Dagur - 22.08.1951, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 22. ágúst 1951
r
DAGUR
Ritstjóri: Haukur Snorrason.
AfgreiCsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson
Skrifstofa í Hafnarstræti 87 — Sími I1G6
Blaðið kemur út á hverjum miðrikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 40.00.
Gjalddagi er 1. júli.
PRENTVERK ODDS BJÖRNSSONAR H.F.
Að loknu ungliðamóti kommúnista
ÞESSA SÍÐUSTU DAGA hafa menn getað
eignast nokkra fróðleiksstund um mannlega nátt-
úru með því að stilla útvarpstæki sín á austur-
þýzkar stöðvar. Naumast verður sagt að útvarps-
dagskráin þar hafi verið skemmtileg, en lærdóms-
rík var hún á sinn hátt. í henni rakst maður á
löngu liðna atburði og persónur afturgengna. I
einfeldni sinni héldu margir Vesturlandabúar að
slíkt hvíldi nú í gróinni gröf. En svo er ekki.
Hin horfna tíð lifði aftur nú á þessum ágústdög-
um. Þar var stígvélaglymur þúsundanna á stein-
lögðum strætum, þar voru talkórar og hatursfull-
ar ræður um stjórnendur annarra landa. Einn
lítinn mismun mátti þó heyra. Nú var upphaf og
endir hvers atburðar innifalið í orðunum: Lengi
lifi hinn mikli leiðtogi vor, Jósef Stalín. Hér fyrr
á árum tilbáðu æskumenn austur þar annan
Fúhrer. Annan mismun gaf útvarpsviðtækið ekki
til kynna.
ÞAÐ VÆRI FÁVÍSLEGT að gera lítið úr há-
tíðahöldum ungkommúnista í Berlín. Þar hefur
múgsefjunin og múgæsingin verið framkölluð á
ný og það af ásettu ráði og með sniðugum hætti.
Þjóðir Evrópu hafa ekki gleymt, hvað sigldi í
kjölfar þessarar múgsefjunar í tíð nazista. Það er
lítil huggun að lesa blaðafregnir um að nokkur
þúsundir þáttttakenda í æskulýðsmótum þessum
hafi komizt inn á yfirráðasvæði Vesturveldanna
í Berlín til þess að upplifa þar nokkur skemmtileg
augnablik innan um ríkmannlegar verzlunarbúð-
ir og fólk, sem gjarnan má segja meiningu sína um
menn og málefni og ræða málefni lands síns án
ótta við leynilögreglu og þrælabúðir. Það var líka
hyggilegt af þeim hluta borgarinnar, sem sólar-
megin er í lífinu, að sýna gestunum vinsemd og
gefa þeim mat, en hann var af skornum skammti
á hátíðasvæðinu nema handa útvöldum útlend-
ingum. En menn skyldu varast að gera of mikið
úr þessum fregnum. Því að það er litlum efa
bundið, að valdhafar Austur-Þýzkalands hafa
máttug tök á æskulýð lands síns. Þetta þýðir ekki
að allir unglingarnir í bláu skyrtunum, sem sóttu
æskulýðsmótið, séu sannfærðir kommúnistar, en
þeir eru skráðir félagar í hinni kommúnistísku
unglingahreyfingu og eiga þess ekki kost að
standa utan þeirra samtaka. Því að í gegnum þau
liggur vegurinn til alls frama á þessum slóðum.
Kommúnisminn í Austur-Þýzkalandi hleypur yfir
heila kynslóð í sókn sinni til algerra yfirráða.
Hann gengur fram hjá þeim, sem þrátt fyrir ógn-
arstjórn nazista, vita vel, hvað borgaralegt frelsi
er. Að vísu verður að notast við eitthvað af þessu
fólki í bráð, en aðeins þangað til æskan er vaxin
nægilega úr grasi. Þetta eldra fólk er undir stöð-
ugu eftirliti og það er lagt til hliðar strax og
tryggir æskumenn eru til taks að setjast í störfin.
