Dagur - 22.11.1952, Blaðsíða 8

8
Bagur
Laugardaginn 22. nóvember 1952
Þrjár merkisbækur um þjóðleg
fræði frá forlagi Norðra
Auk þeirra erlend skáldsaga, íslenzkar og
eriendar barnabækur
Fisksölumálin í Bretlandi
Um þessar mundir eru a'ö
koma á bókamarkaðinn allmarg-
ar nýjar bækur frá Norðra, þar
á meðal þrjár merkisbækur lun
þjóðleg fræði, sem munu verða
aufúsugestir þeim stóra lesenda-
hóp, sem jafnan lætur sig r.okkru
varða þaðj sem ritað er úr sögu
aldanna og um líf horfinna lcyn-
slóða.
Þessar þrjár bækur eru: Ur
blámóðu aldanna, sagnaþættir,
skráðir af Guðmundi Gíslasyni
Hagalín, 4. bindi af safni aust-
firzkra fræða og 4. bindi af rit-
verkinu Göngur og réttir.
Sögur að vestan.
Sagnaþættirnir „Úr blámóðu
aldanna11 eru sóttir til heim-
kynna söguritarans, Guðm.
Gíslasonar Hagalín, á Vestfjörð-
um, einkum til Dýrafjarðar, og
eru heimildarmenn alþýðufólk
er hann kynntist í æsku. Segir
höf. í formála, að þegar hann var
að rita ævisögu sína, sem kom út
í fyrra, hafi komið upp í huga sér
hálfgleymdir þættir, er hann gat
ekki fellt inn í ævisöguna, en
taldi hins vegar þess virði að
halda til haga. Er bókin árangur
af þeim ásetningi og segir bæði
frá samtímafólki og horfnum
kynslóðum. Þetta eru fimmtán
þættir, læsilegir allir og fjörlega
skrifaðir. Þeir lýsa rammíslenzku
fólki og sérkennilegum- atburð-
um.
Austfirzk fræði.
Austurlandsþættirnir, sem nú
eru orðriir 4 stórar bækur, eru
oi'ðnir náma alls kyns fróðleiks
um Austfirðinga. Þriðja bindið,
sem kom út fyrra á vegum
Norðra, var einkar læsilegt og
skemmtilegt og munu þeir, sem
því kyntust, hugsa gott til þessa
framhalds, sem nú birtist. Þetta
4. bindi ritsafns þessa mun eink-
um flytja margs konar fi’óðleik úr
safni Halldórs Stefánssonar, um
verzlunarhætti, sjómennsku, bú-
skap o. m. fl. á Austurlandi á 19.
öld. Auk þess er í þessu hefti
þáttur af Jóni Markússyni og
Valgerði Ólafsdóttur í Eskifelli
eftir Eirík Sigurðsson, er sá um
3. bindi Austurlands ásamt Hall-
dóri Stefánssyni. í ritnefnd þessa
bindis eru: Halldór Stefánsson,
Bjarni Vilhjálmsson og Jón Ól-
afsson.
Meira um göngur og réttir.
Fjórða bindi hins stóra ritsafns
um göngur og réttir flytur þætti
frá Vestur- og Suðurlandi og
Vestmannaeyjum. Bragi Sigur-
jónsson bjó til prentunar, sem
fyrr, en formála ritar Ásgeir
Jónsson frá Gottorp. Höfundar
þáttanna eru margir og eru þeir
fróðlegir og skemmtilegir flestir.
Lokabindi þessa íitverks mun
koma út snemma ná næsta ári og
verða í því þættir frá ýmsum
Bæjarstjórafundiir
í Reykjavík
Um þessar mundir hittast bæj-
arstjórar kaupstaðanna í Reykja-
vík og ræða ýmis sameiginleg
hagsmunamál kaupstaðanna. —
Steinn Steinsen, bæjarstjóri hér,
sækir fundinn f. h. kaupstaðarins.
