Dagur - 30.06.1954, Page 8

8
Baguk
Miðvikudaginn 30. júní 1954
Forsefi íslands opnar heimilisiðnaðarsýningu Sam-
bands norðlenzkra kvenna
Síðast liðinn mánudag var merkileg sýning opn-
uð í Húsmæðraskóla Akureyrar - Samband norð-
lenzkra kvenna er 40 ára um þessar mundir og
beldur sýninguna í því tilefni
Herra Ásmundur Guðmundsson
nývígður bískup íslands
Allmargt gesta var samankom-
ið í Húsmæðraskólanum á mánu-
daginn var , á meðal þeirra for-
seti íslands og forsetafrúin.
Fröken Halldóra Bjarnadótt-
ir, klædd skautbúningi, bauð
gesti velkomna, einkum for-
setahjónin. Kvað hún Samband
norðlenzkra kvenna vera fertugt
um þessar mundir, og því væri
efnt til sýningarinnar. Deildir
sambandsins væru um 70 og
meðlimir allt að 2000. Væru sýn-
ingarmunirnir af öllu Norður-
landi og allir gamlir, flestir frá
síðustu öld.
Forseti íslands opnar sýninguna.
Því næst tók til máls forseti ís-
lands, herra Ásgeir Ásgeirsson,
og mælti á þessa leið:
Okkur hjónunum þykir vænt um
að fá þetta tækifæri til að vera við-
stödd opnun þessarar heimilisiðn-
aðarsýningar, og þökkum hið góða
boð. Þegar við fengum þetta boð
frá frk. Halldóru Bjarnadóttur, fór
mér eins Og stundum áður, þegar ég
hefi fengið nýtt hefti af „Hlín“ i
hendur. Fyrsta hugsunin var þessi:
Er frk. Halldóra enn við líði, þ. e.
a. s. með óbilaða starfskrafta, elju
og áhuga á íslenzkum heimilisiðn-
áði. Méf er skylt að flýtja þökk og
láta í ljósi virðing fýrir hennar
langa og þarfa dagsverki. Hún hef-
ir bjargað mörgu undan sjó, sem
ekki mátti skolast biirtu, bæði um
ævi, kjör og handiðn Ísíenzkrk
kvénna og karla.
Ég kann ekki að segja, hvenær
niðurníðsla íslenzks heimilisiðnaðar
hófst, en upptökin liggja í aukinni
verzlun og innflutningi á ódýrum,
erlendum verksmiðjuiðnaði. Þessi
þróun fór hröðum skrefum jafn-
hliða fólksfækkuninni á sveitaheim-
ilum. Um slíkar beytingar er ekki
að sakast að öðru leyti en því, hve
margt vill fara forgíirðum, sem á
rétt til að lifa bæði sakir notagildis
og listgildis. Það er engin eftirsjón
að þeim iðnaði, sem var orðinn úr-
eltur, kostaði mikinn þrældóm og
var þó illa nothæfur. Það sem helzt
átti að lifa, var Iiið fínna prjón og
vefnaður, tréskurður og siifursmíði.
Þessi iðnaður hafði mikið listgildi
og var hluti af okkar þjeiðmenn-
ingu.
Það er mikil eftirsjá að ábreiðu-
Fjórðurígsfimdur Fram-
sóknarflokksins hald-
inn á Akureyri
Fjórðungsfundur Framsóknar-
flokksins verður haldinn á Akur-
eyri sunnudaginn 4. júlí næstk.
Hefst í Samkomuhúsinu kl. 2
síðdegis. Á fundinum mæta
Steingrímur Steinþórsson land-
búnaðarráðherra og dr. Kristinn
Guðmundsson utanríkisráðherra.
Þess er fastlega vænzt að sem
allra flestir flokksmenn mæti.
vefnaði og tréskurði, sem hvarf að
mestu áður en flutt var úr gömlu
baðstofunum í nýju húsin. Það varð
lítið, sem hægt var að flytja á milli,
og ólíkt þjóðlegri væri blærinn á
margri stofu, ef ábreiður héngu þar
á veggjum og gamall tréskurður
prýddi ný húsgögn. En liér hefir
samhengið slitnað og erfiðara verð-
ur að linýta það aftur, en ef þráð-
urinn hefði aldrei slitnað. Hér er
verkefni fyrir framtíðina, því að
sveitin þarf að konia sér upp end-
urnýjunum stíl með gömlum fyrir-
myndum, sem nothæfar eru.