Þetta er pólitík, sem veit hvað hún vill. Er tak
kommúnismans á æskulýðnum til frambúðar? —
Saga Sovétríkjanna að þessu leyti er næsta lítið
sönnunargagn, því að kommúnisminn þar lagði
ekki þyngri fjötra á menn, en þeir höfðu áður
þekkt. Þegar kommúnistar nú dásama „frelsið" í
Rússlandi, felst í því það sannleikskorn, að hinn
almenni þegn býr að sumu leyti við frjálsari kjör
en voru á einvaldstíð keisaranna. En slík aðstaða
er ekki fyrir hendi í öðrum lönd-
um. Spurninguna má því alveg
eins setja þannig upp: Mundi tak
nazista á æskulýðnum hafa orðið
til frambúðar? Það hélt allt fram
til þess að þýzka ríkið og veldi
nazismans hrundi í styrjöld. Hin
veikbyggða andspyrnuhreyfing í
Þýzkalandi studdist við eldri
kynslóðina. Það var stríðið, sem
Hitler leiddi þjóð sína út í, sem
velti nazistastjórninni og enginn
veit, hversu lengi sú stjórn hefði
staðið, ef friður hefði ríkt á yfir-
borðinu a. m. k. Nú vitum við, að
áusturþýzku kommúnistarnir
nota sömu aðferðir til þess að ná
til æskulýðsins og Hitler notaði,
aðeins í stærri stíl en nazistar
þekktu.
OG SVO er allt þetta tilstand
einn liðurinn í „friðarsókninni".
Hinar hatursfullu árásir á aðrir
þjóðir eru líka liður í baráttunni
fyrir friði! Hergöngur æskumann
anna, stígvélaglamur, talkórar og
bláar skyrtur — sem eitt sinn
voru brúnar — allt er þetta þátt-
ur í „baráttunni fyrir friði“. Og
heiðurssess í hátíðahöldum þess-
um hlutu „hermenn friðarins“
frá Norður-Kóreu, fulltrúar þess
blóðuga herveldis, sem með svik- [
um og undirferli hóf hina grimmi
legu árásarstyrjöld í Asíu í fyrra.
Vissulega væri heimskulegt að
gera of lítið úr unglingamóti
kommúnista í Berlín, sem nú er
nýlokið. Spurningin er, hvort þau
hundruð þúsunda ungmenna,
sem þarna hefur verið leikið um
sviðið eins og peðum í tafli, hafa
með múgsefjun og múgæsingum
eileinkað sér það hatur á öðrum
þjóðum, sem hefur verið aðal-
kennslugrein þessarar „friðarhá-
tíðar“. Ef til vill hefur fjöldi
þessa fólks séð bregða fyrir í
svipsýn hinni frjálsu tilveru
frjálsra manna með heimsóknum
í Vestur-Berlín og slíkt getur
orðið þeim umhugsunarefni, er
þeir snúa heim til hins tækifær-
issnauða og bundna lífs austan
járntjaldsins. En víst er, að það
tak, sem kommúnisminn þykist
hafa á þeim, linast ekki og það
sæði haturs og úlfúðar ,sem lagt
var í hjörtu æskumannanna á
þessu unglingamóti, verður vel
vökvað og nært af þeim, sem
standa að baki þessa sjónarspils.
Þannig er hin raunverulega
barátta hinna kommúnistísku
heimsvaldasinna fyrir friði.
FOKDREIFAR
Ómildur við kratana, en
velkominn samt!
Sigurjón Jóhannsson frá Hlíð
í Svarfaðardal skrifar blaðinu
frá Laugarvatni syðra:
„BLESSAÐUR, ,.Dagur“. Eg
ætla að skrifa þér nokkrar línur
og þakka þér skemmtunina í
sumar. Þú hefur verið kærkom-
inn gestur minn á Laugarvatni
og eini gesturinn frá Eyjafirði,
sem til þessa hefur heimsótt mig
og eg hef þekkt og jafnan hefur
þú haft kærkomnar fréttir í poka
horninu úr byggðarlaginu heima.