Verður væntanlega eitthvað að
frétta af þessum fundi síðar.
landshlutum, m. a. frá Austur-
landi, svo og leiðréttingar og við-
aukar við það efni, sem áður er
birt. Með þessu ritsafni liefur
miklum fróðleik og merkum ver-
ið forðað frá glötun og hefur
Norðri unnið hið þarfasta verk
með þessari mvndai'legu útgáfu.
Skáldsögur og barnabækur.
Þá er komin út skáldsaga hjá
Norðra eftir amerísku skáldkon-
una Katharine Newlin Burt.
Heitir þessi saga Brennimarkið,
kom út vestra árið 1919 og vakti
mikla athygli. Þetta er saga nátt-
úrubarns, sem verður fræg leik-
kona. Þýðandinn er séi'a Stefán
Björnsson prófastur. Þá eru
komnar út þessar barnabækur:
Áslákur í álögum eftir Dóra
Jónsson, og er þetta 2. bók höf-
undar, röskleg og skemmtileg
unglingasaga. Stúlkan frá Lon-
don,. frásögn af þrekraunum
stúlkna í ævintýralöndum Ara-
bíu og loks 9. Bennabókin —
Benni sækir sína menn, —
spennandi drengjasaga eins og
hinar Bennabækurnar 8.
Allar þessar "bækur eru prent-
aðar í Prentverki Odds B’jörns-
sonar h.f. hér á Akureyri og er
allur frágangur hinn prýðilégasti
að vanda.
Eins og áður er frá skýrt efna
Framsóknarfél. á Akureyri og í
Eyjafjarðarsýslu boða til lands-
og héraðsmálafundar hér á Ak-
ureyri sunnudaginn 30. nóv. kl.
1.30 e. h.
Verður fundurinn haldinn á
Hótel KEA, uppi. Tilhögun fund-
arins verður í stórum dráttum
sú, að fluttar verða stuttar fram-
söguræður um ýmis lands- og
héraðsmál og lagðar verða fram
ályktunartillögur. Verða síðan
frjálsar umr. um hvern málafl.
Ekki er endanlega frá dag-
skránni gengið, þó mun ráðið að
þessir menn flytji framsöguræð-
ur: Árni Jónsson, tilraunastjóri,
um landbúnaðarmál, Jakob Frí-
mannss., fr.kv.stj., um verzlunar-
og iðnaðarmál, Gísli Konráðs-
son, framkvstj., um sjáv-
arútvegsmál, Valdimar Pálsson,
hreppstjóri, um raforkumál,
Tómas Árnason, lögfr., u.m kjör-
dæmamálið, Haukur Snorrason,
ritstj., um samgöngumálin, og dr.
Kristinn Guðmundsson, skattstj.,
um fjármálaástandið. Auk þess
mun Bernharð Stefánsson alþm.
væntanlega mæta á fundinum —
ef ástæðui-' leyfa — og flytja ræðu
um stjórnmálaviðhorfið. — Allar
þessar framsögur. verða stuttar.
Eftir því sem blaðið hefur frétt,
eru líkur til að þessi fundur
Vilja menn sfyrkja náftúru-
gripasafn bæjarinstilað fá
rostungshöfuðið?
f sumar rak rostung á Val-
þjófsstaðafjöru í Núpasveit í
Norður-Þingeyjarsýslu og hef-
ur náttúrugripasafninu hér
borizt hauslaipa dýrsins fyrir
aðstoð Gunnars Jóhannssonar
bónda í Arnarnesi þar eystra.
Hefur Kristján Geirmundsson
unnið að því að hreinsa haus-
kúpuna að undanförnu. Hausn-
um fylgdi önnur tömiin, og
gáfu bændurnir þar eystra
hana. Hin tönnin er í eigu sjó-
manna í Húsavík, sem fundu
rostunginn á reki á Skjálfanda-
flóa og söguðu af honum aðra
tönnina og höfðu heim með sér.