Silfursmíðin fluttist aftur á móti
í kaupstaðina að mestu, og hefir
lifað af. Fagurt kvensilfur er enn
snn'ðað eftir fornum fyrirmyndum,
og notkun á upphlut og skautfötum
er fremur í vexti en hitt. Peysuföt-
um fer þó víst enn fækkandi, og er
allt þetta mjög athugandi um ís-
lenzkan kvenbúning. Það væri mik-
ill ávinningur fyrir alla alþýðu
manna til sjávar og sveita, ef unnt
væri að varðveita a. m. k. hátíða-
búning kvenna. Skautfötin sórna sér
hvar sem er, og ekki sízt þar, sem
viðhöfn er mest. Upphlut og peysu-
föt má breyta eftir smekk og þæg-
indum, enda hafa konur gert það á
öllum tímum. En það er höfuðkost-
ur á [jjóðlegum hátíðabúningi
kvenna, að hann er óháður hinni sí-
hvarflandi tízku, sem er stjórnað af
þeim, sem vilja selja meira en hægt
er að slíta. í þjóðbúning verða
konur af öllum stéttum þjóðféíags-
ins jafnbetur klæddar.
íslenzkar konur hafa orð á sér
fyrir að klæða sig vel á alþjóðavísu,
svo að ekki þurfa karlmennirnir að
kvarta. En þó að smekkur og fata-
prýði ráði alltaf miklu, þá hygg ég,
að þær hafi alltaf verið vel klæddar
eftir því sem efni leyfðu. Ef vér
skoðum vandlega hinar ágætu
myndir Gaimards, þá er það eftir-
tektarvert, hve fatprúðar allar kon-
ur eru á myndunum. í þeim efnum
má treysta dómi Fransmannsins. Ég
minnist líka með mikilli ánægju
greinar, sem ég las nýverið og vissi
ekki áður að var til, eftir Jónas
Hallgrímsson um íslenzkan kven-
búning: Grein Jónasar er cins og
myndir Gaimards; hann gerir að
vísu grein fyrir liugsanlegum breyt-
ingum, en segir jafnframt, að öll
framkvæmd sé í liöndum kvenþjóð-
arinnar sjálfrar. Greinin sjálf er
listaverk og á sama erindi í dag
eins og fyrir meir en hundrað ár-
um, ef ekki enn ríkara. Það er með
stolti fyrir hönd þessa liéraðs, sem
ól Jónas Hallgrímsson, að ég nefni
hann í sambandi við kvenbúning
og heimilisiðnað.
Ég lýsi yfir því, að þessi heimilis-
iðnaðarsýning er opnuð, og þakka
Sambandi norðlenzkra kvenna og
öllum þeim, sem vinna að því að
varðveita og fegra fórnan stíl og
iðnað og varðveita sarirhengið í
þjóðlegri menningu.
Að lokinni ræðu forseta var
sýningin skoðuð, og er þar margt
fagurt og fróðlegt að sjá, sem of
langt yrði upp að telja, en Dagur
skorar á Akureyringa og Eyfirð-
inga að sækja þessa stórmerku
sýningu í Húsmæðraskólanum.
Húsfreyja á Kyrrahafs-
strönd Bandaríkjanna
fær sér dragtarefni frá
Akureyri
í Bandaríkjunum eru miklar
nægtir alls ,ekki sízt til fata, eða
svo myndi flestum konum þykja.
Amerísk húsmóðir af íslenzk-
urn ættum, sem heima á í mill-
jónaborg, lét senda sér í vor sýn-
ishorn af Gefjunarefnum. Nú er
hún að gera ráðstafanir til þess
að fá sent efni í dragt. Þykir
henrii efnið fallegt og segist munu
fá fallega og ódýra dragt með
þessu móti.
í þessu sambandi má spyrja
tvenns: Er nokkuð gert til þess af
Gefjuni að koma efnum sínum á
markað erlendis?
Hafa íslenzkar húsmæður hug-
mynd um, hve Gefjunarefnin eru
orðin falleg?
Allar konur í sund!
Á mánudagskvöldið hófst nám-
skeið fyrir ósyndar og lítið synd-
ar konur. Var ætlúnin að öll
kvenfélögin í bænum tækju þátt
í æfingum þessum. Mættu þó fá-
ar konur þetta fyrsta kvöld og
mun ástæðan vera sú, að byrjað
var fyrr en auglýst hafði verið
áður. Elzti þátttakandinn af
ósyndum er 62 ára og hefur aldrei
í sundlaug komið áður. Önnur er
er 65 og hefúr ekki synt í 45 ár.
Suridið ér þjóðaríþrótt okkar ís-
lendinga og sú íþrótt, sem fólk á
öllum aldri getur iðkað sér til
ánægju og hressingar.