Eg kæri mig kollóttann þótt við
séum á öndverðum meiði í póli-
tík og þú kastir stundum all-
ómjúkum hnútum í okkur „krat-
ana“, því að eg þykist vita að
Bragi reyni að svara í sömu
mynt og lítt hallist á í þeim efn-
um. í þakkarskyni fyrir komur
þínar vildi eg reyna að segja
nokkrar fréttir héðan úr Laug-
ardal, þótt af skornum skammti
verði, því að enn hef eg ekki tek-
ið mér blaðamannastaf í hönd og
spurt í þaula, heldur aðeins þíkt
á lífið um mitt skráargat. — Mér
fannst júlímánuður rysjóttur hér
syðra og munu Laugdælingar
samdóma mér hvað það snertir.
En ágústmánuður hefur farið
betur af stað hvað þurrka áhrær-
ir. En í nótt kom hér. frost og
hafa kartöflugrös látið á sjá. —
Tjáði Ásgrímur Jónsson garð-
yrkjumaður mér að næturfrostið
myndi valda gróðrarstöðinni 25
þús. króna skaða. Töðufengur
mun vera hér undir meðallagi,
veldur því kal og þurrviðri í vor,
en nýting heyja mun vera góð
víðast hvar. í dag er hér alheiður
himinn og hitasólskin og sjaldan
eða aldrei hefur jafn fögur fjalla-
sýn birzt í austurátt. Blá Hekla
með reykstrók beint í loft upp og
hvítur feldur Eyjafjallajökuls
töfra augu.. Laugardalur baðað-
ur sumarsól er yndislegur staður,
þótt eg í þrákelkni haldi fram, að
eyfirzku dalirnir skari fram úr
öllu hér á íslandi, hvað fegurð
áhrærir, hvað sem hver segir.
Líflegt á Laugarvatni.
Á LAUGARVATNI hefur ver-
ið líf og fjör í sumar. Margir hafa
leitað til mín í gufubaðið og busl-
að í vatninu hérna fyrir framan
og grafið sig í heitan sandinn út
við hverinn. Já, blessuð guðsgjöf
voru sumarfríin. Eg held áreið-
anlega að flestir, sem heimsækja
Laugarvatn, snúi að starfinu á
ný, er heim kemur, endurnærðir
á líkama og sál og hlaðnir starfs-
orku er endast mun til næsta
sumarfrís. Norrænu konurnar
komu hérna um daginn og sögðu
„dejligt" í gufubaðinu og skrafað
var með ósvikinni tilhlökkun um
tilstandandi Akureyrarför. Niels
Bohr og frú hans voru hérna á
mánudaginn, ásamt sendaherr-
anum sínum ,og í dag var Vigfús
nokkur Sigurgeirsson að kvik-
mynda blessaðar „stúlkúrnar“
hennar fröken Helgu í „Lind-
inni“. Þú mátt ekki segja frá því,
„Dagur", að stúlkurnar í „Lind-
inni“ eru þeir gestirnir, sem í
gufuna koma, sem mér eru kær-
astir. Það er fríður hópur og eg
öfunda verðandi húsmæður að fá
þær fyrir kennara. Ein þeirra
nefnist Dúna og er frá Akureyri.
Henni þykir vænt um þig eins og
mér og eftirlæt eg henni þig að
afloknum lestri. Lengri hef eg
ekki fréttirnar og fyrirgefðu
þynnkuna. Svo bið eg þig að
flytja kveðju mína næst er þú
átt leið um Svarfaðardal, dalinn
minn. Svo bíð eg í óþreyju eftir
næstu komu þinni.“ — Og þar
endar bréf Sigurjóns og þökkum
við honum hugulsemina að senda
okkur pistil að sunnan.
Til sölu:
Ýmsir varahlutir í G. M. C.
mótor, ásamt vélsturtum.
Upplýsingar gefur
Kristján Halldúrsson,
Brekkugötu 2,
Til sölu:
3 armstólar og dökkblá,
amerísk herraföt nr. 52. —
Tækifærisverð.
Afgr. vísar á.

Frú Margrethe Schiöth minnst
í dönsku kvennablaði
Danska kvennablaðið „Tidens Kvinder“ minntist
frá Margrethe Schiöth 24. júlí sl. og birti af henni
mynd. Segir þar frá áttræðisafmæli frúarinnar og
að hún njóti virðingar og aðdáunar í höfuðstað
Norður-íslands fyrir hið mikla og óeigingjarna
starf, sem hún hafi innt af hendi til þess að fegra
og prýða bæinn.