Mun sú tönn vera föl fyrir
nokkra fjárhæð, cn safnið hef-
ur engin fjárráð til slíkra
kaupa. Spurningin er því þessi:
Vilja borgarar hér í bæ stýðja
safnið til þess að kaupa þessa
tönn og setja hauskúpu rost-
ungsins upp á náttúrugripa-
safni bæjarins? Hér er um all-
merkan náttúrugrip að ræða.
Rostunga ber örsjaldan hér að
ströndum, og dýr þetta mun
hafa verið geysistórt, enda
gamalt orðið Ef einhverjir hafa
áhuga fyrir málinu geta þeir
snúið sér til Kristjáns Geir-
mundssonar.
verði vel sóttur úr héraðinu,
enda mun þar bera á góma mál-
efni, sem mikla þýðingu hafa fyr-
ir atvinnu- og efnahagsíf þessa
byggðarlags alls.
| Sljórnmálanámskeið |
I F. U. F. |
[ Öllum ungum Framsóknar- :
= mönnum ó Akureyri og í nær- \
1 iggjandi sveitum og þorpum, :
É er heimil þátttaka í stjórn- 1
I málanómskeiði því, sem hald- i
I ið verður hér á vegum Fram- =
1 sóknarflokksins, og hefst =
I fimmtudaginn 27. þ. m. Nám- :
[ skeiðið fer fram á þessum \
= tímum: [
[ Fimmtud. 27. nóv. kl. 8 c. h. |
É Föstudaginn 28. nóv. kl. 8 e. h. j
É Sunnud. 30. nóv. Lands- og [
[ héraðsmálafundur Fram- i
j sóknarmanan kl. 1.30 e. h. :
[ Þriðjudaginn 2. des. kl. 8 e. li. 1
: Fimmtud. 4. des. kl. 8 e, h. j
[ Föstudaginn 5 des. kl. 8 e. h. =
= Sunnudaginn 7. des. kl. 2 e. h. [
= Námskeiðið verður haldið 1
[ að Ilótel KEA, Rotary-sal, i
= Akureyri. \
[ Sendið þátttökutilkynningu =
[ til skrifstofu Framsóknarfl., [
= Hafnarstræti 93, sími 1443.
'"iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiimiiiiiiimiiiiiiiiimmiiiiiii?
(Framhald af 1. síðu).
glæp? Er honum Ijóst, að athafnir
togaraeigenda í Grimsby og Hul
hafa svipt landið hér um bil
250.000 sterlingspunda virði af
fiski, og vill hann gera svo vel að
fá í hendur eintak af ræðu, sem
haldin var á vegum togaraeig-
endasambandsins nú hinn 2.
október, þar sem segir að þetta
sé málefni, sem varði ríkisstjórn-
ina til úrlausnar og það ætti ekki
að vera í höndum einkafyrir-
tækjanna til meðhöndlunar?
Lloyd George: Eg er ófús að
fara nánar út i þetta mjög við-
kvæma mál að svo stöddu. Ríkis-
stjórnin hefur það til athugunai'
og eg hefi engu við fyrri ummæli
mín að bæta á þessu stigi. Hvað
togaraeigendunum við kemur, ei'
það að segja, að á meðan þeir
halda sér innan takmarka lag-
anna getur ríkisstjórnin ekki
hafið nein afskipti og þeir hafa
ekkert gert, að því er eg bezt
veit, sem ekki er löglegt.
Mr. Law, þirigmaður: Má eg
leggja tbær spurningar fyrir
hæstvirtan ráðherra? í fyrsta
lagi, hvort honum sé það kunn-
ugt, að stefna sú, sem togaraeig-
endur í Grimsby og Hull hafa
tékið, nýtur stuðnings mikils
pieiri hluta fiskimanna í þessum
borgum, sem eiga á hættu at-
vinnumissi vegna aðgerða ís-
lenzku ríkisstjórnarinnar? Og í
öðru lagi, hvort honum sé ljóst,
að sú ráðstöfun íslenzku ríkis-
stjórnarinnar að loka miðum sín-
um fyrir brezkum og öðrum tog-
urum, hefur alls enga stoð í al-
þjóðalögum?
