Dagur - 29.11.1950, Qupperneq 4

4
DAGUR
Miðvikudaginn 29. nóv. 1950
Elliheimili
á Akureyri
Þegar ég hlýði á konur ræða
áhugatnál sín í Ríkisútvarpinu,
furðar mig stundum á því, að
svo fáar konur frá Akureyri taka
þar tii máls um áhugamál þau,
sein þær hafa gerzt forgöngu-
mcnn fyrir á Akureyri.
Eg er að vísu ekki nægilega
kunnugur störfum þeirx-a til þess
að fjölyrða um þau, en svo mikið
veit eg þó, að öðruvísi væxá um að
litast í höfuðstað Norðurlands,
ef þeirra hefði ekki notið við á
mörgum vettvangi.
Eitt af kvenfélögum bæjarins,
,,Framtíðin“, hefur víða komið
við sögu. Fyrir mörgum árum —
ég veit ekki hve möi-gum —
mai-kaði það sér stai-fssvið, sem
það hefui^ jafnán helgað sér síð-
an, en það er, að koma upp elli-
heinxili í bænum.
Á undanförnum árum hefur
það látið önnur mannúðarstörf
cil sín taka, svo sem Fjórðungs-
sjúkrahúsið og mörg önnur mál.
Nú ætlar það að taka til þar, sem
íyrr var frá horfið — um tíma —
og beita ox-ku sinni óskiptri við
byggingu elliheimilisins, en það
er eitt hið mesta nauðsynja- og
mannúðax-mál.
Fyi-sta desember n. k. efnir
Framtíðin til fjársöfnunar til á-
góða fyrir væntanlegt elliheim-
ili. Verða þá seld mei-ki á götum
bæjarins — allan daginn. Klukk-
an 2.30 verður basar á Hótel
Norðui'land og verða þar seldir
ýmsir munir. Þar verða einnig
hljómleikar til skemmtunar og
síðdegiskaffi.
Hér er um svo ágætt málefni
að ræða, að bæjarbúar ættu allir
að láta sig það varða. F. H. Berg.
~ Ur bænum
(Framhald af 2. síðu).
laun, fyrir að stuðla að því að
létta skattaálögum af boi-gurun-
um, og fyi-ir að stuðla að eflingu
útgerðarinnar héðan, svo að hún
geti ráðist í það stói-virki að bæta
fjórða togaranum við flotann á
þessu ári. í einu orði sagt víttir
['yrir að hafa ,,aflað verðmæta
fyrir gengislækkunai’stjórnina",
eins og Alþ.bl. komst að orði í
sumar og taldi hinn vex'sta glæp.
Engum getum þarf að því að
leiða, undan hvei'ra rifjum hún
er runnin þessi samþykkt á þingi
Alþýðusambandsins. Forvígis-
menn Alþýðuflokksins hafa þótzt
þuifa þetta aflátsbréf fyrir
dx-ýgðar syndir. Alþýðusamband-
;ið er stei'kt og vel má vera að það
hafi efni á því að gefa út slíkar
syndakvittanir til handa pólitísk-
um gæðingum. En hitt virðist
leikmönnum augljóst, að vegur
þess vaxi ekki af samþykkt þess-
ai'i. Samtök alþýðunnar eru
komin á varhugaverðar slóðir, er
þau láta pólitíska spekúlanta
ginna sig til þess að víta mikil-
væg fi'amleiðslustörf, sem megiri
þýðingu hafa fyrir afkomu heilla
héraða og bæjarfélaga og hafa
sannanlega forðað frá fjárhags-
legu öngþveiti. Með því stai'fi,
sem hér hefur verið unnið í
sumar, hafa þjóðartekjurnar ver-
ið auknai'. Þessi starfsemi hefur
því vei'ið stuðningur við allt
vinnandi fólk. Hvernig hyggjast
þeir, sem samþykktu ávíturnar,
að bæta kjör fólksins, nema með
aukinni framleiðslu?
Ályktanir níunda flokksþings Framsóknarmanna
Fjárhags- og viðskiptamál
I. Fjárhagsmál:
9. flokksþing Framsóknarmanna telur að óhófleg eyðsla,
of ör og að nokkru leyti óheþpileg fjárfesting, hafi teflt fjár-
hagslegu sjálfstæði þjóðarinnar í tvísýnu.
Flokksþingið leggur því höfuðáherzlu-á, að náð verði jafn-
vægi í þjóðarbúskapnum til þess að Jrjóðin geti staðið á eigin
fótum fjárhagslega og losnað við þau höft, sem nú eru í
viðskipta- og atvinnulífinu.