Blaðið segir frá því, að á 70 ára afmæli hennar
hafi bæjarstjórnin samþykkt einróma, að gera hana
að heiðursborgara bæjarins ,en það sé hinn mesti
heiður, sem nokkrum borgara þessa bæjar geti
hlotnazt. Segir einnig frá því, að á áttræðisafmæli
hennar verði afhjúpað brjóstlíkan af henni í Lysti-
garðinum í þakklætisskyni fyrir unnin störf, sem
miðað hafi að því að fegra bæinn, þann bæ, sem
hún hafi tekið ástfóstri við og þar, sem hún hafi
gerzt góður borgari og virðulegur fulltrúi lands
síns fyrir löngu síðan.
Það er eðlilegt, að danskt kvennablað minnist
þessarar konu, þótt hún hafi gefið Akureyrarbæ
mest af lífi sínu og starfi. En íslenzkar konur vilja
engu að síður minnast hennar og þakka henni, um
leið og þær samgleðjast henni með hinn merka
minnisvarða, sem hún sjálf hefur reist sér, en það
er Lystigarðurinn. Sérstaklega höfum við, konur á
Akureyri, ástæðu til að þakka þessari konu fyrir
merkilegt starf hennar .Það hefur einnig verið gert
með ágætum ræðum og á margvíslegan annan hátt
nú nýverið í sambandi við áttræðisafmæli hennar.
Þótt kvennadálkur Dags sé lítill og vanmáttugur
þykist hann mæla fyrir munn margra kvenna, er
hann tekur undir þakkir og kveðjur til hinnar
öldnu en síungu konu, þótt nokkuð sé nú um liðið
frá afmæli hennar.
STUTTA HÁRIÐ ER ENN I TÍZKU.
Alþjóðafélagsskapur hárgreiðslukvenna hélt ný-
lega norrænt þing með 60 þátttakendum frá Norð-
urlöndum. Hápunktur þingsins var veizla að
d’Angleterre hótelinu í Kaupmannahöfn, en þar
komu fram danskar blómarósir, klæddar glæsileg-
um kjólum frá helztu tízkuverzlunum borgarinnar
og sýndu hausttízku í hárgreiðslum. Það vakti sér-
staka athygli á sýningu þessari, að stutta hártízkan
var mest áberandi, þ. e. mjög stuttklippt með lið-
um í vöngum, lokkum í hnakka og einum og ein-
um ennislokk. Sú frétt hafði áður borizt út um
tízkuheiminn, að stutta hárið væri úr sögunni í
bráð, en sítt hár yrði tízka sú, er tæki við. Margar
stuttklipptar með lítinn hárvöxt munu því hafa
verið áhyggjufullar, en nú er úr því bætt, því að
stutta hárið er sannarlega enn í tízku og er einmitt
tízkan í dag.
Annars ætti það að sjálfsögðu að vera þannig með
hárið og hárgreiðslurnar, að hver kona væri það
sjálfstæð og smekkvís, að hún greiddi liár sitt á
þann veg, sem henni færi bezt og sem bezt hentaði
í ‘starfi hennar og aðstæðum ,en ekki samkvæmt
fyrirskriftum frá þessum eða hinum sérfræðingn-
um úr fjarlægum löndum eða heimsálfum, jafnvel
þótt þeir kenni sig við hina duttlungafullu frú
Tízku.
HEILLARÁÐ.
Ryðblettum er hægt að ná burt með því að leggja
sítrónusneiðar á blettinn báðum megin á efninu, og
láta muninn síðan liggja úti í sólinni stundarkorn.
Ef bletturinn hverfur ekki við fyrstu tilraun, má
endurtaka þetta með nýjum sítrónusneiðum nokkr-
um sinnum, eða þar til bletturinn hverfur.
Gott ráð er að hreinsa símann með matarolíu. —
Oliunni er núið á með ullarklút ,og síminn verður
hreinn og glansandi á eftir.