Lloyd George ráðherra: Ef
hátvirtur þingmaður gerir ekki
athugasemd, held eg mér við fyrri
yfirlýsingu um að eg hafi elcki
meira að segja um málið að svo
stöddu.
Mr. Younger, þingmaður: Enda
þótt ljóst sé, að fiskimenn í öllum
höfnum, og áreiðanlega í Hull og
Grimsby, hafa mjög ákveðnar
skoðanir á þessu máli, vildi eg
spyrja hvort ráðherranum sé það
samt sem áður ljóst, að æskilegt
er að deila þessi verði útkljáð
eftir venjulegum diplómatískum
leiðum fremur en með viðskipta-
stríði í milli einkafyrirtækja í
báðum löndum, sem aldrei gæti
gert hvorugum aðila gagn?
Lloyd George: Eg er alveg
sammála þingmanninum.
Frú Braddock: Ætlar ráðherr-
ann að útvega eintak af ræðu
þeirri er eg fyrr nefndi, sem
haldin var á vegum togaraeig-
endasambandsins og láta það
liggja frammi í bókasafninu, svo
að þingmenn geti kynnt sér efni
hennar?
Lloyd George: Eg geri ráð fyrir
að ræða þessi hafi verið í tímariti
og líklegt finnst mér að eintak
fyrirfinnist í bókasafninu án þess
að eg komi því þangað.
Noel-Baker, þingmaður, fyrrv.
í'áðherra: Getur ráðherra upp-
lýst, hvort ráöstafanir þær, sem
togaraeigendur hafa gert, eru í
samræmi við alþjóðlega samn-
inga, sem þeir eru aðilar að?
Lloyd George: Eg sagði, að svo
lengi sem togaraeigendur brytu
ekki lögin — og það hafa þeir
ekki gert til þessa dags — því að
það að neita að leigja löndunar-
tæki er ekki ólöglegt athæfi —■ og
eins lengi og þeir halda sig innan
ramma laganna, getur ríkis-
stjórnin ekki beitt íhlutun.
Frú Braddock: Það er glæp-
samlegt. (It is criminal.)!
Tveimur dögum seinna bár
þessi má laftur á góma ,og þá hélt
frú Braddock því hiklaust fram
að fiskverðið hefði hækkað um
helming síðan togaraeigendur
settu á löndunarbaririlg og nefridi,
að 10 stone af þorski köstuðu þá,
22. okt., 4 s. og 10 d., sem væri
helmingi hærra en fyrir mánuði.
En aðstoðarráðherrann, sem varð
fyrir svörum í það sinn, vildi
ekki gefa neinar yfirlýsingar og
sagði mí.lið allt í hthugun.
Væntanlega kemur afstaða
brezku stjórnarinnar í ljós í ræðu
þeirri, sem boðuð hefur verið að
Sir Thomas Dug'dale fisþiveiða-
málaráðherra ætli að flytja n.k.
mánud.
Matsveinninn á danska skipinu
Karen, sem tekinn var fyrir
áfengissmygi, hlaut 3380 kr. sekt
og áfengið var gert upptækt.
Vígsla skírnarfontsins
Þessi mynd cr frá vígslu skírnarfontsins í Akureyrarkirkju síðastl.
sunnudag. Séra Friðrik J. Rafnar vígslubiskup vígir liinn fagra grip,
seni þau gáfu kirkjunni, hjónin Gunnhildur og Balduin Ryel ræðis-
maður. Skírnarfonturinn er höggvinn í hvítan marmara af ítaiska
listamanninum prófessor Corrado Vigni í Flórenz og er nák\æm
eftirlíking af skírnarfonti Bertels Thorvaldsen í Frúarkirkju í
Kaupmanniihöfn. — (Ljósmynd: Vignir Guðmimdsspn.)
Morg hagsmunamál bæjar og
héraðs verða rædd á lands- og
héraðsmálafundinum 30. nóv.