Konur góðar! Hefjumst handa
nú þegar. Takið til sundfötin.
Gamlir sundbolir duga og koma
að sama gagni sem nýir. Kennslu
tími verður frá kl. 7.30—9 e. h.
hvert kvöld og eingöngu ætlaðir
konum, sem taka þátt í nám-
skeiði þessu. Nánari upplýsingar
er hægt að fá hjá sundkennaran-
um, Þórhöllu Þorsteinsdóttur, í
síma 1250. Notið þetta sérstaka
tækifæri og lærið að synda. Eftir
því munuð þér aldrei sjá, og
reynið svo að synda 200 metrana.
Herra Ásmundur GuðmUrids-
son var vígður til biskups yfir ís-
landi 20. þ. m. að viðstöddu fjöl-
menni.
Séra Bjarni Jónssön fram-
kvæmdi vígsluna en Magnús
Jónsson prófessor lýsti vígslu.
Töðugjöldin fljótlega
Þeir bændur í Eyjafirði sem
fyrst byrjuðu heyskap luku við
að slá túnin 18. júní, þeir fyrstu,
og eru nú þessa dagana að hirða
inn það síðasta. Mun það eins-
dæmi hér um slóðir. Töðugjöldin
verða snemma í ár!
Keppa á íslandsmóti
í gærmorgun fóru héðan 15
knattspyrnumenn úr KA og Þór
og keppa á íslandsmóti í I. fl.
Dagur óskar þeim sigurs.
ar, og karlakórar bæjarins sungu
undir stjórn þeirra Árna Ingi-
mundarsonar og Áskels Jónsson-
ar.
Því næst ávarpaði forseti bæj-
arstjórnar, Þorsteinn M. Jónsson,
forseta íslands og frú hans, og er
ræða hans prentuð hér á öðrum
stað í blaðinu.
Að ræðu Þorsteins lokinni
ávarpaði herra Ásgeir Ásgeirs-
son mannfjöldann, en á eftir lék
Lúðrasveitin þjóðsönginn, en
karlakórarnir sungu með. Ræða
forseta íslands er einnrg birt hér
á öðrum stað í blaðinu.
Nú dreifðist hóþurinn, en for-
setahjónin dvöldu enn stundar-
korn í garðinum og ræddu við
ýmsa viðstadda.
Samsætið að Hótel KEÁ.
Um kvöldið hélt bæjárstjórn
Akureyrar forsetahjónunum
Séra Friðrik A. Friðriksson las
upp úr heilagri ritningu. Vígslu-
vottar voru þeir prófastarnir
Friðrik J. Rafnar, Jakob Einars-
son, Jón Auðuns og Þorsteinn Jó-
hannessoon. Altarisþjónustu önn-
uðust prófessor Björn Magnús-
son og séra Óskar J. Þorláksson.
Forsetahjónin voru viðstödd
vígsluna, ennfremur ríkisstjóm
ög fulltrúar erlendra ríkja.
Guðfræðideild Háskóla íslands
sæmdi biskupinn, herra Ásmund
Guðmundsson, heiðursnafnbót í
guðfræði.
Prestvígslur.
Daginn eftir biskupsvígsluna,
21. þ. m., voru 6 guðfræðingar
vígðir til prests. Þeir voru þessir:
Kári Valsson, Óskar Finnboga-
son, Þórir Stephensen, Bjarni
Sigurðsson, Grímur Grímsson og
Örn Friðriksson.
veizlu að Hótel KEA og bauð
þangað fjölda bæjax-búa — eða
svo möi'gum sem húsrúm leyfði.
Var þar borinn fram ágætur mat-
ur, en undir borðum lék ungfrú
Gígja Jóhannesdóttir á fiðlu með
undirleik ungfrú Guðrúnar
Kristinsdóttur.
Ræðuhöld voru engin nema
hvað forseti íslands mælti nokkur
þakkarorð til bæjarstjórnar og
bæjarbúa, en bæjai'stjóri, Steirin
Steinsen, bauð forseta og frú hans
velkomin og þakkaði þeim að
lokurii fyrir komuna með fáeinum
orðum.
Var hér með lokið hinni opin-
beru heimsókn til Akureyrar, en
hún tókst með miklum ágætum,
og munu Akureyringar ætíð
minnast hennar með ánægju.
í fylgd með forseta hingað
norður er forsetaritai-i, Henrik
Sv. Bjöi-nsson.

Séð yfir mannfjöldann í Lystigarðinum síðastliðinn sunnudag.
- Forseti íslands á Akureyri
(Framhald af 1. slðu).