Dagur - 17.11.1954, Blaðsíða 4

4
D A G U R
Miðvikudaginn 17. nóvember 1954
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsson.
Skrifstofa í Hafnarstræti 88. — Sími 1166.
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 60.00.
Gjalddagi er 1. júlí.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.

Flugsamgöngurnar
„ER FLOGIÐ I DAG?“ er spurning, sem hér má
heyra á götum og torgum flesta daga. Flestir
bæjarmenn fylgjast með því, hvort flugfært er eða
ekki á degi hverjum og er þó flogið hér í milli
Rvíkur og Ak. flesta daga ársins. Þessi almenni
áhugi er ekki sprottinn af forvitni eða fordild,
heldur blátt áfram af því að flugsamgöngumar eru
orðinn geysilega mikilvægur þáttur í daglegu lífi
manna. Koma flugvélanna rýfur einangrunina,
sem þessu byggðarlagi er búin frá náttúrunnar
hendi, og svo mun víðar vera. Ferðamenn koma á
öllum árstímum, heimamenn geta rekið erindi í
öðrum landsbyggðum — jafnvel erlendis — og
verið komnir heim aftur á skömmum tíma. Fyrir
viðskipti og daglegar athafnir fyrirtækja og ein-
staklinga eru flugsamgöngurnar beinlínis lífs-
nauðssyn. Enginn veit, hvað átt hefur fyrr en
misst hefur. Komi það fyrir, að ekki sé flogið í 2—
3 daga í senn, fer það ekki fram hjá neinum, enda
þótt svo sé nú komið, að daglegar ferðir séu talinn
sjálfsagður hlutur.
ÞESSI EFNI ÖLL má gjarnan rifja upp nú í til-
efni af síðasta aðalfundi Flugfélags íslands og
þeim skýrslum, er þar voru birtar. Þar var greint
frá því, að félagið heldur nú uppi föstum áætlun-
arferðum til 23 staða á landinu og ennfremur sést
af þeim tölum, sem birtar hafa verið um starf-
rækslu félagsins, að flugsamgöngur á mörgum
innanlandsleiðum í okkar fámenna og stóra landi,
eru ekki það sem í daglegu tali er kallað vænlegt
fjáraflafyrirtæki. Afkoman á millilandafluginu er
stórum betri. Þrátt fyrir þetta kappkostar Flug-
félag fslands að halda uppi ágætri þjónustu á þess-
um mörgu innanlands-flugleiðum og gegnir þar
með mjög þýðingarmiklu hlutverki fyrir fólkið úti
á landi. Það ætti ekki að gleymast, þegar talað er
um ráðstafanir til að viðhalda „jafnvægi í byggð
landsins", að flugsamgöngurnar eru gildur þáttur
í því starfi og því fé, sem af opinberri hálfu er var-
ið til flugvalla og öryggistækja er vel varið frá
þjóðhagslegu sjónarmiði. Ber og að viðurkenna að
ríkisvaldið hefur vel að verið nú hin síðustu ár á
þessum vettvangi. Einkum ber að viðurkenna
hversu vel hefur verið búið að flugleiðinni hingað
norður með fullkominni öryggisþjónustu og nýjum
flugvelli, sem nú mun innan tíðar tekinn í notkun.
I) ,
í * ÞEGAR GERÐUR er samanburður á flugþjón-
ustu þeirri, er við njótum, og sambærilegri starf-
semi erlendis, er ljóst, að vel er að okkur búið.
Þetta ber að viðurkenna og meta að verðleikum.
Þetta er enn augljósara, ef til þess er hugsað,
hvemig samgöngum á sjó, sem áður voru aðal-
atriðið, er nú háttað. Að sjálfsögðu er það svo með
flugþjónustu, sem aðra þjónustu við almenning;
að hana má bæta og verður að endurnýja með
breyttum tímum og viðhorfum, og svo er og hér.
