum hætti en ætlazt
er til að verði í framtíðinni. Það er ósk vor, að
„Húsfreyjunni“ megi í framtíðinni auðnast að flytja
oann fróðleik til íslenzkra kvenna, sem efii þær til
að styðja að heill og hamingju heimilanna, og að
pær verði sífellt minnugar þess, að heimilin eru
hyrningarsteinar þjóðfélagsins.“
í ritinu ,sem er 44 síður, er að finna ýmsan fróð-
leik, en eins og segir í ávarpsorðunum er 20 ára af-
mælis K. f. sérstaklega minnzt. Þetta gerir frú
Svava Þorleifsdóttir í ýtarlegri grein um starfsemi
sambandsins frá upphafi. Aðalbjörg Sigurðardóttir
skrifar um frú Ragnhildi Pétursdóttur, Jón Sigurðs-
sonar borgarlæknir skrifar grein, er hann nefnir:
„Smithætta samfara lélegum uppþvotti", Soffía
Ingvarsdóttir skrifar um Samvinnuþvottahús og
Halldóra Eggertsdóttir um hraðsuðupotta. Allt eru
þetta fróðlegar og ágætar greinar. Þá eru ýmsar
frásagnir, m. a. frá Norræna húsmæðramótinu eftir
R. Þ. og frá Hjálparstúlknaskólanum í Voss í Noregi.
Krosssaumsmynstur af teppi, sem talið er að
Ragnheiður Brynjólfsdóttir í Skálholti hafi saum-
eð, er birt, og þættir er nefnast: „Brauð“, „Vitið
þið“, „Félagsstarfið", „Síld og lýsi“, „Frá sambönd-
unum“, o. fl. Heftið prýða margar myndir og frá-
gangur þess er smekklegur. Ritstjóri mun enn ekki
ráðinn að ritinu, en nefnd sú, er fyrr um getur, hef-
ur séð um útgáfu þessa fyrsta heftis af „Húsfreyj-
unni“.
íslenzkar konur munu áreiðanlega taka „Hús-
freyjunni" tveim höndum og fagna því, að Kven-
félagasamband íslands hefur fai’ið svo myndarlega
af stað með útgáfu þessa tímarits. Er þess óskandi,
að konur kaupi ritið og sýni með því, að þær kunni
að meta þessa viðleitni. Konur þurfa að standa sam-
an um „Húsfreyjuna“ og vinna að því á alla lund,
að hún geti orðið öflugt málgagn kvenna í landinu.
Puella.
ÚR „HÚSFREYJUNNI“.
í þættinum „Vitið þið“, er eftirfarandi frásögn:
„Njóli er frá fornu fari viðurkenndur fyrir hollustu,
þó að ekki sé til nein efnagreining á honum. Hann
vex í kringum bæi um allt land. Hann er þroskaður
í maí-júní, eða fyrr en allt annað grænmeti, sem
ræktað er utanhúss. Njólinn er notaður eins og spín-
at og grænkál. Konur ættu að nota hann meira en
gert hefur verið.“
í þættinum „Brauð“ er m. a. þessi uppskrift:
Sykurstirni (Marengs). 2 eggjahvítur. — 150 gr.
sykur.
Stífþeytið eggjhvíturnar. Hrærið sykrið smám
saman í. Þeytið stöðugt í á meðan. Setjið skálina
með eggjahrærunni í vatnsbað (ofan í pott með
sjóðandi vatni), þeytið áfram í tíu mínútur. Spraut-
ið hrærunni í toppa á vel smurða plötu og þurrkið
í ofni við vægan hita. Kökurnar eiga að vera mjög
ljósgular eða hvítar. Þessa uppskrift er einnig gott
að nota í botn eða lok á tertu, er þá hrærunni
sprautað á vel smurt tertumót og hún bökuð í því.