Þessu markmiði telur flokksjringið að náð verði m. a. með
eftirfarandi ráðum:
1. Að afgreiða greiðsluhallalaus fjárlög og fylgja Jxeim í
framkvæmd.
2. Að halda útlánastarfsemi bankanna innan eðlilegra tak-
marka.
3. Að miða f járfestinguna (framkvæmdirnar) við Jxað fjár-
magn, sem á lieilbrigðan hátt er hægt að tryggja til Jxess
að standast kostnaðinn við hana.
4. Að auka afköst og framleiðslu, eftir þeim leiðum, sem
nánar eru tílgreindar í ályktun Jxessa flokksþings um
atvinttumál.
5. Að auka skilning á þyf, að katipgjald og laun verði að
miðast \ ið framleiðsiumagn og framleiðsluverðmæti, og
án Jxess verði ástandið ekki læknað til frambúðar. Launa-
greiðslur séu eins háar og fært er, án Jxess að mynda verð-
bólgu, sent leiði til gengisfalls.
6. Að framleiðslustéttunum séu búin þau skilyrði, að ekki
þurfi að óttast sífelldan flótta frá undirstöðuatvinnuveg-
um Jtjóðarinnar.
7. Að vinna að réttari tekjuskiptingu í þjóðfélaginu.
8. Að vinna markvisst að þt í, að tryggja vinnufrið í land-
inu, svo að framleiðslutæki og vinnuafl þjóðarinnar sé
ekki ónotað.
9. Að halda áfram á Jreirri braut, að draga úr reksturskostn-
aði ríkisins.
10. Að beita sér gegn Jtví, að ríkissjóður bera ábyrgð á verði
útflutningsins, Jrar sem reynslan hefur sýnt, að Jxtð leiðir
til óheilbrigðrar þróunar í atvinnulífi og fjármálum
þjcjðarinnar.
11. Að sporna gegn. fjárflótta úr landi, svo sem unnt er.
II. Viðskiptamál:
FlókksJjingið teíur ástattd verzlunarmálanna með öllu óvið-
unandi. Verzlunarstarfsemi einstaklinga, sem rekin er í
gróðaskyni en ekki miðiið við almenningshag, hefur notið
sérstakrar aðstöðu um innflutning, en verzlunarsamtök al-
mennings — samvinnufélögin — fá ekki að flytja inn vörur
í hlutfalli við þann fólksfjölda, sem óskar að hafa viðskipti
sín hjá þeirn.
Flokksjjingið lítur svo á, að Jjetta fyrirkomulag leiði af sér
óeðlilega fjölmenna verzlunarstétt og aukna dýrtíð fyrir al-
menning í landinu.
FlokksJjingið telur, að samvinnufélögin tryggi sannvirðis-
verzlun, og átelur, að með ráðstöfunum ylirvalda á undan-
förnum árum hefur hlutur þeirra í innflutningnum verið
gerður minni en réttmætt er, miðað við þátttöku í félögun-
um. Meðan úthlutun erlends gjaldeyris til vörukaupa er háð
opinberum afskiptum, telur flokksþingið, að framkvæmd
þeirrar úthlutimar eigi að vera þannig, að tryggt sé að metttt
geti ráðið Jjví hjá hvaða verzhmarfyrirtækjum þeir kaupa
vörur, sem leyft er að flytja til landsins.
Flokksþingið felur miðstjórn flokksins og Jjingflokki að
taka nú þegar til rækilegrar athugunar, livort eigi sé unnt
að gefa írjálsa útflutnings- og innflutningsverzlunina. Leiði
sú athugun í ljós, að Jjað sé fært, ályktar flokksþingið að
flokkurinn beiti sér fyrir að Jjað verði gert sem allra fyrst.
III. Skattamál:
Flokksþingið telur, að skattalöggjöfinni beri að haga
þannig, að Jjjóðfélagsþegnarnir geti liennar \egna orðið
efnalega sjálfstæðir. FlokksJjingið leggur til, að eltirfarandi
breytingar verði gerðar á skattaálagningunni í landinu:
1. Skattalöggjöfin verði gerð einfaldari með sameiningu
tekjuskatts, tekjuskattsyiðauka og stríðsgróðaskatts og
skattstiganum breytt. Umreikningur niður felldur.
2. Ákvæði skattalaganna um persónufrádrátt og húsaleigu
séu endurskoðuð og færð til samræmis við núverandi
aðstæður.
3. Ákvæði skattalaganna um skattfríðindi hlutafélaga verði
endurskoðuð.