Það er til dæmis hlálegt að lesa það, að jafnhliða
stóraukinni notkun landsmanna á flugvélum,
dregur úr póstflutningum með þeim til mikilla
muna. Þetta er óviðunandi öfugþróun, sem bendir
til þess að þeir opinberu aðilar, sem að þessu
standa, hafi dagað uppi eins og nátttröll á þeim
vegi nýrrar tækni og aukinnar tillitssemi, sem búið
er að byggja hér á síðustu áratugum.
Borgari, sem nefnir sig „einn
af átján“, hefur ritað blaðinu
langt bréf um það, sem honum
aykir miður fara við gatnagerð
og gatnaviðhald hér í bæ. Telur
hann vinnubrögð manna nú mun
lakari en fyrr á árum, einkum
hinna yngri manna, og segir al-
gengt, að þeir standi sarnan í
hvirfingu og rabbi og reyki í
vinnutímanum. Þykir honum
þetta ófyrirgefanlegt skeytingar-
leysi. Hér skal enginn dómur á
það lagður, hvort réttmætt sé að
taka hér út úr gatnagerðarmenn
því að víða er pottur brotinn um
léleg afköst, og það ekki aðeins
hjá verkamönnum heldur líka og
ekki síður hjá þeim, sem gegna
háum stöðum í trúnaði opinberra
aðila. En það er rétt hjá bréfrit-
ara, að víða er slappleiki á vinnu-
stöðum, sem er óhollur þjóðfélagi
í uppbyggingu.
Síðar í bréfi sínu ræðir „einn
af átján“ um notkun sands á göt-
unum og segir þar:
OG ÓKOSTIR SANDSINS eru
ekki allir taldir með þessu. Þegar
hlánar og snjó og klaka leysir af
götum bæjarins, getur að líta
mf rgt manna með kústa, og eyða
þeir miklum tíma í að sópa sand-
inum af stéttunum og meðfram
þeim í hrúgur. Og síðan þarf
aftur að aka sandinum í burtu.
Væri fróðlegt að vita, hve mörg-
um þúsundum — eða þó líklega
öllu heldur tugum þúsunda —
bærinn eyðir í þessa hringferð
sandsins, og fyrir sópana, sem
notaðir eru við hann.
Og enn má finna fleira sandin-
um til foráttu. Nokkuð af honum
fer út fyrir stéttarbrúnirnar. —
Þegar hlánar, tekur vatnsrennsl-
ið sandinn með sér. Og þannig
berst hann í skólpræsin og stíflar
þau. Þarf þá fleiri menn til að
hreinsa hann úr ræsunum. Er
það hið óþrifalegasta verk. Og
hef eg oft vorkennt manninum,
sem verið hefur niðri í skólpræs-
unum.
Sandurinn á stéttunum.
„En eiginlega tók eg nú ekki
pennann til að víta vinnusvikin,
sem því miður hafa ört þróazt á
síðustu árum, og þekktust varla
fyrir ca. 2 áratugum. Það eru
vinnubrögðin við stéttirnar og
sandinn, sem eg vildi minnast á
nokkrum orðum.
Eins og allir vita, er það mjög
oft, sem sandur er borinn á
göngustéttir bæjarins. Oftast er
það gert af illri nauðsyn, til að
forða fólki frá falli, og er auðvitað
ekkert við því að segja. En því
miður er hann líka stundum
borinn á stéttirnar, án þess nokk-
ur þörf sé á. Skal eg taka hér
nærtækasta dæmið, frá því í
morgun þ. 1. nóv. En það varð
til þess, að eg gat ekki látið vera
að vekja máls á notkun sandsins.
Það hafði aðeins hríðað svo, að
grátt var í rót í morgun. Veður
var milt, þoka og frostlaust —
stóð á núlli. Þegar ég kom ofan
í bæinn um kl. 10 f. h., var búið
að bera sand á götur bæjarins á
brekkunni og göngustéttirnar
niðri í bænum, þar sem föl sást
á þeim. En þær voru alveg auðar
með pörtum, t. d. sléttir frá
Kaupvangsstræti, austan Hafn-
arstræti og n. að Ráðhústorgi.