4. Skattalöggjöfinni verði breytt Jjannig, að rétt skatta-
framtöl séu sem bezt tryggð.
5. Kostnaður við heimilisaðstoð verði leyfður til frádráttar
tekjum lijóna, þegar konan vinnur fyrir tekjum utan
heimilis.
6. Mat á fasteignum sé endurskoðað og fært til íneira sam-
ræmis við annað verðlag.
7. í sambandi við endurskoðun skatta- og útsvarslöggjaf-
arinnar verði fasteignaskattur til ríkisins felldur niður,
en bæjar- og sveitarfélögum veittur réttur til að skatt-
leggja fasteignir að vissu marki.
FlokksJjingið felur miðstjÓrn og flokksjjingi að láta hið
fyrsta fara fram rannsókn á því, hvort eigi sé unnt að leggja
á í einu lagi útsvör og beitta ríkisskatta og skipta Jjeim á
milli ríkis og sveitafélaga eftir ákveðnum hlutföllum. Leiði
sú athugun í ljós, að þetta sé fært, ályktar flokksjjingið að
flokkurinn beiti sér fyrir því, að þetta verði gert sem fyrst.
F.nnfremur sé athugað, hvort fært sé að ákveða að bæjar-
og sveitafélög hafi ekki ótakmarkaðan rétt til útsvarsálagn-
ingar.
IV. Mótvirðissjóður:
9. flokksþing FramsÓknarmanna ályktar, að flokkurinn
beiti sér fyrir Jjví, að fé úr Mótvirðissjóði, sem eigi fer til
Jjess að greiða skuldir ríkisins, en lánað verður út, verði ekki
að eyðslueyri, Jjegar Jjað innheimtist, heldur ráðstafað til
útlána á ný í þær framkvæmdir, sem þýðingarmestar eru.
V. Bankamál
9. flokksjjing Framsóknarmanna telur tímabært að setja
almenna banka löggjöf, sem tryggi samræmi í útlánastarf-
serni bankanna og öruggt eftirlit með bankastarfsemi.
Félagsmál
I. Tryggingamál:
FlokksJjing Framsóknarmanna telur víðtæka trygginga-
starfsemi nauðsynlega til Jjess að létta einstaklingum skakka-
föll, vanheilsu og óhcjpp og efla fjárhagslegt cjryggi. Þó lítur
flokksþingið svo á, að aldrei niegi ganga svo langt í trygging-
um, að þær dragi úr manndómslegri sjálfsbjargarviðleitni
á einn eða annan hátt. Bendir flokksþingið á nauðsyn Jjess,
að Txyggingarstofnun ríkisins vinni að Jjví á næstu árum að
skapa öryrkjum sem fjölbreyttust vinnuskilyrði við Jjeirra
hæfi.
Flokksþingið telur, að löggjöfin um Tryggingastofnun rík-
isins sé mjög merk, Jjótt á henni séu annmarkar, sem bæta
verði úr hið fyrsta. Bendir þingið á það sem dæmi um ann-
marka og óréttlæti:
Að slysatryggingar eru að öllu leyti á kostnað vinnuveit-
enda.
Að atvinnurekendagjöld koma enn of Jjungt niður á fjöl-
skyldu, sem stendur saman um framleiðslu.
Að konur, sem starfa á heimili sínu, njóta minni réttar en
konur, sem vinna utan heimilis.
Að sveitar- og bæjarsjóðum er gert að skyldu að greiða ið-
gjöld til trygginganna fyrir alla skattleysingja, ef Jjess
er óskað.
Flokksþingið vill minna á Jjá staðreynd, að Tryggingalög-
gjöfin er sett á óvenjulegum velmegunartíma hjá þjóðinni og
miðuð við hann, og Jjar af leiðandi þarf að gæta Jjess með
mikilli nákvæmni, að löggjöfin hvorki brotni niður né verði
gjaldendum ofraun, Jjegar kreppir að þjóðarhag.
II. Heilbrigðismál.
FlokksJjingið lítúr svo á, að nauðsyn beri til að fjölga
sjúkrahúsum og bæta aðstöðu við lækningar og heilsuvernd-
ai'stöi'f frá Jjví sem nú er.
Vill þingið benda á nauðsyn þess,
að sjúkrahús Jjau, sem nú eru í smíðum, verði fullgerð
og tekin í notkun svo fljótt sem kostur er,
að aðstaða til hjúkrunarnáms verði stórlega bætt,
að unnið verði að byggingu heilsuverndarstöðva.