Sá eg á einum stað að föl hafði
verið á brún stéttarinnar við
Strandgötu, en snjólaust meðfram
húsunum. Og þar hafði verið
settur sandur á. Ur hádeginu var
fölið víðast horfið af stéttunum,
sem sandurinn hafði verið borinn
á. Segja má því að hann hafi að-
eins verið borinn á stéttirnar til
hins verra í þetta sinn, því að
bæði er óþrifnaður að honum, er
hann berst inn í húsin, og spillir
að auki skófatnaði manna.
ÞAÐ LÍTUR LIKA stundum
svo út, sem þeir, er eiga að sjá
um gangstéttirnar, muni ekki eft-
ir því, að hægt er að fjarlægja
snjóinn eða fölið með reku, og
stundum jafnvel með sóp. Eg hef
oft tekið eftir því, að sandi hefur
verið dembt á þunnt snjólag, sem
mjög auðvelt hefði verið að moka
burtu. Hef eg stundum séð, að
menn hafa komið með skóflu,
eftir að búið var að drífa sand á
snjóinn á stéttinni, og hreinsað
fyrir dyrum sínum; tekið snjóinn,
sem hefur skilið sig frá stéttinni, í
stórum flögum og fleygt á götuna.
Þessir blettir hafa svo orðið eins
og að sumarlagi, meðan hitt fór
annað hvort í klaka, eða — ef
þeyr kom fljótlega á eftir — varð
að krap- og sandgraut, sem menn
urðu að sullast yfir, og stór-
VERKLAGIÐ við sandinn, sem
verið hefur á horninu við Odda-
götu, hefur heldur ekki veiið til
fyrirmyndar. Undrar mig að
Fegrunarfélag Akureyrar skuli
ekki hafa komið auga á það og
krafizt úrbóta af bæjarstjórn. Svo
sem kunnugt er hefur heilum bíl-
hlössum af sandi verið ekið á
hornið. Sum þessi hlöss hafa ehki
komið að neinum notum. Blessuð
litlu börnin hafa tekið þar til
sinna ráða: dreift úr sandinum,
sett sumt fram af brúninni, stífl-
að vatnið sem kemur eftir göt-
unni og látið það grafa skarð í
vegarbrúnina og' flytja sandinn
með sér ofan í brekkuna. Á sl.
vori var kominn stór sandfláki í
brekkuna neðan við hrúguna.
Þarf að hafa þar einhvern útbún-
að, svo að börnin komist ekki að
sandinum, svo að hann eyðileggi
ekki gróðurinn í brekkunni fyrir
neðan.
Eg vil að endingu skora á þá,
sem sjá eiga um stéttirnar, að
gæta meiri hagsýni við hirðingu
þeirra, og nota ekki sandinn
irieira en þörf gerist á þær.
Hreinsa af þeim krapsull og snjó,
er því verður við komið, þegar
upp styttir og útlit er fyrir frost,
áður en það frýs við stéttina og
verður að klaka.“
Lýkur þar með ádrepu þessa
borgara.
- 17 kindur
(Framhald af 1. síðu).
í fjárleitinni sjálfri fundu
þeir samtals 17 kindur, þótt 4
þeirra væru síðar sóttar. Mcga
þeir vel við ima að hafa forðað
þessum fjárhóp frá hörmung-
um og hungurdauða á Bleiks-
mýrardal. En þau verða æði oft
örlög þeirra kinda er eftir
verða í göngum á haustin. Féð
var orðið mjóslegið og farið að
leggja mikið af. Rann það til og
frá í bjargarleit.
Blaðið átti tal við Helga bónda
í Skálpagerði, er hann var rétt
kominn heim úr fcrðalaginu.
Yar hann hinn ánægðasti yfir
árangrinum. Bjarni á Brúar-
landi fór þrisvar sinnum í
fyrrahaust í eftirleit á Bleiks-
mýrardal. Fann hann í þeim
ferðum samtals 17 kindur. Með
honum var þá Friðrik Jónsson í
Brekku.
„Það er ekki nó«'64
Dr. Albert Schweitzer var nú fyrir skömmu á
ferð á Norðurlöndum. Hann fór til Osló til að taka
við friðarverðlaunum Nóbels, sem honum voru veitt
í fyrra. Af Norðurlandablöðum að dæma,mætti ætla
að hér hefði verið þjóðhöfðingi á ferð. Ekki þó
lannig að honum væri fagnað með viðhöfn, sem
talin er tilheyra hátíðamóttökum, heldur tóku hinir
almennu borgarar á móti honum með ástúð og
mikilli eftirtekt. Þúsundir manna söfnuðust saman,
iar sem hann fór. Almenningur í Noregi gaf stórfé
á fáum dögum til líknarstarfs dr. Schweitzers í Af-
ríku. Þessi athygli á Norðurlöndum er ekkert und-
arleg. Margir telja dr. Schweitzer helzta stórmenni
þessarar aldar. Ævisaga hans er fábrotin, en þó æv-
intýri lík. Hann var veikbyggður sem barn, en nú
sterkur sem ljón; hann þótti lélegur námsmaður á
unglingsárum, en varð þó manna lærðastur á
márgbreytilegum sviðum, svo sem í guðfræði og
kristnisögu, tónlist, heimspeki og bókmenntum. —
Hann er og einn af tónsnillingum heims, einn mesti
túlkandi Baohs, sem nú er uppi. 40 ár af 79 árum
ævi sinnar hefur hann starfað að líknai-störfum í
Afríku, meðal fátækra og fáfróðra blökkumanna.
Til þess að vera sem færastur til þess að vinna það
starf, lauk hann læknisprófi. í sannleika sagt er
hann stórmenni af verkum sínum og hugsjónum.
Nú er Schweitzer í Evrópu, sem fyrr segir, en
hverfur til myrkviðanna í næsta hiánuði. Tímaritið
„This Week“ birti nú fyrir skömmu eftirfarandi
viðtal við hann:
„Eg spurði dr. Schweitzer, hvað -venjulegur
maður gæti gert í daglegu lífi til að framkvæma
kenningu hans um helgi lífsins — og hjálþa þar
með til að lækna sum þau mein, er þjá mann-
kýn. Hér er svar hans: í* —V " '
Menn skyldu gera það, sem þeir geta. Það er
ekki nóg að vera aðeins til. Það er ekki nóg
segja sem svo: Eg stend vel í Stöðu'minrii. Eg
er góður eiginmaður og fjöískyldufaðir. —
Þetta er allt gott og blessað. En þér verðið að
gera meira. Þér verðið sífellt að reyna að láta
gott af yður leiða einhvers staðar. Hver maður
verður að leita þess eftir eigin leiðum að gera
sjálfan sig göfugri og finna sitt eigið manngildi.
Þér verðið að gefa öðrum mönnum hlutdeild í
tíma yðar. Reynið að liðsinna öllum, sem bágt
eiga, jafnvel þótt yðar skerfur geti aðeins orðið
lítill; gefið vegna þess að það er réttur yðar að
gefa en ekki vegna þess að það sé hagur yðar.
Minnizt þess, að þér lifið ekki í yðar eigin heimi.
Bræður yðar eru hér með yður.“
Hér segir dr. Schweitzer mikið efni í fáum orð-
um. Margir aðrir kenna hið sama, en hann hefur þá
sérstöðu í okkar veröld í dag, að geta trútt um tal-
að: Hann breytir eftir kenningu sinni. Það er gott
að sjá og heyra, er menn gera það í öllu.
Víða pottur brotinn
í dönsku blaði er greint frá því, að athugun hafi
leitt í Ijós að aðeins um 5% af fullorðnu fólki í Dan-
mörk þvoi sér reglulega um hendur eftir að það
hefur haft hægðir. Þykir heilbrigðisyfirvöldunum
þetta í meira lagi viðsjárvert og hinn mesti ómenn-
ingarvottur. Rannsókn á ryki í húsum hefur sýnt,
að saurbakteríur finnast mjög víða, en frá þeim
stafar mikil hætta. Þetta ástand hjá Dönum er svo
slæmt að maður freistast til að halda að það sé
skárra hér, en þó mun langt í land að ‘þessu sjálf-
sagða hreinlæti sé fullnægt alls staðar, undantekn-
ingarlaust.